Jerzy Lande

Jerzy Władysław Lande
Ilustracja
Państwo działania Polska
Data i miejsce urodzenia13 listopada 1886
Derpt
Data i miejsce śmierci10 grudnia 1954
Kraków
Profesor nauk prawnych
Alma MaterUniwersytet Petersburski
Profesura1925
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Jerzy Władysław Lande (ur. 13 listopada 1886 w Dorpacie, zm. 10 grudnia 1954 w Krakowie) – prawnik, profesor i kierownik Katedry Teorii i Filozofii Prawa na Uniwersytecie Wileńskim, następnie na Uniwersytecie Jagiellońskim, autor prac naukowych, fotografik, taternik.

Życiorys

Jego ojciec, Michał, był inżynierem kolejowym, matką – Michalina z Zakrzewskich. Aż do czwartej klasy uczył się, ze względu na zamieszkanie rodziców z daleka od miast, w domu, i zdawał corocznie egzaminy jako ekstern w gimnazjum w Carycynie. Naukę kontynuował w V Gimnazjum w Warszawie. Tu zaprzyjaźnił się z późniejszym filozofem i luminarzem kultury polskiej Tadeuszem Kotarbińskim. Maturę ze złotym medalem uzyskał w Petersburgu w roku 1905, po czym wstąpił na Wydział Prawa tamtejszego uniwersytetu, który ukończył w 1910 r. W czasie studiów był uczniem m.in. Leona Petrażyckiego – wybitnego teoretyka prawa, który bardzo silnie wpłynął na poglądy naukowe Landego.

Po ukończeniu uniwersytetu wrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie, gdzie do 1917 r. zajmował się adwokaturą. Pracował w organizacjach społecznych: Straży Obywatelskiej, sądownictwie obywatelskim, Radzie Głównej Opiekuńczej, jako radca Ministerstwie Sprawiedliwości. Był pracownikiem Biura Komisji Instrukcji dla Prokuratorów Tymczasowej Rady Stanu[1]. Brał czynny udział w pracach Towarzystwa Prawniczego, Towarzystwa Psychologicznego i Instytutu Filozoficznego. W 1921 r. został zastępcą profesora, od 1925 r. profesorem teorii i filozofii prawa na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie pełnił również funkcję kierownika sekcji wioślarskiej AZS Wilno[2]. Od 1929 r. został profesorem na Uniwersytecie Jagiellońskim.

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[3].

Pod jego kierunkiem w 1938 stopień naukowy doktora uzyskał Grzegorz Leopold Seidler[4].

Wkrótce po wybuchu II wojny światowej Lande wraz z innymi profesorami i docentami UJ w ramach Sonderaktion Krakau został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen, gdzie spędził trzy miesiące. Jak wszyscy, dawał tam koleżeńskie wykłady ze swojej specjalności. Podczas dalszych lat okupacji brał udział w tajnym nauczaniu. Wrócił do pracy na uniwersytecie natychmiast po zakończeniu wojny. Umarł w wieku 68 lat. Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie[5].

Dorobek naukowy

Jerzy Lande był kontynuatorem myśli Leona Petrażyckiego. Zajmował się psychologicznymi i socjologicznymi uwarunkowaniami prawa. W czasie pracy w Wilnie opublikował pierwsze książki: Norma a zjawisko prawne. Rozważania nad podstawami teorii prawa na tle krytyki systemu Kelsena (1925) oraz Zarys historii filozofii prawa w Polsce od początku XIX wieku (1928). Wychował profesorów i doktorów trzech katedr teorii prawa. Jego prace naukowe, prawnicze i filozoficzne zostały wydane pośmiertnie w Studiach filozofii prawa.

Fotografia

Zajmował się fotografią od 1903 r. Jego pasja wyrosła z krajoznawstwa, dlatego znany jest przede wszystkim z fotografii krajobrazu. Zajmował go również portret oraz fotografia architektury. Jak pisał Jan Sunderland, „Jego zdjęcia wykazują duży zmysł kompozycyjny, zarówno linearny jako też – głównie – walorowy”.

Taternictwo

Od 1909 r. uprawiał w Tatrach turystykę i taternictwo, początkowo z przewodnikiem Bartłomiejem Obrochtą, któremu później poświęcił wspomnienie U Bartka w Roztoce. Z Janem Małachowskim i Mariuszem Zaruskim uczestniczył w pierwszym zimowym wejściu na Kozie Czuby. Prowadził w góry wycieczki studenckie, uczył techniki i wspinaczki skalnej.

Przypisy

  1. ↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 226.
  2. ↑ Akademicki Związek Sportowy przy Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie – zarys działalności, Patryk Tomaszewski, Kultura Fizyczna 2016, t. XV, nr 2, s. 33.
  3. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.
  4. ↑ Dobrochna Minich, Koncepcja filozofii prawa Grzegorza Leopolda Seidlera. Między pozytywizmem prawniczym, „faktycznością prawa” a aksjologią. uj.edu.pl, 2016. [dostęp 2019-01-04].
  5. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 159, ISBN 978-83-233-4527-5.

Bibliografia

  • Jan Sunderland, Jerzy Lande, [w:] Estetyka i sztuka fotografii, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979.

Media użyte na tej stronie