Jerzy Urbankiewicz

Jerzy Urbankiewicz
Ilustracja
po aresztowaniu przez NKWD 1944
Data i miejsce urodzenia

23 czerwca 1915
Łódź

Data i miejsce śmierci

11 sierpnia 2004
Łódź

Miejsce spoczynku

Cmentarz św. Anny w Łodzi

Zawód, zajęcie

prawnik, pisarz

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941)

Jerzy Urbankiewicz (ur. 23 czerwca 1915[1] w Łodzi, zm. 11 sierpnia 2004 w Łodzi) – polski pisarz, dziennikarz, oficer kawalerii Wojska Polskiego i Armii Krajowej. Z wykształcenia prawnik[2].

Życiorys

Od 19 września 1934 roku do 15 lipca 1935 roku był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Szkołę ukończył z 1. lokatą w stopniu tytularnego plutonowego podchorążego. Praktykę odbył w 2 pułku strzelców konnych w Hrubieszowie. W 1937 roku został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów rezerwy kawalerii[3]. Brał udział w kampanii wrześniowej w 1939 (4 pułk Ułanów Zaniemeńskich)[4]; internowany, do kwietnia 1940 przebywał w obozie na Litwie. Po ucieczce współpracował z egzekutywą Kedywu Okręgu Wileńskiego AK, od 1943 był jej dowódcą[4][2]. W październiku 1944 aresztowany przez NKWD, wyrok 15 lat zsyłki, 12 lat spędził w łagrze w Workucie[4][2]. Gdy powrócił do Polski w 1956 na łamach „Nowej Kultury” opublikował artykuł Cztery listy z Workuty[2], pierwszą publikację o łagrach w Polsce.

Podjął pracę w Polskim Radiu i Telewizji Polskiej, również współpracownik „Dziennika Łódzkiego” (autor cotygodniowych felietonów)[4]. Publicysta miesięczników „Aspekt Polski”, „Kultura i Biznes”. Od 1990 redagował i wydawał miesięcznik „Wiano” (trybuna AK-owców wileńskich). Założył w Łodzi Muzeum AK Okręgu Wileńskiego[4]. Działał w Towarzystwie Przyjaciół Łodzi[5] oraz Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich[2]. Od lipca 1994 roku jako mentor tradycji kawalerii nawiązał współpracę z dowódcą 25 Dywizją Kawalerii Powietrznej w Łodzi celem konsultacji przejęcia tradycji kawaleryjskiej w 251 pułku kawalerii powietrznej w Leźnicy Wielkiej. Od stycznia 1995 współtworzył tradycję i barwy kawalerii II RP z zaprzyjaźnionym szefem poddziału 1 szwadronu kawalerii z 251 pułku kawalerii powietrznej, który natchnął autora do napisania Legendy Jazdy Polskiej[6].

Był laureatem wielu nagród, m.in. Nagrody Miasta Łodzi (1995) i Medalu Europy (2000, przyznanego przez Federację Zjednoczonych Kombatantów w Paryżu)[2]. Został odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari 5 klasy, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1993)[7], a w 1999 awansowany na podpułkownika rezerwy WP[2].

Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Łódzkiego. Recenzent wielu prac naukowych z dziedziny kawalerii. Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Patria. W 2017 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej[8].

Pochowany na Cmentarzu św. Anny w Łodzi[9].

Twórczość

Autor książek poświęconych tematyce łódzkiej i wojskowej[2]:

  • Sukiennice nad Łódką, Łódź 1968
  • Za płotem Paradyzu, Łódź 1969
  • Prawie Pitaval, Łódź 1973
  • Złotook, Warszawa 1978
  • Sezon w Łodzi nie zaszkodzi, Łódź 1978
  • Śledztwo w sprawie Geo-2a, Warszawa 1980
  • Dwa stopnie Celsjusza, Łódź 1982
  • Czerwone goździki stępiają wrażliwość, Lublin 1984
  • Passe-partout w ciepłym kolorze, Łódź 1984
  • Szmerek na widowni, Łódź 1984
  • Gdzie są konie z tamtych lat, Łódź 1986
  • Szabla zardzewiała..., Warszawa 1991
  • Trzeci dzień purgi, Białystok 1994
  • Parchy Szwaby Goje, Łódź 1995
  • Workuta, Łódź 1995
  • Legenda Jazdy Polskiej, Łódź 1996–1997

Przypisy

  1. ↑ Wojciech Grochowalski, Opowieść o pułkowniku Jerzym Urbankiewiczu, Łódź: Papier-service, 2006, s. 13, ISBN 83-89695-40-5, OCLC 169927769.
  2. ↑ a b c d e f g h Jerzy Urbankiewicz. spplodz.eu. [dostęp 2012-07-06].
  3. ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 70, 116.
  4. ↑ a b c d e ppł. Jerzy Urbankiewicz. katolik.edu.pl. [dostęp 2012-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-04)].
  5. ↑ Znani w TPŁ (w: O TPŁ). tplodzi.eu. [dostęp 2012-07-06].
  6. ↑ J. Kantorowski J., Wychowanie w duchu tradycji kawaleryjskich, Kraków, 2003. ISBN 978-83-927669-0-2
  7. ↑ Monitor Polski, poz. 97. [dostęp 2013-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-18)].
  8. ↑ VI edycja Nagrody Honorowej „Świadek Historii” – Łódź, 18 października 2018 (pol.). Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26].
  9. ↑ Ryszard Bonisławski, Joanna Podolska: Spacerownik. Od Olechowa na Chojny. gazeta.pl, 2008-10-16. s. 5. [dostęp 2012-07-07].

Bibliografia

  • Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jerzy Urbankiewicz NKVD.jpg
Jerzy Urbankiewicz (1915-2004), Polish writer. 1940-44 soldier of ZWZ/AK (Home Army), 1944-1956 in Gulag Soviet camps
POL Krzyż Walecznych (1941) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1941).