Jerzy Matulewicz
| Arcybiskup tytularny Adulisu generał | |
 | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 13 kwietnia 1871 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | ?↗ |
| Biskup Wilna | |
| Okres sprawowania | 1918–1925 |
| Generał marianów | |
| Okres sprawowania | 1911–1927 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | Zgromadzenia Księży Marianów Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny |
| Nominacja biskupia | 23 października 1918 |
| Sakra biskupia | 1 grudnia 1918 |
| Czczony przez | |
|---|---|
| Beatyfikacja | 28 czerwca 1987 |
| Wspomnienie |
| Data konsekracji | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Jerzy Bolesław Matulewicz-Matulaitis (lit. Jurgis Matulevičius; ur. 13 kwietnia 1871 w Lugine koło Mariampola, zm. 27 stycznia 1927 w Kownie) – polski i litewski duchowny katolicki, biskup wileński, odnowiciel i generał zakonu marianów oraz błogosławiony Kościoła katolickiego.
Życiorys
Urodzony w Luginach w rodzinie rolniczej jako ósmy syn Andrzeja i Urszuli Matulewiczów. W wieku 3 lat stracił ojca, a kiedy miał 10 lat, zmarła jego matka. Opiekę nad Jerzym przejął jego starszy brat Jan. Uczył się w mariampolskim gimnazjum. Tam zachorował na gruźlicę kości, wykrytą dopiero w grudniu 1899 roku w Kreuznach. Uczył się dalej w Kielcach i Warszawie. W dwudziestym roku życia wstąpił do Seminarium Duchownego w Kielcach, po zamknięciu którego w 1893 r. ukończył seminarium w Warszawie. Na Akademii Duchownej w Petersburgu uzyskał tytuł magistra teologii moralnej i w 1898 otrzymał święcenia kapłańskie, a w szwajcarskim Fryburgu, w lipcu 1902, dyplom doktora teologii dogmatycznej.
W latach 1902–1904 nauczał w Seminarium w Kielcach. Na skutek choroby opuścił je i osiadł w Zakładzie Cecylii Plater w Warszawie[1]. Współpracując z ks. Marcelim Godlewskim rozwinął działalność społeczną. W latach 1905–1907 był zaangażowany w posługę młodzieży i tworzenie chrześcijańskiej demokracji w Warszawie. W 1907 powołano go do Akademii Duchownej w Petersburgu na kierownika katedry socjologii. Zaprzyjaźnił się tam z ks. Wincentym Sękowskim-Senkusem – ostatnim ze zgromadzenia marianów likwidowanego przez carat. Złożył przed ks. Senkusem śluby zakonne w 1909 postanawiając odnowić zgromadzenie oraz pozyskać nowicjuszy. Otworzył dla nich nowicjat we Fryburgu. Od 1911 do końca życia pełnił funkcję generała. W czasie I wojny światowej pracował w Warszawie. W latach 1914–1918 zajmował się działalnością charytatywno-wychowawczą i wspomaganiem duchowym kapłanów oraz osób zakonnych. Założył tam Zgromadzenie Sióstr Ubogich od Niepokalanego Poczęcia.
W 1918 został mianowany przez papieża Benedykta XV biskupem wileńskim. Funkcję tę pełnił do 1925 roku. W tym okresie władze polskie zwracały uwagę na jego działalność na tle – w ich opinii – systematycznego usuwania polskich księży z placówek i zastępowanie ich duszpasterzami litewskimi, lub białoruskimi. Efektem tego było sprzyjanie agitacji antypolskiej wśród ludności, oraz poparcie i ochrona diecezjalna w wypadkach, gdzie księża sami partycypowali w akcjach politycznych i antypaństwowych[2].
Był też założycielem Zgromadzenia Sióstr Ubogich Niepokalanego Poczęcia NMP na Litwie i Zgromadzenia Sióstr Służebnic Jezusa w Eucharystii. Złożył rezygnację z funkcji biskupa w 1925[3], by zająć się zgromadzeniem, ale Pius XI wówczas mianował go arcybiskupem i powierzył mu stanowisko wizytatora apostolskiego na Litwie. Przyczynił się do poprawy stosunków Litwy z Watykanem organizując nową prowincję kościelną i przygotowując zawarcie konkordatu. Zmarł w Kownie 27 stycznia 1927 roku.
28 czerwca 1987 roku został beatyfikowany przez papieża św. Jana Pawła II; uważany jest za jednego z patronów Litwy. Podejmowane są starania o jego kanonizację.
27 stycznia 2006 w Warszawie na ul. Wileńskiej 69 została otwarta Sala Pamięci Bł. Jerzego Matulewicza biskupa. Pierwsza ekspozycja zawiera te przedmioty należące do Jerzego Matulewicza z okresu jego biskupstwa w Wilnie, które zachowały się w Polsce. Mają one wartość relikwii II stopnia.
W Kielcach[4], Pasłęku[5] oraz w Koninie[6] znajdują się kościoły pod wezwaniem bł. Jerzego Matulewicza.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Maria Motylińska: Cecylia Plater-Zyberkówna jej ideał kobiety i świadectwo życia. [dostęp 2015-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-24)].
- ↑ Michał Gałędek: Ocena działalności białoruskich organizacji politycznych w świetle tajnych raportów. Białystok: Red. Kietwiński, M. i Śleszyński, W. „Wyzwoleni czy Okupacja? Stosunek Społeczności zamieszkujących pograniczu polsko-litewsko-białoruskim do zmieniających się w XX w. systemów państwowych”, 2006, s. 96–97. ISBN 83-60534-09-8. [dostęp 2018-10-20].
- ↑ Kronika religijna. U nas. „Rycerz Niepokalanej”. Nr 9, s. 247, 1925.
- ↑ Parafia pw. bł. Jerzego Matulewicza w Kielcach [dostęp 2015-11-30] (pol.).
- ↑ Pasłęk: Parafia Bł. Jerzego Matulewicza. [w:] Diecezja Elbląska [on-line]. diecezja.elblag.pl. [dostęp 2018-10-26].
- ↑ Oficjalna strona internetowa parafii pw. bł. Jerzego Matulewicza w Koninie – Laskówcu. [dostęp 2013-12-14].
Bibliografia
- Błogosławiony Jerzy Matulewicz, biskup Czytelnia www.brewiarz.katolik.pl
- Matulewicz Jerzy (1871-1927), s. 136-137, w: Józef Golec, Słownik biograficzny esperantystów polskich, Cieszyn 2010, s. 276
- Jerzy Matulewicz w bazie catholic-hierarchy.org (ang.)
Linki zewnętrzne
- Jerzy Matulewicz – publikacje w bibliotece Polona