Jerzy S. Łątka

Jerzy S. Łątka
Imię i nazwisko

Jerzy Siemisław Łątka

Data i miejsce urodzenia

23 kwietnia 1944
Siemiechów, Polska

Data i miejsce śmierci

29 października 2022
Kraków

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

powieść

Ważne dzieła
  • Oskarżam arcyksięcia Rudolfa
  • Tajemnice haremów

Jerzy Łątka (ur. 23 kwietnia 1944 w Siemiechowie, pow. tarnowski, zm. 29 października 2022 w Krakowie[1]) – polski pisarz, etnolog, orientalista, dziennikarz, doktor nauk humanistycznych z zakresu historii kultury[2][3].

Życiorys

Absolwent I LO im. K. Brodzińskiego w Tarnowie, następnie Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1973 do rozwiązania pisma w stanie wojennym pracownik i członek redakcji dwutygodnika „Student”, w latach 1982–1986 członek redakcji periodyku „Zdanie”. Publikował także w „Przekroju”, „Tygodniku Powszechnym” i prasie krakowskiej. Ponadto od 1982 uprawiał wolny zawód twórcy oraz naukowca. W latach 1991–2003 prezes Społecznego Instytutu Historii. Od 1976 członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz członek założyciel Stowarzyszenia Autorów Polskich.

W 1986 przez 8 miesięcy jako stypendysta naukowy Uniwersytetu w Stambule przebywał w Turcji w celu przeprowadzenia kwerendy w tamtejszych archiwach, ponownie w 1989 – dwa miesiące na zaproszenie tegoż uniwersytetu oraz w 1993 – 10 tygodni na zaproszenie Uniwersytetu Bilkent w Ankarze. W 1996 obronił pracę doktorską Adampol Polonezköy 1842-1992. Historyczne i kulturowe uwarunkowania powstania, rozwoju i zaniku polskiej osady napisaną pod kierunkiem prof. Ryszarda Kantora.

Główne naukowe zainteresowanie to procesy cywilizacyjne, w wyniku których dokonała się transformacja Imperium Osmańskiego (Osmania) w powstałą w XX wieku Turcję. Od lat powtarzał: „Dawna Osmania i dzisiejsza Turcja to dwa różne cywilizacyjnie światy. Nie tylko z tego powodu, iż kraj o nazwie Turcja zaistniał dopiero w 1923. Dlatego, iż kosmopolityczną, wielonarodowościową Portę cementował islam i ciągłość dynastii Osmanów, zaś ukształtowana przez paszę Mustafę Kemala (Kemala Atatűrka) Turcja to narodowa, konsekwentnie laicka republika. Wysoką Portę zamieszkiwali Osmańczycy, mężczyźni z tradycyjnymi fezami na głowach i zakwefione kobiety, zaś mieszkańcy Turcji ubrani są w europejski strój. Osmańczycy byli tworem cywilizacji muzułmańskiego Orientu, zaś Turcy są dziećmi kulturowego mariażu tegoż Orientu z Europą i czują się Europejczykami”.

Jerzy Łątka nie posiadał drugiego imienia. Jak napisał we wstępie do swojej książki Pozwany Jerzy S. Łątka[4], wydanej w 2017 roku, "... Zostałem pozwany nie tyle jako osoba fizyczna, posiadająca gdzieś tam zarejestrowany PESEL, ale jako Jerzy S. Łątka, pisarz, (...). Tymczasem formalnie nie posiadam drugiego imienia, to też w urzędowej korespondencji nie mogę używać jego skrótu. Jerzym S. jestem jedynie jako autor książek. Jako obywatel RP wobec władz, sądów itp., jestem jednoimiennym Łątką."

Książki (w języku polskim)

  • Polacy w Turcji – Lublin 1980
  • Adampol – polska wieś nad Bosforem – Kraków 1981, wyd. II zmienione i rozszerzone. Kraków 1992
  • Oskarżam arcyksięcia Rudolfa – Kraków 1983, wyd. II poszerzone. Katowice 1988
  • Carogrodzki pojedynek – Kraków 1985
  • Ognie nad Bosforem – Warszawa 1986
  • Romantyczny kondotier – Teofil Łapiński. Katowice 1988
  • Stambuł był moim domem – Kraków 1991
  • Tajemnice haremów – Kraków 1992, wyd. II poprawione Poznań 2015
  • Lot ku gorzkiej sławie – Gen. Ludomił Rayski (1892–1976) – Kraków 1993, wyd. II poszerzone. Kraków 1994
  • Krwawy apostoł – Feliks Dzierżyński (1877–1926) – Kraków 1993. wyd. II Kraków 1998
  • Pasza z Lechistanu – Mustafa Dżelaleddin (Konstanty Borzęcki) – Kraków 1993
  • Ojciec Turków – Kemal Atatürk – Kraków 1994
  • 150 lat Adampola – Kraków 1994
  • Lew nasz, lew polski – pasza Iskender (Antoni Iliński) – Kraków–Gdańsk 1996
  • Boże coś Polskę – Jego Cesarsko–królewska Mość Aleksander I – Kraków 1997
  • Adampol – Polonezköy 1842–1992. Historyczne i kulturowe uwarunkowania powstania, przetrwania i zaniku osady polskiej w Turcji – Kraków 1997
  • Pan na Gromniku – Zapomniany galicyjski pozytywista Edward Dzwonkowski – Kraków 1999
  • Z ziemi tureckiej do Polski. Dzieje polskiego legionu 1877 r. – Gdańsk 2000
  • Odaliski, poturczeńcy i uchodźcy. Z dziejów Polaków w Turcji – Kraków 2001
  • Sulejman II Wspaniały – Warszawa 2004, wyd. II Warszawa 2015 (styczeń), wyd. III poprawione Warszawa 2015 (czerwiec)
  • Słownik Polaków w Imperium Osmańskim i Republice Turcji – Kraków 2005
  • Rozfalowana ziemia – Dzieje ruchu szantowego w Polsce – Kraków 2007
  • Bohater na nasze czasy? Józef Kuraś, Ogień z Waksmundu – porucznik czasu wojny – Kraków 2007
  • Zjechana psyche. Pięć lat życia z młodocianą nimfomanką – Kraków 2009.
  • Adampol (Polonezkőy). Dzieje i kulturowe przeobrażenia polskiej osady nad Bosforem (1842–2010) – Kraków 2010
  • Z kmieci, komorników i mieszczańskich patrycjuszy. Przewodnik po drabinie genealogicznej przodków – Kraków 2012
  • Lehli znaczy Polak. Udział Karola Karskiego (1833–1914) w procesie przeobrażenia IMPERIUM OSMAŃSKIEGO w REPUBLIKĘ TURCJI – Kraków 2012
  • Zrozumieć Dursztyn – Kraków 2013
  • Osełka masła. Okupacyjny i powojenny wymiar jednej zbrodni – Kraków 2014
  • Ten, który był w Turcji – Kraków 2015
  • Sulejman II Wspaniały i jego czasy – Warszawa 2015
  • Atatürk. Twórca nowoczesnej Turcji – Poznań 2016
  • Początki państw. Turcja – Poznań 2017
  • Pozwany Jerzy S. Łątka : przyczynek do autobiografii – Kraków 2017.
  • Zemsta zza grobu Stanisława Pytla : historia okrutnej zbrodni w Brzozowej – Warszawa 2018.
  • Bezkarni zabójcy Basi Binder – Warszawa 2018.

Książki (w języku tureckim)

  • Polonya – Türkiye [Polska – Turcja] – Ankara 1986, wyd. II 1989
  • Lehistan'dan Gelen Şehit [Męczennik z Lechistanu] – Istanbul 1987
  • Lehistan'dan Gelen Sefirler [Posłowie z Lechistanu] – Istanbul 1991
  • Polonezköy (Adampol) – Cennetten bir Köşe [Adampol – Rajski zakątek] – Istanbul 1992
  • Eski fotograflarda Polonezköy (Adampol) [Adampol w starej fotografii] – Istanbul 1992

Przypisy

  1. ↑ Zmarł Jerzy S. Łątka
  2. ↑ Dr Jerzy Łątka, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-10-03].
  3. ↑ Łątka Jerzy Siemisław - książki » BiblioNETka, www.biblionetka.pl [dostęp 2017-11-24].
  4. ↑ Jerzy Łątka, Pozwany Jerzy S. Łątka : przyczynek do autobiografii., Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia Towarzystwa Słowaków w Polsce, 2017, ISBN 978-83-7490-983-9, OCLC 1036716143 [dostęp 2022-11-13].

Bibliografia

  • J. S. Łątka, Turcja czy może Osmania? Problem z nazwą Imperium Osmańskiego (Devlet–i Âl-i Osman), „Studia Historyczne” 2010 z. 1 (209) s. 118.
  • Who is who w Polsce, wyd. III, 2004, t. II, s. 2391;
  • Prezentacja delegatów, Zjazd Sprawozdawczo–wyborczy Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich 4–5 czerwca 2011, s. 82;
  • Katalog autorów krakowski SAP, Kraków 1988, s. 137–138;
  • Kismet – z Jerzym S. Łątka rozmawia Tadeusz Skoczek. Kraków 1996.

Linki zewnętrzne