Jerzy Zaruba

Jerzy Zaruba
Ilustracja
Jerzy Zaruba (1938)
Data i miejsce urodzenia

17 lipca 1891
Radom

Data i miejsce śmierci

12 stycznia 1971
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

malarstwo, grafika, karykatura, scenografia

Jerzy Zaruba (ur. 17 lipca 1891 w Radomiu, zm. 12 stycznia 1971 w Warszawie) – polski malarz, karykaturzysta i scenograf.

Życiorys

Uczył się w Kijowie na kursach architektury[1]. Studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych[1] u Stanisława Lentza, i w paryskiej Académie des Beaux-Arts. Był członkiem grupy Formiści i współzałożycielem Koła Artystów Grafików Reklamowych.

Jako karykaturzysta debiutował w 1920 r. w "Marchołcie"[1]. W okresie dwudziestolecia międzywojennego współpracował jako karykaturzysta z wieloma czasopismami satyrycznymi i literackimi, m.in. z Cyrulikiem[1], Wiadomościami Literackimi, Kroniką Polski i Świata i Szpilkami. Przed wojną opublikował m.in. szereg rysunków o silnie antysemickim wydźwięku. Niektóre z nich pod koniec 2013 roku pokazano na wystawie w Żydowskim Instytucie Historycznym[2]. W czasie, gdy był karykaturzystą Cyrulika, mieszkał w podwarszawskim Aninie, co bywało przedmiotem żartów publikowanych w piśmie przez redakcyjnych kolegów[3].

Po II wojnie światowej wspierał swoimi pracami propagandę stalinowską.

Jego dom w Aninie (ul. Stradomska 35) stał się miejscem spotkań warszawskich literatów. Bywali tam często Julian Tuwim i Konstanty Ildefons Gałczyński. Publikował karykatury i rysunki satyryczne w Przekroju i Szpilkach. Projektował kukiełki do noworocznych szopek politycznych.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 135-6-9)[4].

Dzieła

Był autorem ilustracji do blisko 80 pozycji książkowych m.in. Stefana „Wiecha” Wiecheckiego lub Janusza Minkiewicza[5].

Odznaczenia

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1954)[6].

Upamiętnienie

5 grudnia 1977 w Warszawie jednej z ulic na terenie obecnej dzielnicy Ursynów zostało nadanie imię Jerzego Zaruby[7].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Ludwika Ciechanowiecka, Rozmowa z Zarubą, „Kronika Polski i Świata”, 2 (13), 26 marca 1939, s. 11.
  2. ↑ Obcy i niemili. Antysemickie rysunki z prasy polskiej 1919-1939. Wystawa w Żydowskim Instytucie Historycznym. Katalog wystawy, ŻIH, Warszawa 2013, s. 110.
  3. ↑ Jerzy Zaruba, Z pamiętników bywalca; Patrząc na Warszawę, Warszawa: "Iskry", 2007, ISBN 978-83-244-0053-9, OCLC 436924971 [dostęp 2021-12-05].
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: BRONISŁAWA ZARUBA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-06-21].
  5. ↑ Jerzy Zaruba [wynik wyszukiwania w katalogu Biblioteki Narodowej], bn.org.pl, 15 stycznia 2018.
  6. ↑ 16 lipca 1954 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1565
  7. ↑ Uchwała nr 32 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 5 grudnia 1977 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 31 stycznia 1978 r., nr 1, poz. 1, s. 2.

Bibliografia

  • Jerzy Zaruba: Z pamiętników bywalca; Patrząc na Warszawę, Iskry, Warszawa 2007, ISBN 978-83-244-0053-9
  • Andrzej Klominek: Życie w „Przekroju”, "Most", Warszawa 1995 ISBN 83-85611-34-7

Media użyte na tej stronie