Jerzy Kowalski (cichociemny)

Jerzy Kowalski Jerzy Skorupa Alfa, Baba, Jurek
porucznik
Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1916 Rudec (powiat kobryński)
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 1989 Kędzierzyn-Koźle
Przebieg służby
Lata służby	1937–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie II RP, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Armia Krajowa
Jednostki	Samodzielna Brygada Saperów (II RP), 4 Pułk Saperów (II RP), 3 Dywizja Piechoty (PSZ), 3 Brygada Kadrowa Strzelców, Kedyw Okręgu Lwów AK
Stanowiska	zastępca szefa Kedywu Okręgu
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa II wojna światowa
Późniejsza praca	projektant
Odznaczenia

Jerzy Kowalski vel Jerzy Skorupa, pseud.: Alfa, Baba, Jurek (ur. 10 listopada 1916 w Rudcu (powiat kobryński), zm. 27 stycznia 1989 w Kędzierzynie-Koźlu) – porucznik saperów Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Armii Krajowej, cichociemny.

Życiorys

Jerzy Kowalski uczył się w I Państwowym Gimnazjum Męskim im. Bolesława Prusa w Sosnowcu^[1]. W 1937 roku ukończył Gimnazjum Państwowe im. Waleriana Łukasińskiego w Dąbrowie Górniczej^[2][a]. W tym samym roku uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów. W latach 1938–1939 służył w Samodzielnej Brygadzie Saperów.

We wrześniu 1939 roku walczył w 4 Pułku Saperów (Ośrodek Zapasowy Saperów nr 4). 21 września przekroczył granicę polsko-węgierską. Został internowany na Węgrzech. W grudniu 1939 roku znalazł się we Francji, gdzie służył w Centrum Wyszkolenia Saperów. Pracował jako instruktor w Samodzielnej Brygadzie Saperów, następnie w 3 Batalionie Saperów 3 Dywizji Piechoty. W czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 3 Brygadzie Kadrowej Strzelców, następnie w Centrum Wyszkolenia Saperów.

Po przeszkoleniu ze specjalnością w dywersji został zaprzysiężony 31 stycznia 1943 roku i przeniesiony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Został zrzucony w Polsce w nocy z 15 na 16 marca 1943 roku w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Attic” dowodzonej przez kpt. naw. Józefa Gryglewicza i przydzielony do Kedywu Okręgu Lwów AK na stanowisko zastępcy szefa Kedywu Okręgu. Do jego obowiązków należało m.in.: przygotowanie środków walki, szkolenie dywersyjne i bezpośredni udział w działaniach dywersyjnych. 30 listopada 1943 roku był ranny w czasie akcji we Lwowie. W dniach 23–27 lipca 1944 roku brał udział w walkach o Lwów jako oficer dyspozycyjny dowódcy Zgromadzenia na Politechnice (dowódcy obwodu 5 Dywizji Piechoty AK „Dzieci Lwowskich”).

27 kwietnia 1945 roku został aresztowany we Lwowie. Został rozszyfrowany przez agentkę NKWD Zofię Sienkiewiczową, skazany na 10 lat łagru i zesłany do Workuty. Wrócił do kraju 27 kwietnia 1955 roku. Osiedlił się w Kędzierzynie-Koźlu. Zatrudnił się na stanowisku asystenta projektanta, a następnie projektanta i starszego projektanta w Zakładach Przemysłu Azotowego „Kędzierzyn”.

W 1962 roku ukończył Technikum Mechaniczne dla Pracujących. Pracował do 30 kwietnia 1978 roku, następnie przeszedł na emeryturę.

Po śmierci został pochowany na cmentarzu komunalnym „Kuźniczki” w Kędzierzynie-Koźlu.

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

Życie rodzinne

Jerzy Kowalski ożenił się w 1945 roku z Anną Ryszkiewicz (1910–1989), łączniczką AK pseud. „Kama”. Została ona również aresztowana, gdy starała się o zwolnienie Kowalskiego za protekcją Sienkiewiczowej. Została skazana na 5 lat łagru w Workucie i 5 lat zsyłki w Kraju Krasnojarskim.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984, s. 344. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 152–153.
• Jan Ornowski. Jeszcze jeden cichociemny. „Ekspres Zagłębiowski”. 12, 1992. 
• Kowalski Jerzy porucznik. W: Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo ABRES, 1996, s. 82–83. ISBN 83-902499-5-2.

Linki zewnętrzne

• Biogram na stronie elitadywersji.org