Jerzy Sztandera

Jerzy Sztandera

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	30 maja 1926 Równe
Data i miejsce śmierci	21 czerwca 2017 Szczecin
Przebieg służby
Lata służby	do 1953
Siły zbrojne	Ludowe Wojsko Polskie
Stanowiska	partyzant szef wydziału POW
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Jerzy Sztandera (ur. 30 maja 1926 w Równem na Wołyniu^[1], zm. 21 czerwca 2017 w Szczecinie) – oficer Wojska Polskiego.

Syn legionisty Antoniego Sztandery i Anny z d. Maciejewskiej^[1]. Wiceprezes Zarządu Okręgowego Związku Inwalidów Wojennych woj. zachodniopomorskiego. Członek Rady Kombatanckiej przy 6 Brygadzie Desantowo-Szturmowej w Krakowie^[2]. Członek Klubu Kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari przy Kapitule Orderu VM^[2].

Związek małżeński zawarł w 1950 roku. Ma dwie córki i syna^[3]. Zamieszkały w Szczecinie.

Lata wojny

Przed wojną ukończył 6 klasę szkoły podstawowej^[4]. W okresie okupacji sowieckiej kontynuował naukę. Po zajęciu Równego przez Niemców, Jerzy z nakazu pracy rozpoczął pracę w Reiehskomissariacie Ukraina jako pracownik fizyczny^[1]. Dom Sztanderów stał się miejscem kontaktowym oficerów II Odcinka „Wachlarza”^[4]. Jerzy pełnił w tym okresie funkcję łącznika^[4].

W marcu do Równego przyjechali przedstawiciele 1 Korpusu Polskiego w ZSRR kpt. Leonard Borkowicz i por. Jerzy Putrament^[1]. Grupa 18 partyzantów Armii Krajowej z Równego została wcielona do Wojska Polskiego^[4]. 8 marca 1944 roku Jerzy znalazł się w Sumach w 3 batalionie szkolnym 1 pułku zapasowego. W dniach od 3 kwietnia do 27 czerwca 1944 roku pobierał nauki w Szkole Młodszych Dowódców Łączności w Charkowie. Następnie został skierowany do 15 kompanii łączności, 6 Dywizji Piechoty na stanowisko zastępcy dowódcy plutonu^[4]. Kompania w owym czasie stacjonowała w Baryszówce koło Żytomierza. 16 sierpnia 1944 roku 15 kompania łączności przegrupowała się do Przemyśla, a dalej w kierunku Warszawy. Za forsowanie Wisły w styczniu 1945 roku Jerzy Sztandera został odznaczony srebrnym Medalem „Zasłużony Na Polu Chwały”^[5]. 4 lutego 1945 roku w bitwie o Nadarzyce został ranny w głowę. Leczony był we frontowym szpitalu Armii Czerwonej w Złotowie. Za walki na Wale Pomorskim otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari^[6]. Po wyjściu ze szpitala wrócił do macierzystego pododdziału walczącego już pod Kołobrzegiem.

Za udział w walkach o Kołobrzeg został odznaczony Krzyżem Walecznych^[5]. Następnie walczył na szlaku bojowym 6 DP poprzez Starą Rudnicę nad Odrą, Siekierki i dalej w operacji berlińskiej w kierunku Łaby.

W maju 1945 roku 1 Armia Wojska Polskiego rozpoczęła powrót do kraju. W tym czasie Jerzy ukończył Frontową Szkołę Oficerską 1 Armii^[2].

Okres powojenny

Po powrocie do kraju stacjonował w Wadowicach, Andrychowie i Chrzanowie. W listopadzie został skierowany do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie^[2]. W maju 1946 roku rozpoczął pracę w Sztabie Generalnym WP. W 1948 roku ukończył roczny kurs przy Akademii Sztabu Generalnego i został skierowany do sztabu Pomorskiego Okręgu Wojskowego na stanowisko zastępcy szefa wydziału, a od 1950 roku powierzono mu obowiązki szefa wydziału^[2].

W 1953 roku został zwolniony z wojska ze względu na zły stan zdrowia. Rozpoczął pracę w Technicznej Obsłudze Samochodów w Szczecinie jako technik, a od 1957 roku jako kierownik zakładu^[3]. Pracując, skończył studia na Wydziale Inżynieryjno-Ekonomicznym Politechniki Szczecińskiej i uzyskał tytuł magistra ekonomii transportu. Na emeryturę przeszedł w 1982 roku. Przez 40 lat był we władzach Zarządu Okręgowego Związku Inwalidów Wojennych RP w Szczecinie. Przez kilka lat był członkiem władz okręgowych Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Szczecinie. Zorganizował Klub Synów Pułku w Szczecinie^[3].

Awanse

• Sierżant – lipiec 1944^[4]

Ordery i odznaczenia

Pierwotny wykaz orderów i odznaczeń podano za: Tadeusz Zwilnian-Grabowski: Ocaleni w pamięci. s. 220.

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Partyzancki
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały
• Medal za Warszawę 1939–1945
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
• Medal „Za udział w walkach o Berlin”
• Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie
• Medal Rodła
• Odznaka Grunwaldzka
• Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
• Medal Gryfa Pomorskiego
• Odznaka 12 Dywizji Zmechanizowanej
• Odznaka Syn Pułku
• Odznaka 1 Warszawskiej Dywizji Piechoty
• Odznaka 6 Brygady Desantowo-Szturmowej
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego

Odznaczenia sowieckie

• Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
• Medal „Za wyzwolenie Warszawy”
• Medal „Za zdobycie Berlina”
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945"

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Zwilnian-Grabowski: Ocaleni w pamięci. Szczecin: Wydawnictwo Foka, 2003. ISBN 83-87147-96-6.
• Maria Czech-Sobczak, Władysław Kuruś-Brzeziński: Wszystkie drogi wiodły do Szczecina. Szczecin: Książnica Pomorska, 2001. ISBN 83-87879-23-1.