Jerzy Moszyński

Jerzy Moszyński
	; Jerzy Moszyński, między 1870 i 1879
	; herb szlachecki Nałęcz
Rodzina	Moszyńscy herbu Nałęcz
Data i miejsce urodzenia	24 kwietnia 1847 ; Kraków, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	24 stycznia 1924 ; Wola Filipowska, II Rzeczpospolita
Ojciec	Piotr Moszyński h. Nałęcz
Matka	Anna Malinowska h. Ślepowron

Jerzy Moszyński herbu Nałęcz^[1] (ur. 24 kwietnia 1847 w Krakowie, zm. 24 stycznia 1924 w Woli Filipowskiej) – polski publicysta, konserwatysta, ziemianin, polityk i wydawca.

Życiorys

Urodził się 24 kwietnia 1847 w rodzinie Piotra Moszyńskiego herbu Nałęcz (1800–1879) i jego drugiej żony Anny Malinowskiej herbu Ślepowron (1820–1889)^[1]. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie^[2]. W latach 1865–1869 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzupełniając studia w Wiedniu. W kwietniu 1871 uzyskał tytuł doktora nauk prawnych na UJ. Gospodarował w majątku Łoniów odziedziczonym po ojcu, liczącym 2000 morgów (1150 ha). W swoim majątku zakładał kasy spółdzielcze. W 1897 wydał broszurę O sprawie kredytu włościańskiego. Równocześnie był przeciwnikiem podziału gospodarstw, wszelkiej samodzielnej aktywności chłopów i powszechnej oświaty szkolnej. W 1875 roku na 1 rok wstąpił do wojska austriackiego jako porucznik ułanów chcąc zamanifestować swoją całkowitą lojalność wobec cesarza wobec kryzysu bałkańskiego. W 1879 ubiegał się o miejsce w wyborach do Rady Państwa skutecznie zablokowali jego kandydaturę Mikołaj Zyblikiewicz i Artur Potocki. W 1883 bezskutecznie kandydował także do Sejmu Krajowego Galicji. Poróżniony i skłócony z konserwatystami krakowskimi w 1905 planował założyć stronnictwo katolickie. W 1905 brał udział w powoływaniu do życia Stronnictwa Polityki Realnej, ale nie wszedł do władz Stronnictwa. Ogłosił szereg rozpraw polemicznych i listów w obronie zasad konserwatywno-klerykalnych, wydał 100 książek własnym nakładem. Nieco dłużej publikował w Głosie Narodu i Przeglądzie Katolickim. Był zwolennikiem absolutyzmu, zwalczał nacjonalizm, przypisywał ogromną rolę religii, żądał zwiększenia uprawnień kościoła katolickiego. Po 1914 publikował mniej, ale nadal w swoich publikacjach zwalczał demokrację, krytykował konstytucję i projekty reformy rolnej. W 1922 opublikował list otwarty do gen. Józefa Hallera nawołując go do zamachu stanu i zaprowadzenia rządów klerykalno-ziemiańskich. Uważany za dziwaka i maniaka, jednoosobowe stronnictwo podziwiany jednak za nieustępliwość przekonań.

W sierpniu 1923 sporządził testament w którym zapisał 15 000 książek z rodzinnej biblioteki dla KUL. 20 000 grafik nakazał sprzedać i pieniądze przekazać na cele dobroczynne. Zmarł w Woli Filipowskiej pod Krakowem, pochowany został na krakowskich Rakowicach.

Rodzina

Starszy brat Jerzego Emanuel Ignacy (1843–1863) zginął w powstaniu styczniowym w bitwie pod Miechowem. Jerzy ożenił się w 1872 ze Stefanią Cielecką (1854–1912), z którą po kilku latach znalazł się w separacji. Z tego małżeństwa na świat przyszło troje dzieci. Syn Stefan (1873–1913), drugi z synów Stanisław (1875–1907) został księdzem, a córka Maria (1878–1930) nie wyszła za mąż, zmarła bezpotomnie. Wobec przedwczesnej śmierci obu synów, wykonawcą testamentu Jerzy Moszyński uczynił wnuka Emanuela (ur. 1902), który poległ w bitwie o Monte Cassino w 1944 i spoczywa na polskim cmentarzu wojennym.

Przypisy

↑ ^a ^b Marek Jerzy Minakowski: Jerzy Moszyński h. Nałęcz. [w:] Wielka Genealogia Minakowskiego [on-line]. sejm-wielki.pl, 2018-01-06. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
↑ Zob. Edward Webersfeld, Wspomnienia z ławy szkolnej, w: „Życie” , nr 2, i „Dziennik Polski”, 1895, nr 100–103 i 110.

Bibliografia

Wioletta Cabaj – Darowizna Jerzego Moszyńskiego dla biblioteki KUL. pan-ol.lublin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-29)].
Eligiusz Kozłowski „Jerzy Moszyński” hasło [w] „Polski Słownik Biograficzny” t. XXII zeszyt 92 wyd. Ossolineum 1977
Ilustrowana encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego (tom 6)
Piotr Biliński, Moszyńscy. Studium z dziejów łoniowskiej linii rodu w XIX wieku, Kraków 2006.

Linki zewnętrzne

[sejmwielki-1] Marek Jerzy Minakowski: Jerzy Moszyński h. Nałęcz. [w:] Wielka Genealogia Minakowskiego [on-line]. sejm-wielki.pl, 2018-01-06. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).

[2] Zob. Edward Webersfeld, Wspomnienia z ławy szkolnej, w: „Życie” , nr 2, i „Dziennik Polski”, 1895, nr 100–103 i 110.

[1]

[2]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne