Jerzy Tyszkiewicz

Jerzy Tyszkiewicz
Ilustracja
Jerzy Tyszkiewicz
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

1596
Wisztyniec

Data i miejsce śmierci

17 stycznia 1656
Domnowo

Miejsce pochówku

Bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

17 maja 1627[1],
19 grudnia 1633[2],
9 grudnia 1649[3]

Sakra biskupia

brak danych

Jerzy Tyszkiewicz herbu Leliwa (ur. 1596 w Wisztyńcu, zm. 17 stycznia 1656 w Domnowie), biskup żmudzki i wileński, kanclerz Akademii i Uniwersytetu Wileńskiego Towarzystwa Jezusowego w latach 1650-1656[4].

Syn Eustachego Jana i Zofii z Wiśniowieckich. Kształcił się w akademiach jezuickich w Wilnie, Lublinie i Poznaniu oraz w Akademii Krakowskiej. Po przyjęciu święceń kapłańskich został kanonikiem krakowskim a następnie w 1626 wileńskim. 17 maja 1627 prekonizowany biskupem tytularnym Methone i sufraganem wileńskim. 19 grudnia 1633 został nominowany ordynariuszem żmudzkim; rządy w tej diecezji objął 25 czerwca 1634 r. Na sejmie koronacyjnym 1633 roku wyznaczony deputatem na Trybunał Skarbowy Wielkiego Księstwa Litewskiego[5]. Dbał o karność duchowieństwa i rozwój szkolnictwa, przeprowadził wizytację diecezji, czterokrotnie przeprowadził synod diecezjalny (1636, 1639, 1643, 1647). W 1637 ufundował kalwarię w miejscowości nazwanej Kalwarią Żmudzką oraz osadził tam dominikanów fundując także ich klasztor. W 1632 konsekrował kościół dominikanów w Sejnach. Skutecznie łączył administrację swojej diecezji z działalnością polityczną w senacie oraz sejmach i sejmikach.

W 1635 roku został wyznaczony senatorem rezydentem[6]. Za rządów Władysława IV angażował się w działalność dyplomatyczną. W 1638 był legatem Władysława IV do papieża Urbana VIII, od którego uzyskał tytuł prałata domowego. W 1645 roku przewodniczył teologom katolickim na odbywające się w Toruniu Colloquium Charitativum[7] – rozmowę ewangelików i katolików mającą doprowadzić do pojednania wyznań.

W 1648 roku był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z Księstwa Żmudzkiego[8].

9 grudnia 1649 przeniesiony na biskupstwo wileńskie. Przeprowadził w nim synod diecezjalny, wizytował parafie. Na sejmie 1653 roku wyznaczony z Senatu komisarzem do zapłaty wojsku Wielkiego Księstwa Litewskiego[9]. W okresie wojny szwedzkiej przebywał w Królewcu.

Za jego zgodą biskup Jerzy Białłozor 20 października 1655 roku podpisał ugodę kiejdańską oddającą Wielkie Księstwo Litewskie pod protekcję Szwecji[10][11].

Pochowany w katedrze wileńskiej.

Przypisy

  1. Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. IV, Münster 1935, s. 240. (łac.)
  2. Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. IV, Münster 1935, s. 304. (łac.)
  3. Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. IV, Münster 1935, s. 370. (łac.)
  4. Józef Bieliński, Uniwersytet Wileński (1579-1831) T. 3, Kraków 1899-1900, s. 3.
  5. Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 377.
  6. Volumina Legum, t. III, Petersburg 1859, s. 425.
  7. Edmund Piszcz, Colloquium charitativum w Toruniu A.D. 1645, Toruń 1995, s. 210.
  8. Svffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielk. Xięstwa Litewskiego. Zgodnie na Naiaśnieyszego Iana Kazimierza Obranego Krola Polskiego [...]. Dane, między Warszawą, a Wolą, Dnia 17. Listopada, Roku 1648, [b.n.s].
  9. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 185.
  10. Władysław Konopczyński, Kazimierz Lepszy, Akta Ugody Kiejdańskiej 1655 roku, w: Ateneum Wileńskie, r. X, Wilno 1935, s. 204 [32]
  11. Sławomir Koper, Wielcy zdrajcy. Od Piastów do PRL, Warszawa 2012, s. 138.

Bibliografia

  • Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce: w latach 965-1999. Słownik biograficzny, wyd. 2, Warszawa 2000, ISBN 83-211-1311-7, s. 458-459.
  • *Wileński słownik biograficzny, Bydgoszcz 2002, ISBN 83-87865-28-1, s. 412.

Media użyte na tej stronie

POL COA Tyszkiewicz.svg
Autor:

Projekt graficzny: Tadeusz Gajl,

POL COA blank.svg: Tadeusz Gajl, vector version: Bastian
Heraldic peacock faethers.svg: WarX
Corona de conde.svg: HansenBCN,
Charges and arrangement of the elements: Avalokitesvara
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb hrabiów Tyszkiewiczów
Jerzy Tyszkiewicz, bishop of Vilnius.PNG
Jerzy Tyszkiewicz, bishop of Vilnius