Jerzy Tumaniszwili
 | |
 kontradmirał | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska | I oficer artylerii na ORP Piorun |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
      | |
Jerzy Tumaniszwili (gruz. იეჟი თუმანიშვილი; ur. 8 czerwca?/ 21 czerwca 1916 w Moskwie, zm. 9 grudnia 2010[1] na Florydzie) – polski wojskowy gruzińskiego pochodzenia, oficer Marynarki Wojennej, uczestnik II wojny światowej, kontradmirał.
Życiorys
Jego rodzina wyjechała z Gruzji jeszcze przed podbojem tego kraju przez ZSRR w 1921, dzięki czemu przeżyła wymordowanie gruzińskiej arystokracji przez bolszewików. W 1922 osiadła w Polsce, najpierw w Świdrze, potem w Warszawie. Jego matką była Polka, Jadwiga Szyszko, córka generała Cezarego Szyszko. Ojciec, książę Paweł Tumanoff-Tumaniszwili, marszałek szlachty gruzińskiej, w 1924 stanął na czele emigracyjnego Komitetu Gruzińskiego[2].
Ukończył suwalskie Gimnazjum Męskie im. Karola Brzostowskiego, był też słuchaczem Szkoły Podchorążych MW. Polskie obywatelstwo przyznano mu 30 września 1941[3].
W 1935 wstąpił do polskiej Marynarki Wojennej korzystając z umowy polskich sił zbrojnych z gruzińskim gen. Aleksandrem Zachariadze[2]. W 1938 otrzymał stopień podporucznika marynarki. Służył w Kadrze Floty w Gdyni. W 1939 został oficerem na niszczycielu ORP „Burza”, brał udział m.in. w planie "Peking". Od 1940 do 1941 był I oficerem broni podwodnej na OF „Ouragan”. Awansowany na stopień porucznika marynarki, został skierowany na ORP „Krakowiak”, gdzie objął stanowisko II oficera artylerii. Brał w tym okresie udział m.in. w patrolach kanału La Manche, w trakcie bitwy z niemieckimi jednostkami został raniony w nogę.
Od grudnia 1942 przez rok służył w Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty. W styczniu 1944 powołano go na I oficera artylerii na ORP „Piorun”. Uczestniczył w akcjach przeciwko niemieckiemu pancernikowi „Tirpitz” i przy wsparciu operacji lądowania w Normandii. W 1944 awansowano go do stopnia kapitana marynarki.
Zajmował się także działalnością publicystyczną. W trakcie wojny pisywał w "Polsce Walczącej" (w tym pod pseudonimem "Jerzy Traper"). W 1950 udał się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Publikował na łamach "Naszych Sygnałów" i "Przeglądu Polskiego". Został członkiem zwyczajnym Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, działał w Stowarzyszeniu Marynarki Wojennej[3].
W 1990 prezydent RP na uchodźstwie, Ryszard Kaczorowski, przyznał mu awans na komandora podporucznika. W 2008 został mianowany na stopień kontradmirała w stanie spoczynku[4] przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego[5].
Odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – 3 maja 1945
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2009[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP – 2004[7]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie
- Medal Morski – czterokrotnie
- Deltagermedaljen (Medal za Narwik) – Norwegia
Przypisy
- ↑ Odszedł na Wieczną Wachtę. mw.mil.pl, 10 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)].
- ↑ a b Piotr Zychowicz. Gruziński książę pod polską banderą. „Rzeczpospolita-PlusMinus”, s. P16-P17, 2010-09-04.
- ↑ a b Bohater walk II wojny światowej w Marynarce Wojennej. „Bandera”. Wrzesień 2009. ISSN 0209-1070.
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 57, poz. 516
- ↑ Jerzy Romanowicz, Kontradmirał w stanie spoczynku Jerzy Tumaniszwili, 1916-2010, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” (12), 2011, s. 239.
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 249 – pkt 1.
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 42, poz. 727 – pkt 9.
Bibliografia
- Nota biograficzna na stronie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
- Nota biograficzna na stronie Marynarki Wojennej RP. mw.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-15)].
- Piotr Zychowicz. Gruziński książę pod polską banderą. „Rzeczpospolita-PlusMinus”, s. P16-P17, 2010-09-04.
Media użyte na tej stronie
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY 3.0
Jerzy Tumaniszwili (b. June 21, 1916 in Moscow) – Polish veteran, soldier of II World War. He lives in Beavercreek (Oregon), USA
Naramiennik kontradmirała Marynarki Wojennej RP.
Naval Ensign of Poland
Baretka Medalu Morskiego nadanego czterokrotnie (z trzema okuciami).
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Oficerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Autor: Orem (wiki-pl: Orem, commons: Orem), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Baretka: Medal Za Narwik (Medal Uczestnictwa)
.svg)
Bandera wojenna Rzeczypospolitej Polskiej. Oparta na Image:Naval_Ensign_of_Poland.svg oraz Image:Coat_of_arms_of_Poland2_1919-1927.svg. Była używana w latach 1919-1927 (praktycznie do 1936). Prawidłowe proporcje: 5:8 (w załączniku graficznym do ustawy są proporcje 5:10,5 lecz później zostało to sprostowane).
