Jerzy Popiel
 Jerzy Popiel podczas Szybowcowych Mistrzostw Państw Socjalistycznych (1962) | |
| Kraj | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | 3 listopada 2019 |
| Obecna seria | |
| Numer startowy | |
| Sukcesy | |
Wicemistrz Świata, Mistrz Polski | |
Jerzy Popiel (ur. 15 stycznia 1933 w Równem, zm. 3 listopada 2019 we Wrocławiu[1]) – polski pilot szybowcowy, samolotowy i śmigłowcowy, pilot doświadczalny.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Syn Zygmunta i Jadwigi z domu Wilkoszańskiej. Jego rodzina została po II wojnie światowej ekspatriowana do Lublina. Następnie mieszkał w Gdańsku, Wałbrzychu i Wrocławiu. W liceum przy ul. Kleczkowskiej (obecnie Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych) w 1951 roku zdał egzamin maturalny[2].
Rozpoczął studia na Wydziale Lotniczym Politechniki Wrocławskiej, w 1953 roku (w związku z likwidacją Wydziału Lotniczego we Wrocławiu) przeniósł się na Wydział Lotniczy Politechniki Warszawskiej, gdzie w 1955 roku uzyskał dyplom inżyniera[1]. Był członkiem Związku Młodzieży Polskiej[3].
Kariera zawodowa
W 1955 roku został skierowany na kilka miesięcy do Chin, gdzie pomagał przy tworzeniu chińskiego lotnictwa sportowego. Pracował jako instruktor szybowcowy, pomagał przy wybraniu miejsca na szkołę szybowcową oraz przy wdrażaniu do produkcji polskich szybowców. Za tę działalność został odznaczony Chińskim Medalem Przyjaźni[4].
W 1956 roku rozpoczął pracę w Dziale Technicznym Zarządu Głównego Ligi Przyjaciół Żołnierza w Warszawie, gdzie zajmował się sprawami rozwoju technologicznego. 19 listopada 1956 roku uzyskał uprawnienia szybowcowego pilota doświadczalnego klasy III i rozpoczął pracę jako szef techniczny Wyczynowej Szkoły Szybowcowej w Jeżowie Sudeckim. 26 stycznia 1960 roku rozszerzył posiadane uprawnienia pilota doświadczalnego i uzyskał klasę II, co umożliwiło mu loty na prototypach szybowców. W 1962 roku rozpoczął pracę jako instruktor szybowcowy w Aeroklubie Wrocławskim[5].
30 stycznia 1963 roku uzyskał uprawnienia szybowcowego pilota doświadczalnego I klasy i rozpoczął pracę w Zakładach Sprzętu Lotnictwa Sportowego (Zakład nr 4) we Wrocławiu jako kierownik kontroli technicznej. Od 1967 roku został zatrudniony jako pilot doświadczalny w Zakładach Szybowcowych Delta-Bielsko. Brał udział w oblotach i próbach technicznych prototypów szybowców: SZD-30 Pirat, SZD-32 Foka 5, SZD-36 Cobra 15, SZD-39 Cobra 17, SZD-37 Jantar (1. oblot prototypu wersji 19-metrowej), SZD-30 Pirat 75 (1. oblot prototypu), SZD-41 Jantar Standard i SZD-48 Jantar Standard 2. Ponadto brał udział w promowaniu polskich szybowców za granicą, m.in. w Wielkiej Brytanii, Argentynie, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, RFN, USA i ZSRR[6].
W 1970 roku rozpoczął pracę jako pilot agrolotniczy, w 1971 roku wyjechał na akcję agrolotniczą do Egiptu. W 1977 roku ukończył kurs pilotażu śmigłowcowego, a w 1978 roku uzyskał licencję zawodowego pilota śmigłowcowego. W 1977 roku rozpoczął pracę w Przedsiębiorstwie Usług Lotniczych (PUL) i w Zespole Wrocław pełnił funkcję pilota i kierownika zespołu terenowego. W 1987 roku został zatrudniony w holenderskiej firmie Aero-Service BV, gdzie pracował do przejścia na emeryturę w 1992 roku[7].
Działalność sportowa
W sierpniu 1948 roku w ramach szkolenia zorganizowanego przez Aeroklub Jeleniogórski w Strzebieniu uzyskał I i II klasę wyszkolenia szybowcowego. III klasę uzyskał w 1949 roku w Jeżowie Sudeckim, w 1950 roku uzyskał Srebrną Odznakę Szybowcową. W 1950 roku wziął udział w klubowym locie falowym, podczas którego uzyskał przewyższenie 3650 metrów. Również w 1950 odbył praktykę instruktorską w sekcji szybowcowej Aeroklubu Wrocławskiego[8]. Złotą Odznakę Szybowcową zdobył w 1951 roku. W 1952 roku rozpoczął szkolenie jako pilot samolotowy i w tym roku uzyskał przewyższenie 5000 metrów na szybowcu[9]. W 1953 roku zdobył Złotą Odznakę Szybowcową z trzema diamentami jako ósmy pilot w Polsce i 19. na świecie[2]. Od 1951 roku związał się z Aeroklubem Wrocławskim, gdzie pracował też od 1962 r. jako instruktor szybowcowy. W 1964 roku zwyciężył w plebiscycie Słowa Polskiego na najlepszego sportowca Dolnego Śląska[10].
Od 1953 do 1968 roku nieprzerwanie był członkiem szybowcowej kadry narodowej[11], startował w wielu krajowych i międzynarodowych zawodach szybowcowych[12][13]:
| Lp | Rok | Nazwa | Lokalizacja | Szybowiec | Zdobyte miejsce |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1951 | VIII Krajowe Zawody Szybowcowe |  Inowrocław | – | 12 |
| 2 | 1952 | IX Krajowe Zawody Szybowcowe | Kobylnica | IS-2 Mucha ter | 2 |
| 3 | 1953 | I Szybowcowe Mistrzostwa Polski | Leszno | – | Mistrz Polski |
| 4 | 1954 | Międzynarodowe Zawody Szybowcowe | Leszno | SZD-8bis Jaskółka | 3 |
| 5 | 1954 | II Szybowcowe Mistrzostwa Polski | Lisie Kąty | – | 4 |
| 6 | 1957 | IV Szybowcowe Mistrzostwa Polski | Leszno | – | 15 |
| 7 | 1957 | III Całoroczne Zawody Szybowcowe Skrzydlatej Polski | | – | 2 |
| 8 | 1957 | Szybowcowe Mistrzostwa Węgier |  Dunakeszi | SZD-8 ter Jaskółka ZO | 3 |
| 9 | 1959 | V Szybowcowe Mistrzostwa Polski | Leszno | – | Mistrz Polski |
| 10 | 1959 | Szybowcowe Mistrzostwa Czechosłowacji |  Vrchlabí | Blanik | 3 |
| 11 | 1960 | VIII Szybowcowe Mistrzostwa Świata |  Kolonia | SZD-19-2 Zefir-2 | 3 (w klasie otwartej) |
| 12 | 1962 | Szybowcowe Mistrzostwa Państw Socjalistycznych | Leszno | SZD-8 ter Jaskółka ZO | 2 |
| 13 | 1963 | IX Szybowcowe Mistrzostwa Świata |  Junín | SZD-19-2 Zefir-2A | 2 (w klasie otwartej) |
| 14 | 1965 | X Szybowcowe Mistrzostwa Świata |  South Cerney | SZD-24-4 Foka 4 | 4 (w klasie standard) |
| 15 | 1967 | Zawody o Puchar Europy |  Angers | SZD-24-4 Foka 4 | 5 |
| 16 | 1974 | Zawody o Puchar Europy | Angers | SZD-41 Jantar Standard | 13 |
| 17 | 1975 | Zawody Szybowcowe |  Eskilstuna | SZD-39 Cobra 17 | 14 |
W 1971 roku wykonał przelot samolotem PZL-104 Wilga na trasie Warszawa – Kair, a następnie motoszybowcem SZD-45 Ogar z Bielska-Białej przez Bornholm, Szwecję, do Finlandii i z powrotem[4].
Ustanowione rekordy
Ustanowił 6 szybowniczych rekordów (5 rekordów Polski i 1 rekord świata), m.in.[14][13]:
- 23 kwietnia 1953 roku na szybowcu IS-1 Sęp ustanowił rekord Polski w prędkości przelotu po trasie trójkąta 100 km – 68,5 km/h,
- 20 lipca 1953 roku na szybowcu IS-C Żuraw (z pasażerem Adolfem Siemaszkiewiczem) ustanowił światowy rekord w przelocie otwartym w kategorii szybowców dwumiejscowych – 541,3 km.
Odznaczenia
W trakcie swej kariery zawodowej otrzymał następujące odznaczenia i wyróżnienia[7]:
- Złoty Krzyż Zasługi (1969 r.)
- Srebrny Krzyż Zasługi (1960 r.)
- Odznaka „Zasłużony Mistrz Sportu” (1963 r.)
- Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe – trzykrotnie (1953, 1960 i 1963 r.)
- tytuł Sportowca Roku przyznany w 1953 r. przez Przegląd Sportowy
- Dyplom Uznania od Marszałka Polski – dwukrotnie (1963, 1965 r.)
- Medal Przyjaźni Chińskiej Republiki Ludowej (1958 r.)
- Odznaka Budowniczego Wrocławia (1963 r.)[10]
Przypisy
- ↑ a b Zmarł Jerzy Popiel. altair.com.pl. [dostęp 2019-11-13]. (pol.).
- ↑ a b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 517.
- ↑ Najlepsi ZMP-owcy IX KSZ. „Skrzydlata Polska”. 07/1952, s. 151, lipiec 1952. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ a b Agata Olejarczyk: Zmarł słynny wrocławski lotnik Jerzy Popiel. wroclaw.wyborcza.pl. [dostęp 2019-11-13]. (pol.).
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 518-519.
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 519-520.
- ↑ a b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 521.
- ↑ Malinowski 1970 ↓, s. 47.
- ↑ Malinowski 1970 ↓, s. 50.
- ↑ a b Malinowski 1970 ↓, s. 60.
- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 258.
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 517-521.
- ↑ a b Jerzy POPIEL. medalenaskrzydlach.pl. [dostęp 2019-11-15]. (pol.).
- ↑ Szydłowski 1986 ↓, s. 327.
Bibliografia
- Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
- Tadeusz Malinowski: Skrzydła Wrocławia. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1970. OCLC 174458937.
- Henryk Szydłowski (red.): Polskie lotnictwo sportowe. Kraków: KAW, 1986. ISBN 83-03-01157-X. OCLC 803064028.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
Jerzy Popiel podczas Szybowcowych Mistrzostw Państw Socjalistycznych w 1962 r.
Autor: Grzegorz Nadolny, Licencja: CC BY 3.0
Współczesna Złota Odznaka Szybowcowa Z trzema diamentami