Jerzy Sołtan

Jerzy Sołtan
Imię i nazwisko

Jerzy Władysław Sołtan

Data i miejsce urodzenia

6 marca 1913
Prezma, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

16 września 2005
Boston, Stany Zjednoczone

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

architektura

Epoka

modernizm

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Bar Wenecja w Warszawie przy al. Solidarności 128, Jerzy Sołtan i Zbigniew Ihnatowicz, 1961. Budynek modernistyczny w tzw. stylu brukselskim zbudowany po powrocie architekta Jerzego Sołtana z kilku lat owocnej współpracy z Le Corbusierem w Paryżu (1945-1949). Budynek uległ dewstacji po 1989 kiedy wymieniono klinkier fasadowy na inny kolor i rozmiar oraz zabudowano tarasy i zlikwidowano oryginalne schody zewnętrzne będące integralną częścią estetyki formy[1].
Zespół sportowy „Warszawianka”, fragment (1954-1962)
Dworzec Warszawa Śródmieście (1963)

Jerzy Władysław Franciszek Maria Sołtan[2] herbu Sołtan (ur. 6 marca 1913[3] w Prezmie, zm. 16 września 2005 w Bostonie) – polski architekt i teoretyk architektury, profesor Harvard University, w latach 1967–1974 dziekan tamtejszego Wydziału Architektury, współpracownik Le Corbusiera, kawaler Orderu Virtuti Militari, syn Władysława.

Życiorys

W latach 1931–1935 studiował na Politechnice Warszawskiej. Od 20 września 1935 do 15 lipca 1936 był uczniem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, a następnie odbył praktykę w 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie[4]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 5. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[5].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył na stanowisku dowódcy plutonu łączności 3 Pułku Strzelców Konnych[6]. Dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[7]. W niewoli przetłumaczył książkę Quand les Cathédrales étaient blanches (pol. Kiedy katedry były białe) Le Corbusiera i prowadził z nim korespondencję, co zaowocowało wyjazdem po wojnie na studia do Francji. Tutaj brał udział w prawie wszystkich ważnych, powojennych pracach projektowych francuskiego architekta.

Po 4 latach Sołtan wrócił do Polski. W 1954 rozpoczął pracę pedagogiczną na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w Zakładach Artystyczno-Badawczych, których był twórcą i do 1967 główną postacią[8]. Pomimo przeciwności natury politycznej udało mu się zebrać zespół architektów, z którym zaprojektował takie obiekty jak kompleks sportowy Warszawianka, wnętrza dworca Warszawa Śródmieście, bar Wenecja w Warszawie, dom towarowy w Olsztynie czy pawilon polski na Wystawie Światowej w Brukseli (1958).

W 1959 na zaproszenie J. Serta wyjechał z wykładami do Harvardu, gdzie w 1961 przebywał jako profesor wizytujący, a od 1965 jako profesor zwyczajny. W latach 1967–1974 został dziekanem tamtejszego Wydziału Architektury, a w 1975 dyrektorem Programu Przestrzennego Kształtowania Miast. W roku 1979 przeszedł na emeryturę.

Oprócz działalności na uczelni profesor Sołtan był członkiem licznych towarzystw naukowych na świecie (znał 7 języków). Poza architekturą zajmował się także rzeźbą, grafiką i sztuką użytkową.

W 2001 Politechnika Warszawska nadała Profesorowi Jerzemu Sołtanowi tytuł doktora honoris causa[2]. Ze względu na stan zdrowia laureat nie mógł przylecieć do Polski, w związku z tym do Harvardu udała się delegacja Politechniki Warszawskiej i tam też laureat odebrał dyplom.

Jerzy Sołtan zmarł 16 września 2005 w Bostonie.

Życie prywatne

Był żonaty z architekt Hanną Sołtan z d. Borucińska (1911–1987)[9].

Ordery i odznaczenia

Wybrane publikacje

  • Jerzy Sołtan: On i ja. O architekturze i Le Corbusierze. Grzegorz Piątek (tłum.). Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2020, s. 200. ISBN 978-83-957282-1-1.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Architektura w Warszawie. Lata 1945–1965. Marta Leśniakowska.
  2. ↑ a b Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej; In memoriam – Pamięci Architektów Polskich; prof. arch. Jerzy Władysław Sołtan.
  3. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 249, tu podano, że urodził się 21 lutego 1913.
  4. ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 73, 113.
  5. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 249.
  6. ↑ Janota Bzowski 1981 ↓, s. 162.
  7. ↑ Straty ↓, numer jeniecki 32603.
  8. ↑ Wojciech Włodarczyk: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1944–2004 : 100 lat Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Akademia Sztuk Pięknych, 2005, s. 234-248. ISBN 83-02-09319-X.
  9. ↑ arch. Hanna Zofia Sołtan. witryna Pamięci Architektów Polskich
  10. ↑ Janota Bzowski 1981 ↓, s. 166.

Bibliografia

  • Zdzisław Janota Bzowski: Notatnik strzelca konnego 1932–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1981. ISBN 83-211-0240-9.
  • Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Dworzec Warszawa Śródmieście 2015 01.JPG
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dworzec Warszawa Śródmieście
Bar Wenecja w Warszawie.jpg
Bar Wenecja w Warszawie
Warszawianka 2004.jpg
Autor: Blazej Pindor, Licencja: CC BY 3.0
Ośrodek sportowy Warszawianka w Warszawie, pawilon kortów tenisowych ― stan w 2004. Ośrodek został zaprojektowany przez arch. Jerzego Sołtana z zespołem w latach 50, a zrealizowany w latach 1956–1972.