Jerzy Mycielski (historyk)

Jerzy Mycielski
Ilustracja
Jerzy Mycielski, fotografia Walerego Rzewuskiego
Data i miejsce urodzenia

30 maja 1856
Kraków

Data i miejsce śmierci

26 września 1928
Kraków

Miejsce spoczynku

Wiśniowa

Zawód, zajęcie

historyk

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profestor

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Stanowisko

członek Izby Panów Rady Państwa w Wiedniu

Rodzice

Franciszek Mycielski,
Waleria z Tarnowskich

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii Oficer Orderu Korony Włoch Oficer Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża
„Portret Jerzego Mycielskiego z Muzą” obraz Jacka Malczewskiego (1903)

Jerzy Mycielski, herbu Dołęga (ur. 30 maja 1856 w Krakowie, zm. 26 września 1928 tamże) – pruski hrabia[1], polski historyk, historyk sztuki, profesor UJ, kolekcjoner dzieł sztuki, mecenas sztuk pięknych.

Zarys biografii

Jerzy Mycielski był synem Franciszka, właściciela Wiśniowej, i Walerii z Tarnowskich (1830-1914) oraz bratem ciotecznym rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Stanisława Tarnowskiego. Maturę zdał w 1873 w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, po czym podjął studia historii na tamtejszym uniwersytecie. W 1878 uzyskał doktorat na UJ, po czym kształcił się dalej w Wiedniu. W 1881 uzyskał w Krakowie habilitację jako docent historii Polski.

Zwrot w jego zainteresowaniach od historii do historii sztuki zaczął się w 1883 pod wpływem Mariana Sokołowskiego. Po licznych publikacjach na temat portretów polskich Mycielski uzyskał w 1895 habilitację w dziedzinie historii sztuki. W 1897 uzyskał nominację na profesora nadzwyczajnego, a w 1910 został ordinariusem swej uczelni.

Dzięki swym powiązaniom rodzinnym i towarzyskim z bogatym ziemiaństwem wszystkich trzech zaborów prof. Mycielski miał możliwość odnajdywania licznych zapomnianych dzieł polskich i obcych mistrzów malarstwa, które znajdowały się – nierzadko bardzo uszkodzone – w różnych rezydencjach magnackich: obrazy dokumentował i dawał do konserwacji, część z nich nabywał do własnej kolekcji. Ratował także przed zniszczeniem zabytkowe kamienice w Krakowie, kościoły i klasztory na prowincji oraz szereg na pół lub zupełnie zrujnowanych zamków, często z pomocą zaprzyjaźnionego z nim austro-węgierskiego następcy tronu, aks. Franciszka Ferdynanda. Mycielski przyjaźnił się blisko także z wybitnymi malarzami swej epoki, m.in. z Jackiem Malczewskim, od którego zakupił wiele dzieł. Do dziś dnia zachował się wspólny portret Mycielskiego i Żymierskiego pędzla tego mistrza (Zbiory Malarstwa na Wawelu)[2].

Po wybuchu I wojny światowej Mycielski, zwolennik tzw. rozwiązania austropolskiego (czyli zjednoczenia Polski pod berłem Habsburgów), zbliżył się do Naczelnego Komitetu Narodowego i stał się entuzjastycznym zwolennikiem stworzenia Legionów Polskich, nawiązał także osobiste więzy przyjaźni z wieloma ich (dużo młodszymi od siebie) oficerami, m.in. z Januszajtisem i Żymierskim, których, rannych po pierwszych bojach z Rosjanami, wziął pod swą opiekę i wyleczył[3].

Niedługo przed upadkiem Austro-Węgier Mycielski został w 1917 mianowany członkiem Izby Panów w C. K. parlamencie. Po uzyskaniu przez Polskę niepodległości był członkiem zarządu licznych komisji i komitetów, zajmujących się zabezpieczeniem i restauracją narodowego mienia historycznego.

Rodziny Mycielski nigdy nie założył, swą wielką i cenną kolekcję dzieł sztuki (ok. 500 obrazów) zapisał Muzeum Narodowemu w Krakowie. Pochowano go w rodzinnym mauzoleum w Wiśniowej.

Wybrane publikacje

  • Ambasador polski na dworze hiszpańskim (dysertacja doktorska), 1878
  • Kandydatura Hozjusza na biskupstwo warmińskie w r. 1548 i 1549, (habilitacja), 1881
  • Cztery portrety królowej Marysieńki, 1883
  • Porwana z klasztoru. Kartka z dziejów obyczajowych w Polsce XVII wieku, 1886
  • Bolonia i jubileusz jej uniwersytetu, 1889
  • Z pod wieży Eifel, 1891
  • Sto lat malarstwa w Polsce 1760-1860, 1897
  • Antoni van Dyck, 1900
  • Portrety polskie, 1900
  • Portrety polskie Elżbiety Vigée-Lebrun, 1927

Funkcje honorowe i społeczne

Odznaczenia

Przypisy

  1. a b Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 658-662.
  2. Puciata-Pawłowska, Malczewski
  3. M. Lubomirska, Pamiętnik 1914-1918, str. 499

Bibliografia

  • Simon Konarski, Armorial de la noblesse polonaise titrée, Paris 1957
  • Maria Lubomirska, Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914-1918, Poznań 2003
  • Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Band IV., Wien 1969
  • Jerzy Mycielski [w:] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław etc. 1976
  • J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Wrocław 1968

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ufficiale OCI Kingdom BAR.svg
ribbon of the medal of officier of the Order of the Crown of Italy, during the Kingdom of Italy.
Order of Orange-Nassau ribbon - Officer.svg
Autor: Macesito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Order of Orange-Nassau - Officer Ribbon
Croce di merito della Croce Rossa (Austria).png
Autor: Arturolorioli, Licencja: CC0
Odznaka Honorowa Czerwonego Krzyża (Austria)
Jerzy Mycielski.jpg
Jerzy Mycielski, herbu Dołęga (1856-1928), hrabia, historyk, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kolekcjoner dzieł sztuki, mecenas sztuk pięknych.