Jerzy Mycielski (historyk)
 Jerzy Mycielski, fotografia Walerego Rzewuskiego | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 26 września 1928 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | historyk |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy | profestor |
| Alma Mater | |
| Stanowisko | członek Izby Panów Rady Państwa w Wiedniu |
| Rodzice | Franciszek Mycielski, |
| Odznaczenia | |
    .png){kind=small} | |
Jerzy Mycielski, herbu Dołęga (ur. 30 maja 1856 w Krakowie, zm. 26 września 1928 tamże) – pruski hrabia[1], polski historyk, historyk sztuki, profesor UJ, kolekcjoner dzieł sztuki, mecenas sztuk pięknych.
Zarys biografii
Jerzy Mycielski był synem Franciszka, właściciela Wiśniowej, i Walerii z Tarnowskich (1830-1914) oraz bratem ciotecznym rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Stanisława Tarnowskiego. Maturę zdał w 1873 w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, po czym podjął studia historii na tamtejszym uniwersytecie. W 1878 uzyskał doktorat na UJ, po czym kształcił się dalej w Wiedniu. W 1881 uzyskał w Krakowie habilitację jako docent historii Polski.
Zwrot w jego zainteresowaniach od historii do historii sztuki zaczął się w 1883 pod wpływem Mariana Sokołowskiego. Po licznych publikacjach na temat portretów polskich Mycielski uzyskał w 1895 habilitację w dziedzinie historii sztuki. W 1897 uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego, a w 1910 został ordinariusem swej uczelni.
Dzięki swym powiązaniom rodzinnym i towarzyskim z bogatym ziemiaństwem wszystkich trzech zaborów prof. Mycielski miał możliwość odnajdywania licznych zapomnianych dzieł polskich i obcych mistrzów malarstwa, które znajdowały się – nierzadko bardzo uszkodzone – w różnych rezydencjach magnackich: obrazy dokumentował i dawał do konserwacji, część z nich nabywał do własnej kolekcji. Ratował także przed zniszczeniem zabytkowe kamienice w Krakowie, kościoły i klasztory na prowincji oraz szereg na pół lub zupełnie zrujnowanych zamków, często z pomocą zaprzyjaźnionego z nim austro-węgierskiego następcy tronu, aks. Franciszka Ferdynanda. Mycielski przyjaźnił się blisko także z wybitnymi malarzami swej epoki, m.in. z Jackiem Malczewskim, od którego zakupił wiele dzieł. Do dziś dnia zachował się wspólny portret Mycielskiego i Żymierskiego pędzla tego mistrza (Zbiory Malarstwa na Wawelu)[2].
Po wybuchu I wojny światowej Mycielski, zwolennik tzw. rozwiązania austropolskiego (czyli zjednoczenia Polski pod berłem Habsburgów), zbliżył się do Naczelnego Komitetu Narodowego i stał się entuzjastycznym zwolennikiem stworzenia Legionów Polskich, nawiązał także osobiste więzy przyjaźni z wieloma ich (dużo młodszymi od siebie) oficerami, m.in. z Januszajtisem i Żymierskim, których, rannych po pierwszych bojach z Rosjanami, wziął pod swą opiekę i wyleczył[3].
Niedługo przed upadkiem Austro-Węgier Mycielski został w 1917 mianowany członkiem Izby Panów w C. K. parlamencie. Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości był członkiem zarządu licznych komisji i komitetów, zajmujących się zabezpieczeniem i restauracją narodowego mienia historycznego.
Rodziny Mycielski nigdy nie założył, swą wielką i cenną kolekcję dzieł sztuki (ok. 500 obrazów) zapisał Muzeum Narodowemu w Krakowie. Pochowano go w rodzinnym mauzoleum w Wiśniowej.
Wybrane publikacje
- Ambasador polski na dworze hiszpańskim (dysertacja doktorska), 1878
- Kandydatura Hozjusza na biskupstwo warmińskie w r. 1548 i 1549, (habilitacja), 1881
- Cztery portrety królowej Marysieńki, 1883
- Porwana z klasztoru. Kartka z dziejów obyczajowych w Polsce XVII wieku, 1886
- Bolonia i jubileusz jej uniwersytetu, 1889
- Z pod wieży Eifel, 1891
- Sto lat malarstwa w Polsce 1760-1860, 1897
- Antoni van Dyck, 1900
- Portrety polskie, 1900
- Portrety polskie Elżbiety Vigée-Lebrun, 1927
Funkcje honorowe i społeczne
- Członek Denkmalrat (C. K. Państwowa Rada Konserwatorska)
- Członek C. K. Komisji Budowy Hofburgu w Wiedniu
- Członek Rady Sztuki w Warszawie
- Członek Rady Konserwatorskiej woj. krakowskiego i kieleckiego
- Członek Komitetu Odnowienia - Zamek Królewski na Wawelu
- Członek Komitetu Restauracji Katedry i Grobów Królewskich na Wawelu
- Członek Komitetu Restauracji - Zamek Królewski w Warszawie
- Członek Kuratorium - Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
- Członek czynny - Akademia Umiejętności w Krakowie
Odznaczenia
- Order Legii Honorowej IV klasy
- Order Korony Rumunii II klasy
- Order Oranje-Nassau IV klasy
- Order Korony Italii IV klasy (1900)[1]
- Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża – Krzyż I klasy z dekoracją wojenną
Przypisy
- ↑ a b Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 658-662.
- ↑ Puciata-Pawłowska, Malczewski
- ↑ M. Lubomirska, Pamiętnik 1914-1918, str. 499
Bibliografia
- Simon Konarski, Armorial de la noblesse polonaise titrée, Paris 1957
- Maria Lubomirska, Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914-1918, Poznań 2003
- Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Band IV., Wien 1969
- Jerzy Mycielski [w:] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław etc. 1976
- J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Wrocław 1968
Linki zewnętrzne
- Publikacje Jerzego Mycielskiego w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
ribbon of the medal of officier of the Order of the Crown of Italy, during the Kingdom of Italy.
Autor: Macesito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Order of Orange-Nassau - Officer Ribbon
Autor: Arturolorioli, Licencja: CC0
Odznaka Honorowa Czerwonego Krzyża (Austria)
Jerzy Mycielski, herbu Dołęga (1856-1928), hrabia, historyk, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kolekcjoner dzieł sztuki, mecenas sztuk pięknych.
