Jerzy Kulczycki (archeolog)

Jerzy Kulczycki
Data urodzenia

2 grudnia 1898

Data i miejsce śmierci

25 listopada 1974
Zakopane

Miejsce spoczynku

cmentarz przy Cerkwi Świętej Trójcy w Międzybrodziu

Tytuł naukowy

doktor

Rodzice

Maria, Włodzimierz

Małżeństwo

Anna Piotrowicz

Jerzy Szumiło Kulczycki herbu Sas (ur. 2 grudnia 1898, zm. 25 listopada 1974 w Zakopanem) – polski archeolog, historyk sztuki.

Życiorys

Jerzy Kulczycki urodził się 2 grudnia 1898[1]. Pochodził z przemyskiego rodu Kulczyckich narodowości rusińskiej, był wyznania greckokatolickiego[2]. Był synem prof. weterynarii Włodzimierza Kulczyckiego (1862-1936) i Marii z domu Michałowskiej (1870-1935)[3][4][2].

W 1917 podjął studia, kształcąc się w kierunkach archeologii, historii sztuki i historii starożytnej[2]. W 1927 uzyskał stopień naukowy doktora filozofii w zakresie archeologii i historii starożytnej za pracę pt. Systematyka i analiza form meblarstwa greckiego[2][5][1][6]. Należał do uczniów profesorów Edmunda Bulandy i Konstantego Chylińskiego na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie[7].[2]. Od 1929 do 1935 był pracownikiem naukowym na stanowisku starszego asystenta w Katedrze Historii Starożytnej Wydziału Humanistycznego UJK[5][2]. Ponadto był wykładowcą Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Lwowie[5]. W latach 30. odbywał podróże naukowe do państw europejskich[2].

Po zakończeniu II wojny światowej, pomimo swojego pochodzenia i wyznania został wysiedlony ze Lwowa i repatriowany do Polski[2]. W 1951 osiadł w Warszawie[1]. Był profesorem archeologii w Katedrze Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego[5][6]. Był także pracownikiem naukowym w Zakładzie Archeologii Śródziemnomorskiej Polskiej Akademii Nauk[5][2][1][6]. W dziedzinie archeologii uchodził za przedstawiciela ortodoksyjnego marksizmu-leninizmu, wszczepiając w tym zakresie wzory naukowe pochodzące ze Związku Radzieckiego[2]. Znany również jako historyk sztuki[1].

W 1964 zamieszkał na Podhalu[1]. Zmarł 25 listopada 1974 w Zakopanem[1]. Został pochowany w krypcie grobowej Kulczyckich (swoich rodziców) i Dobrzańskich o piramidalnym kształcie (wzorowany na piramidzie Cheopsa), położonym na cmentarzu przy cerkwi Świętej Trójcy w Międzybrodziu koło Sanoka[8]. Był żonaty z Anną z domu Piotrowicz (1919-2012, pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie)[9][10].

Po ojcu przejął pasję kolekcjonowania kobierców wschodnich[8][1]. Część kobierców w stylu pałacowym i dworskim trafiła w 1964 na Zamek Królewski na Wawelu[1][6] w wyniku sprzedaży[11], a pozostała część (po jego śmierci w 1977, za sprawą jego żony Anny Piotrowicz-Kulczyckiej[12]) wykonana w stylu ludowym trafiła do Muzeum Tatrzańskie im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, w którym została stworzona Galeria Sztuki im. Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich, utworzona w 1981[6][8][13] (znajduje się ona w drodze na Koziniec, obok Willi Pod Jedlami[14]). 10 lipca 2006 otwarto na Wawelu wystawę całości kolekcji rodziny Kulczyckich, składającej się z części zbytej w 1964 na Wawel, części przekazanej w 1977 do Zakopanego oraz części pozostałej przy rodzinie[15].

Piramidalny grobowiec Kulczyckich w Międzybrodziu

Publikacje

  • Die Möbelformen des ägäischen Kulturkreises. Systematik und Analyse (1931)
  • Upadek jakości w produkcji kapitalistycznej. Zjawisko masowej tandety, jego przyczyny oraz skutki (1931)
  • Do metodologii historii kultury materialnej: Problemy pierwotnych form meblarskich (1952)
  • Rozwój meblarstwa w pierwotnej Europie na tle ogólnej periodyzacji kultury (1953)
  • Założenia teoretyczne historii kultury materialnej (1955)
  • Teoria matriarchatu w świetle prac radzieckich (1955)
  • Zagadnienie periodyzacji dziejów (1956)
  • Zagadnienie jakości we współczesnej kulturze materialnej (1958)
  • Kulczyckiana. Monografia rodu Kulczyckich, t. 1 (1976, Gdynia)[2]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Jacek Krzemiński. Tajemnice międzybrodzkiej piramidy. „Tygodnik Sanocki”. Nr 39 (568), s. 7, 27 września 2002. 
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Jacek Lech. Z badań polsko-ukraińskich związków w dziedzinie archeologii do II wojny światowej. „Przegląd Archeologiczny”. Nr 54, s. 41, 42, 50-51, 54, 2006. ISSN 0079-7138. 
  3. ↑ Włodzimierz Kulczycki h. Sas. sejm-wielki.pl. [dostęp 2018-10-24].
  4. ↑ Ludwika Michałowska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2018-10-24].
  5. ↑ a b c d e Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 28, s. 92, Czerwiec 1975. Koło Lwowian w Londynie. 
  6. ↑ a b c d e Wystawa kobierców wschodnich z kolekcji Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich. muzeumtatrzanskie.pl. [dostęp 2018-10-24].
  7. ↑ Joanna Pisulińska, Doktoraty historyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza 1918-1939 [w:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w., t. 1, red. Jerzy Maternicki, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2004, s. 233-249.
  8. ↑ a b c Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: 1991, s. 19.
  9. ↑ Anna Piotrowicz-Kulczycka (Piotrowicz). geni.com. [dostęp 2018-10-24].
  10. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Anna Kulczycka. rakowice.eu. [dostęp 2018-10-24].
  11. ↑ Kobierce i tkaniny wschodnie z kolekcji Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich. wawel.krakow.pl. [dostęp 2018-10-24].
  12. ↑ Anna Kulczycka nie żyje. wprost.pl, 2012-03-01. [dostęp 2018-10-24].
  13. ↑ Galeria Sztuki Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich. myzakopane.pl. [dostęp 2018-10-24].
  14. ↑ Galeria Sztuki na Kozińcu 8. Galeria Sztuki im. Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich Droga na Koziniec 8. muzeumtatrzanskie.com.pl. [dostęp 2018-10-24].
  15. ↑ Kolekcja Kulczyckich na Wawelu. dziennikpolski24.pl, 2006-07-11. [dostęp 2018-10-24].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Pyramidal tomb of Kulczycki family in Międzybrodzie south-east.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Piramidalna krypta grobowa rodziny Kulczyckich w Międzybrodziu