Jerzy Tereszczenko-Podbereski

Jerzy Tereszczenko-Podbereski

kapitan obserwator
Data i miejsce urodzenia	25 grudnia 1896 Kijów
Data śmierci	19 lutego 1969
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Carskie Siły Powietrzne Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	20. moździerzowy dywizjon artyleryjski III Korpus Polski w Rosji 3 eskadra wywiadowcza 1 pułk lotniczy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Jerzy Tereszczenko-Podbereski (ur. 13 grudnia^?/ 25 grudnia 1896 w Kijowie, zm. 19 lutego 1969) – kapitan obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Symboliczny grób Jerzego Tereszczenko-Podbereskiego

Urodził się w rodzinie Józefa i Marii z Brodowskich. Ukończył gimnazjum w Kijowie^[1]. Po wybuchu I wojny światowej został powołany 20 października 1916 roku do służby w armii carskiej. Otrzymał przydział do 20. moździerzowego dywizjonu artyleryjskiego i w jego składzie brał udział w walkach. W czerwcu 1917 roku został skierowany do szkoły lotniczej w Dźwińsku, gdzie przeszedł przeszkolenie w charakterze obserwatora. W grudniu 1917 roku otrzymał przydział do III Korpusu Polskiego w Rosji^[2].

15 lutego 1919 roku wstąpił do odrodzonego Wojska Polskiego. W marcu 1919 roku, jako wyszkolony lotnik, otrzymał przydział do 3 eskadry wywiadowczej i w jej składzie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej^[3].

Od stycznia 1920 roku, startując z Krakowa, wykonywał loty nad obszarem plebiscytowym Śląska Cieszyńskiego, Spisza i Orawy. Pod koniec lutego, w załodze z sierż. szt. pil. Żukowskim, wystartował do lotu na trasie Wieliczka-Nowy Sącz-Piwniczka-Podoliniec-Kieżmark-Stara Wieś-Szczawnica-Nowy Sącz-Kraków. Na trasie lotu polscy lotnicy przeprowadzali rozpoznanie oraz zrzucali ulotki i odezwy plebiscytowe^[4].

Podczas przygotowań do operacji kijowskiej wykonywał loty rozpoznawcze. 15 kwietnia 1920 roku, w załodze z ppor. pil. Stanisławem Sułkowskim, wykonał lot na trasie: Starokonstantynów-Romanów-Krasnopol-Stara Sieniawa-Starokonstantynów^[5].

19 kwietnia, wraz z ppor. pil. Józefem Krzyczkowskim, wszedł w skład grupy złożonej z czterech załóg, które przeprowadziły rozpoznanie i bombardowanie Kijowa. Lot był trudny nawigacyjnie i niebezpieczny, gdyż polskie załogi miały do pokonania 600 kilometrów (z czego większość nad terenem zajętym przez nieprzyjaciela). Zakończył się sukcesem, zniszczono tory kolejowe, uszkodzono obrotnicę przed parowozownią, co doprowadziło do opóźnień w przegrupowaniu wojsk nieprzyjaciela^[6].

26 kwietnia, w załodze z por. pil. Tadeuszem Praussem, rozpoznał pod Koziatynem lotnisko nieprzyjaciela i stwierdził na nim obecność czterech samolotów lotnictwa Armii Czerwonej. Polska załoga nie zdecydował się na ich zniszczenie, zakładając, że samoloty są unieruchomione i wkrótce wpadną w ręce polskich wojsk. Ich nadzieje się nie spełniły, nieprzyjaciel zdołał ewakuować swe samoloty^[7].

9 maja 1920 roku trzykrotnie brał udział w lotach bojowych. Atakował oddziały nieprzyjaciela w Kijowie oraz wspierał polskie oddziały atakujące Darnicę i Brewarew. Podczas ofensywy kijowskiej wykonał łącznie 16 lotów bojowych^[2].

19 maja, ponownie w załodze z Tadeuszem Prausem, brał udział w nieudanym ataku na stację kolejową Dymirki^[8][9].

Po zakończeniu działań wojennych służył w 1 pułku lotniczym. W 1921 roku podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończył w 1925 r. 23 lipca 1923 roku uległ wypadkowi lotniczemu i był zmuszony z rezygnacji z latania. W sierpniu 1924 r. został przeniesiony w stan spoczynku. Od czerwca 1930 roku pracował jak adwokat w Warszawie^[2].

Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do RAF (otrzymał numer służbowy P-1478)^[10]. Po zakończeniu wojny nie zdecydował się na powrót do Polski, pozostał na emigracji.

Zmarł dnia 19 lutego 1969 roku, został pochowany na El Carmelo Cemetery w Pacific Grove^[11]. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera M-4-15)^[12].

Od 7 lipca 1926 roku był mężem Jadwigi z Lublickich^[1].

Ordery i odznaczenia^[2][13]

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2555
• Krzyżem Walecznych
• Medal Lotniczy (trzykrotnie)^[14]
• Medal Niepodległości (20 lipca 1932)^[15]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]
• Polowa Odznaka Obserwatora nr 61 (11 listopada 1928)^[16]

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
• Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918–1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). Walka i demobilizacja. T. II. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.