Jerzy Rzedowski

Jerzy Rzedowski Rotter
Państwo działania

 Meksyk

Data i miejsce urodzenia

27 grudnia 1926
Lwów

doktor nauk biologicznych
Specjalność: botanika
Doktorat

1961
Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku

Okres zatrudn.

1961–1984

Instytut

Instituto de Ecología A. C. w Pátzcuaro

Jerzy Rzedowski Rotter (ur. 27 grudnia 1926 we Lwowie) – meksykański botanik polskiego pochodzenia.

Jako jedyny syn lekarza Arnolda Rzędowskiego i Ernestyny Rotter zamieszkał w dzieciństwie z rodzicami w jednym ze śląskich miast i tam też rozpoczął edukację. Ze względu na żydowskie pochodzenie rodziny trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego w czasie II wojny światowej. Przeżywszy wojnę w 1946 wraz z ojcem udał się do Meksyku, gdzie mieszkała jego ciotka. W młodym wieku poza językiem polskim, znał także: niemiecki, rosyjski oraz podstawy angielskiego i hiszpańskiego. Podczas pobytu w Meksyku szybko opanował ten ostatni i został tłumaczem w tamtejszej ambasadzie RP. Silnie związał się z nowym krajem i gdy ojciec wyjeżdżał do Izraela, postanowił w nim zostać[1]. W 1955 został naturalizowanym Meksykaninem[2].

Studiował botanikę, gdyż jeszcze w Polsce ojciec zainteresował go naukami przyrodniczymi. Najpierw w latach 1949–1952 uczył się na Escuela Nacional de Ciencias Biológicas del IPN, a w 1954 uzyskał na niej tytuł magistra biologii[3][2] (praca dyplomowa przedstawiała szatę roślinną Pedregal de San Angel[2]). W latach 1953–1954 pracował jako botanik w Syntex Laboratories[2]. Dzięki wsparciu finansowemu UNESCO mógł wybrać się na roczne studia do Francji (Université Montpellier 1 w 1957–1958[2]), gdzie poznał europejską szkołę badań ekologii roślin tzw. szkołę fitosocjologii Josiasa Braun-Blanqueta. Na miejscu przedstawiał wykłady na temat szaty roślinnej Meksyku, a w 1958 roku wziął udział w dorocznej wyprawie naukowej The International Society of Phytosociology do Meksyku. Po powrocie do Meksyku od 1959 do 1961 pracował jako botanik w Colegio de Postgraduados de Chapingo, w tym ostatnim roku broniąc dysertację doktorską na Narodowym Uniwersytecie Autonomicznym Meksyku na temat szaty roślinnej stanu San Luis Potosí[1]. Po obronie został pracownikiem naukowym tego uniwersytetu i pracował na nim do 1984. Pełnił w międzyczasie liczne dodatkowe funkcje, takie jak doradca w Instituto Nacional de Investigaciones Forestales (1960–1961) i Narodowym Muzeum Antropologicznym w Meksyku (1963–1965). Był też badaczem Michigan State University (1962–1970). W latach 1960–1961 przewodniczył Sociedad Botánica de México i organizował pierwszy kongres botaniczny w Meksyku (1 Congreso Mexicano de Botánica). Po karierze uniwersyteckiej został pracownikiem naukowym w Instituto de Ecología A. C. w Pátzcuaro[1].

Jeden z gatunków upamiętniających Jerzego Rzedowskiego – Dioon rzedowskii

Opublikował około 200 prac naukowych z zakresu botaniki i zgromadził bogatą dokumentację florystyczną w postaci ponad 54 tysiąca arkuszy zielnikowych. Jego prace badawcze stanowią znaczący wkład w poznanie szaty roślinnej Meksyku[2]. Założył czasopismo naukowe „Acta Botánica Mexicana”, którego przez wiele lat był redaktorem naczelnym, zasiadając poza tym w redakcjach 10 innych czasopism[2]. Był nauczycielem wielu botaników meksykańskich (był promotorem 63 doktoratów[3]) i członkiem licznych towarzystw naukowych[1]. Otrzymał wielką liczbę nagród i wyróżnień[2]. W 1999 został wybrany „Botanikiem Tysiąclecia” (Botánico del Milenio) na wniosek dr. Petera Ravena – dyrektora Missouri Botanical Garden podczas Międzynarodowego Kongresu Botanicznego w Saint Louis (USA). Odznaczony jest medalem za dziedzictwo przyznanym przez Sociedad Botánica de México. Jest doktorem honoris causa Universidad Autónoma de Chapingo i Universidad Michoacana de San Nicolás de Hidalgo[2]. Wyróżniony został nagrodą Asa Gray Award przyznawaną przez American Society of Plant Taxonomists[1][3]. W roku 2017 został wybrany jednogłośnie członkiem zagranicznym IV Wydziału Przyrodniczego Polskiej Akademii Umiejętności.

Autorstwo taksonów, które opisał naukowo oznaczone jest skrótem Rzed.[4]

Jego nazwisko upamiętnione jest w nazwach gatunkowych wielu roślin (w formie rzedowskiana lub rzedowskii[2]) oraz w nazwie rodzaju Rzedowskia[5]. Jego imieniem nazwany jest też ogród botaniczny w Meksyku – Jardín Botánico Jerzy Rzedowski Rotter[6].

Żona Jerzego Rzedowskiego, Graciela Calderón de Rzedowski (ur. 1931 w Guanajuato), jest również botanikiem. Ich kariery zawodowe i naukowe przeplatają się; żona jest współautorką wielu jego publikacji[2].

Wybrane publikacje

Jerzy Rzedowski jest autorem lub współautorem m.in.[2]:

  • Vegetación de México (1978)
  • Flora fanerogámica del Valle de México (I wyd. 1979–1990, II wyd. 2001)
  • Flora del Bajío y de Regiones Adyacentes (1991–)
  • Los principales colectores de plantas activos en México entre 1700 y 1930 (2008)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Rafael Fernández Nava: Dr. Jerzy Rzedowski Rotter. Coordinación de Innovación Educativa (CIE/QFB), Universidad Michoacana de San Nicolás de Hidalgo. [dostęp 2016-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-28)].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Rzedowski Rotter, Jerzy (1926-). [w:] JSTOR Global Plants [on-line]. JSTOR. [dostęp 2016-12-27].
  3. ↑ a b c Rosa Esthela González Flores: Semblanzas Dr. Jerzy Rzedowski Rotter. [w:] 45 Revista Fuente vol. 1, No. 1 [on-line]. grudzień 2009. [dostęp 2016-12-27].
  4. ↑ Rzedowski, Jerzy (1926-). International Plant Names Index. [dostęp 2016-12-27].
  5. ↑ Rzadowskia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2016-12-27].
  6. ↑ Jardin Botanico - Jerzy Rzedowski Rotter. BGCI Botanic Gardens Conservation International. [dostęp 2016-12-27].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie