Jerzy Synkelos

Jerzy Synkelos
Data śmierci810/811
Językgrecki
Ważne dzieła

Kronika

Jerzy Synkelos, łac.:Georgius Syncellus, Jerzy Syncellus (Syncel)[a] (gr.: Γεώργιος Σύγκελλος, Georgios Synkellos, zm. 810/811) – mnich bizantyński, syncel, pisarz chrześcijański i historiograf.

Osoba

Jerzy Synkelos żył w drugiej połowie VIII wieku. Młodość spędził jako zakonnik w Ziemi Świętej. Później przeniósł się do Konstantynopola, gdzie został osobistym sekretarzem, sýnkellos, patirarchy Tarazjusza (784-806). Po śmierci patriarchy powrócił do monasteru. Zmarł w roku 810/811[1]. Ponieważ wyższe urzędy, takie jak synkellos, przyznawane były osobom wysoko urodzonym, jest możliwe, że Jerzy był członkiem znaczącego rodu. Teofan Wyznawca nazywa Jerzego opatem.

Dzieło

W klasztorze, pod koniec życia, zaczął opracowywać Kronikę ((gr.) Ἐκλογὴ τῆς χρονογραφίας, Eklogé chronographías) rozpoczynającą się od stworzenia świata, którą doprowadził do wstąpienia na tron cesarza Dioklecjana (284 rok) [2].

Kronika Synkelosa jest niezwykle ważna dla ustalenia chronologii chrześcijańskiej. Kronikarz rozłożył cały materiał na lata, wstawiając w centrum dzieła tablice chronologiczne z odpowiednimi komentarzami. Wartość przekazanych danych jest nierówna. Dokładniej przedstawiony został okres do narodzin Chrystusa i powstania Kościoła. Dzieje cesarzy opisał Synkelos pobieżnie, a nawet niedbale, w oparciu o Kanony Ewangelii Euzebiusza z Cezarei i Kroniki Doksipposa[2].

Głównym źródłem Synkelosa jest dzieło Panodorosa lub jakaś późniejsza kompilacja oparta głównie na Panodorosie. Z dzieła tego zaczerpnął Synkelos wiadomości o dziejach Egiptu i jego władcach oraz znajomość Kanonu Manethona w redakcji Juliusza Afrykana i Euzebiusza z Cezarei. Odmiennie od autora Kroniki Wielkanocnej, stworzenie świata datował, za Panodorosem, na 1 września 5493 roku p.n.e., według ery aleksandryjskiej. Synkelos korzystał także z zaginionej Kroniki świata Anonniosa (412 rok), twórcy 532-letniego cyklu paschalnego, z Septuaginty, Nowego Testamentu, pism Ojców Kościoła, Grzegorza z Nazjanzu i Jana Chryzostoma[2].

Późniejsi autorzy bizantyńscy rzadko korzystali z Eklogi Synkelosa, trudnej, pozbawionej atrakcyjnej treści i ozdób stylistycznych. Niedokończone dzieło Synkelosa kontynuował po jego śmierci, jego serdeczny przyjaciel Teofan Wyznawca[2].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Formy "Jerzy Synkelos" używa tłumacz Dziejów Bizancjum G. Ostrogorskiego (wyd. 2008, s. 48 i n.). Tak też proponuje spolszczać imię i przydomek pisarza O. Jurewicz w Zasadach spolszczania i transpozycji imion własnych i nazw geograficznych (Dzieje Bizancjum, s. 624), w swojej Historii literatury bizantyńskiej (wyd. 1984, s. 131 i n.) określa go jako "Jerzego Synkellosa". Tej samej formy używa tłumacz Historii Bizancjum C. Mango (wyd. 1997, s. 137 i n.), u H.-W. Haussiga jest "Georgios Synkellos" (Historia kultury bizantyńskiej, 1969, s. 238). Encyklopedja Kościelna, podług teologicznej encyklopedji Wetzera i Weltego, z licznemi jej dopełnieniami z 1880 roku używa w stosunku do pisarza wersji łacińskiej "Georgius Syncellus" (s. 378 i n.)

Przypisy

  1. ↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 131.
  2. ↑ a b c d O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 132.

Bibliografia