Jerzy Zięba

Jerzy Zięba
Data urodzenia

2 maja 1956

Zawód, zajęcie

przedsiębiorca

Narodowość

polska

Alma Mater

AGH Kraków[1]

Strona internetowa

Jerzy Zygmunt Zięba (ur. 2 maja 1956) – polski przedsiębiorca i publicysta, propagator pseudonauki, naturopatii[2] i medycyny niekonwencjonalnej. Autor bestsellerowej[3], książki Ukryte terapie. Czego ci lekarz nie powie (część 1[4], 2 i 3 [5]). Większość poglądów propagowanych przez Jerzego Ziębę jest niezgodna z aktualnym stanem medycznej wiedzy naukowej (patrz: Poglądy a wiedza naukowa) i spotyka się z krytyką środowiska akademickiego (patrz: Krytyka przez środowisko akademickie).

Życiorys

Jerzy Zięba w latach 1976–1981 studiował na Wydziale Maszyn Górniczych i Hutniczych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, studia zakończył uzyskując tytuł zawodowy magistra inżyniera[1]. W 1982 wyemigrował do Niemiec, gdzie pracował w saunie, sprzątał restauracje i pracował jako elektryk w masarni[6], a rok później do Australii, gdzie pracował m.in. jako kucharz, nurek, wykładowca nawigacji w szkole lotniczej oraz inżynier przy produkcji maszyn górniczych[7], a następnie zajmował się marketingiem[6]. W tym czasie ukończył kursy, zorganizowane przez przedsiębiorstwa mające siedziby w Australii i USA, z zakresu hipnozy klinicznej. Jerzy Zięba, mimo braku wykształcenia w dziedzinie psychoterapii, przedstawia się jako certyfikowany hipnoterapeuta (czyli psychoterapeuta stosujący w psychoterapii metody hipnozy).

W 2003 wrócił do Polski[6], gdzie zaczynał działalność jako propagator alternatywnych metod leczenia, publikując artykuły prasowe i filmy w serwisie YouTube oraz odbywając spotkania i prowadząc wykłady[8]. Założył też markę Visanto, która sprzedaje m.in. suplementy diety.

Propagator m.in. tak zwanej diety Kwaśniewskiego[7][6]. Komitet Terapii i Nauk o Leku PAN uznaje dietę optymalną Jana Kwaśniewskiego za szkodliwą dla zdrowia[9]. Zięba nie uwierzył w tę opinię i przyjął teorię spiskową, jakoby norma cholesterolu została sztucznie zaniżona, żeby koncerny farmaceutyczne sprzedawały więcej leków obniżających cholesterol[6]. Był członkiem Rady Naukowej stowarzyszenia Polska Akademia Zdrowia[10].

W 2009 razem z Izabelą Dobrowolską przetłumaczył książkę Cholesterol – naukowe kłamstwo autorstwa duńskiego lekarza, dra n. med. Uffego Ravnskova[11][12].

W 2016 część 1 książki Ukryte terapie. Czego ci lekarz nie powie znalazła się na 10. miejscu wśród najlepiej sprzedających się w ciągu roku pozycji w kategorii książki w księgarni internetowej empik.com.

21 kwietnia 2017 wystąpił z przemówieniem w Sejmie RP na posiedzeniu połączonych Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, apelując o całkowity zakaz upraw i handlu nasionami i żywnością zmodyfikowaną genetycznie na terytorium Polski[13].

Jest prezesem zarządu fundacji Polacy dla Polaków, która refinansuje zakup preparatów zawierających olejek z konopi (kannabidiol) rodzicom, którzy podają ten specyfik dzieciom z lekooporną padaczką oraz nowotworami mózgu.

29 kwietnia 2019 roku do magazynu spółki handlującej produktami marki Visanto weszła prokuratura w asyście policji, aby zabezpieczyć parafarmaceutyki. Łukasz Łapczyński, rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Warszawie w oświadczeniu wskazywał, że przeciwko Ziębie i członkom zarządu jego spółki prowadzone jest postępowanie w sprawie handlu produktami leczniczymi, bez wymaganych zezwoleń[14][15].

Główny Inspektor Sanitarny i Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej w oświadczeniu z 14 lutego 2020 roku przestrzegali, że informacje upowszechniane w związku z zagrożeniem ze strony koronawirusa na fanpage „Ukryte terapie – Jerzy Zięba” stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi[16].

Poglądy a wiedza naukowa

Witamina C

Jerzy Zięba jest orędownikiem leczenia witaminą C (kwasem askorbinowym), w tym dożylnego stosowania dużych dawek tej witaminy w postaci askorbinianu sodu[17][18]. Błędnie twierdzi, że można nią wyleczyć wiele chorób i dolegliwości, od obrzęku dziąsła[1], przez sepsę wywołaną bakteriami opornymi na antybiotyki[19], do nowotworów[7][20]. Zięba twierdzi, że odpowiednia jest tylko naturalna forma witaminy C, np. z owoców[21]. Zięba błędnie[22][23] zakłada, że witamina C nie zwiększa prawdopodobieństwa wystąpienia kamicy nerkowej[24] oraz promuje fałszywą tezę[25][26][27][28], jakoby witamina C miała przedłużać życie[29].

Witamina B3

Zięba sugeruje, że schizofrenię da się wyleczyć przy zastosowaniu suplementacji witaminą B3 (wyłącznie lub razem z witaminą C)[19], na co jednak brak dowodów.

Witamina E

Zięba poleca witaminę E[30], przypisując jej „silne działanie przeciwnowotworowe”, mimo iż badania nie potwierdziły skuteczności stosowania witaminy w prewencji chorób nowotworowych[27][28][31][32][33].

Witamina K

Zięba twierdzi, że podawanie witaminy K noworodkowi przynosi więcej szkody niż korzyści, gdyż wraz z witaminą wstrzykiwane jest dziecku dużo niepotrzebnych substancji, a przy naturalnym odżywianiu rzadko pojawiają się jej niedobory[34][35]. Badania naukowe wskazują co innego: dziecko, któremu nie podano witaminy K jest bardziej podatne m.in. na chorobę krwotoczną noworodków[36][37][38][39][40].

Amigdalina

Zięba sugeruje możliwość leczenia chorób nowotworowych amigdaliną[41]. Badania wykazują, że amigdalina nie jest skuteczna w leczeniu nowotworów, a bywa niebezpieczna, szczególnie przy jednoczesnym stosowaniu witaminy C[41][42][43][44][45].

Chelatacja

Zięba propaguje zastosowanie metody chelatacji (poprzez podawanie EDTA) w leczeniu nowotworów[46]. Podanie EDTA jest stosowane przy zatruciu metalami ciężkimi. Metoda ta nie wykazuje skuteczności w leczeniu nowotworów, a w pojedynczych przypadkach mogła być przyczyną zgonów[47].

Nanosrebro

Zięba zapewnia o leczniczych właściwościach tak zwanego nanosrebra (zawiesiny srebra koloidalnego)[34][48]. Badania wykazują, że preparaty te są szkodliwe, ponieważ powodują srebrzycę (argyrię)[49] po wielu latach stosowania[50] a amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zakazała sprzedaży preparatów spożywczych i leczniczych zwierających zawiesinę srebra koloidalnego[51].

Woda utleniona

Zięba zaleca wlewy z wody utlenionej (roztworu nadtlenku wodoru)[52]. Badania naukowe wykazują brak skuteczności a wręcz niebezpieczeństwo tego rodzaju terapii[53][54][54].

Pamięć wody

Jerzy Zięba stworzył i sygnuje markę Visanto, produkującą m.in. suplementy diety lub tak zwany „strukturyzator wody”, który ma rzekomo poprawiać jakość wody przez „przywrócenie jej pamięci”[1][55][34]. Twierdzi też, że do wody należy dobrze mówić[1]. Twierdzenia te są niezgodne ze stanem faktycznym, a sprzedawane urządzenie jest filtrem osmotycznym z doczepionym magnetyzerem na baterię[1][56].

Szczepionki

Zięba przestrzega przed szczepieniami[1][57]: Zięba podważa konsensus naukowy dotyczący braku związku między szczepionką MMR a autyzmem. Twierdzi, że Andrew Wakefield, który sfałszował badania, za co dostał zakaz wykonywania zawodu lekarza na terenie Wielkiej Brytanii, został osądzony bezpodstawnie.

Brak skuteczności leczenia konwencjonalnego

Jerzy Zięba twierdzi w książkach i wypowiedziach, że wiele konwencjonalnych metod leczenia jest nieskutecznych. Dotyczy to m.in. chemioterapii[58] i mammografii[59] (która jest metodą diagnostyczną, a nie leczniczą). Podobnie negatywnie wypowiada się na temat leczenia schizofrenii[19] lub metod leczenia stosowanych przez kardiologów i ortopedów. Zięba podważa sens konwencjonalnego leczenia w przypadku m.in. osteoporozy[7], cukrzycy[7][60], chorób tarczycy[7], miażdżycy tętnic[7][61][62], stwardnienia rozsianego[7][63], alergii[7], łuszczycy[60].

Rośliny transgeniczne (GMO)

Zięba jest przeciwnikiem wprowadzania w Polsce roślin transgenicznych.

Szkodliwość Wi-Fi

Zięba twierdzi, że promieniowanie elektromagnetyczne z urządzeń Wi-Fi może m.in. powodować niepłodność u dziewczynek[1][64].

Powiększanie piersi poprzez hipnoterapię

Jerzy Zięba twierdzi, że można hipnoterapią trwale powiększyć biust. Możliwość taka nie występuje, jednak twierdzenie Zięby jest jego interpretacją zjawiska pobudzenia ukrwienia narządów (nieznaczna, ale mierzalna zmiana temperatury dłoni czy mierzalne chwilowe obrzmienie piersi) w czasie stanu transu, zbliżonego do stanu średniej hipnozy, wywołanego intencjonalnie (w czasie treningu autogennego) lub akcydentalnie (np. u sportowców w czasie biegu na długim dystansie)[65].

COVID-19

W swoich publikacjach w mediach społecznościowych zalecał podawanie m.in. witamin C, A i D3, magnezu, selenu, cynku, złota, srebra i perhydrolu osobom zarażonym wirusem SARS-CoV-2 wywołującym COVID-19. W wyniku otrzymaniu wielu skarg na złamanie regulaminu YouTube kanał Jerzego Zięby w tym serwisie został zamknięty[66]. We wspólnym oświadczeniu Główny Inspektor Sanitarny i Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej odnieśli się do treści publikowanych przez Jerzego Ziębę w serwisie Facebook zaznaczając, że informacje przez niego publikowane nie są poparte badaniami naukowymi i nie są uznaną wiedzą medyczną[67]. Z powodu naruszeń regulaminu filmy zostały usunięte z serwisu Facebook.

W maju 2020 twierdził, że dzięki swojemu systemowi odpornościowemu wyzdrowiał z COVID-19 w ciągu 7 godzin, bez zastosowania leków. Mimo to nie odpowiedział na zaproszenie lubelskiego lekarza na oddział leczący najcięższe przypadki tej choroby, wystosowane do osób, które nie wierzą w istnienie powodującego nią wirusa[68].

Krytyka przez środowisko akademickie

Przedstawiciele środowiska akademickiego niejednokrotnie krytykowali jego wystąpienia, publikacje i poglądy, wskazując na ich pseudonaukowość i sprzeczność z najnowszą wiedzą medyczną, szczególnie w punktach, w których odrzucają one medycynę opartą na dowodach; sposoby leczenia zawarte w jego książkach były krytykowane przez lekarzy, m.in. prof. Krzysztofa Składowskiego oraz prof. Jana Duławę.

Zwolennicy Zięby regularnie podają przykłady cudownych uzdrowień wskutek jego terapii. Na stronie internetowej znajduje się zakładka „Pomogło”, gdzie użytkownicy anonimowo umieszczają swoje opinie i opowieści[34].

Sprzeciw środowiska naukowego wzbudziło też m.in. wynajęcie sal na wykłady Zięby przez niektóre uczelnie publiczne w Polsce[41][69][70][71][72][73].

Zarzuca mu się m.in. brak warsztatu naukowego, skłonność do nadmiernych uproszczeń, a także powoływanie się na niewiarygodne badania.

Na temat działalności Jerzego Zięby oraz potencjalnego braku odpowiedzialności i konsekwencji za krzywdy, które może spowodować, wypowiedziała się także dr Bożena Janicka, pediatra, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia[74].

Książki

  • Jerzy Zięba: Ukryte terapie. Czego ci lekarz nie powie. Część 1. Wyd. 4. Egida Consulting, 2016. ISBN 978-83-945130-0-9.[75]
    (książka przetłumaczona na język niemiecki[76], angielski[77], czeski[78] i włoski[79])
  • Jerzy Zięba: Ukryte terapie. Czego ci lekarz nie powie. Część 2. Wyd. 1. Egida Consulting, 2016. ISBN 978-83-945130-3-0.[5]

Programy telewizyjne i radiowe

  • Polskie Radio Katowice. Alfabet Jerzego Zięby[80] – do początku czerwca 2018, kiedy to po skargach słuchaczy radio zdjęło audycję w trybie natychmiastowym[81].
  • Polsat News, program „Skandaliści”[82]
  • TVN Uwaga!, Jerzy Zięba i jego ukryte terapie. Kulisy sławy[7].
  • Dzień dobry TVN, Naturoterapia. Znachorstwo czy alternatywna metoda leczenia?[83]
  • Zoom TV, Czego Ci lekarz nie powie[84][85]
  • Kanał YouTube „Ukryte terapie” Jerzego Zięby – do stycznia 2020, kiedy został skasowany z powodu propagacji treści wprowadzających w błąd.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Jerzy Zięba i ukryte terapie, To tylko teoria, 21 sierpnia 2016 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-27] (pol.).
  2. ↑ Szymon Krawiec, Ukryte terapie, ukryte zyski, Wprost, 29 października 2017 [dostęp 2021-10-22] (pol.).
  3. ↑ Bestsellery: Książki – Książki – top 100 sprzedaży – empik.com!, Empik, 17 lutego 2017 [dostęp 2017-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-24] (pol.).
  4. ↑ Zięba 2014 ↓.
  5. ↑ a b Jerzy Zięba, Ukryte terapie. Czego ci lekarz nie powie. Cz. 2, wyd. 1, Rzeszów 2016, ISBN 978-83-945130-3-0, OCLC 969906388 (pol.).
  6. ↑ a b c d e Szymon Krawiec, Ukryte terapie, ukryte zyski, „Wprost”, 30 października 2017, s. 20–26.
  7. ↑ a b c d e f g h i j Jerzy Zięba i jego Ukryte Terapie. Kulisy Sławy, TVN Uwaga!, 27 listopada 2016 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03] (pol.).
  8. ↑ Jerzy Zięba, wykład w Poznaniu - Poznań, archive.md, 5 października 2017 [dostęp 2021-10-22].
  9. ↑ Stanisław Sterkowicz, Czy dieta optymalna jest szkodliwa?, „Służba Zdrowia” (35–38), 13 maja 2004 [dostęp 2017-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-30] (pol.).
  10. ↑ Rada Naukowa PAZ, Polska Akademia Zdrowia [dostęp 2017-05-07] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-07] (pol.).
  11. ↑ Jerzy Zięba: Oficjalna strona Jerzego Zięby. jerzyzieba.com. [dostęp 2017-04-22]. (pol.).
  12. ↑ Uffe Ravnskov, Cholesterol naukowe kłamstwo, Warszawa: Wydawnictwo WGP, 2009, ISBN 978-83-87534-69-1, OCLC 750684851 (pol.).
  13. ↑ Pełny zapis przebiegu posiedzenia Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (nr 67) oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (nr 139) VIII Kadencji Sejmu RP, Kancelaria Sejmu – Biuro Komisji Sejmowych, 21 kwietnia 2017 [dostęp 2020-04-16].
  14. ↑ Jerzy Zięba ma problemy. Usłyszy zarzut nieumyślnego spowodowania śmierci?, [w:] natemat [online] [dostęp 2020-08-06].
  15. ↑ Prokuratura i policja w magazynie Zięby – sprzedaż leków bez zezwolenia. Znachor mówi o „kradzieży”, [w:] gazeta.pl [online] [dostęp 2020-08-06].
  16. ↑ Oświadczenie Głównego Inspektora Sanitarnego i Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej w związku z publikacją na fanpage „Ukryte terapie – Jerzy Zięba” treści zagrażających zdrowiu i życiu ludzi, Warszawa, 14.02.2020 r., [w:] Naczelna Rada Lekarska [online] [dostęp 2020-08-06].
  17. ↑ Jarosław Krajewski (prowadzący), C jak witamina C, Polskie Radio Katowice, 31 grudnia 2016 [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03] (pol.).
  18. ↑ Dlaczego oszust wygrywa z lekarzem? | naTemat.pl, archive.md, 28 września 2017 [dostęp 2021-10-22].
  19. ↑ a b c Anna Kaczmarek, Czego naucza Jerzy Zięba w Polskim Radiu? Przesłuchałam audycję i boję się, że ktoś uwierzy w to, co on tam wygaduje, „naTemat.pl”, 31 października 2016 [zarchiwizowane z adresu 2017-09-27].
  20. ↑ Polsat News, "Jestem listonoszem, który przyniósł niektórym lekarzom złą wiadomość". Jerzy Zięba w "Skandalistach" - Polsat News, polsatnews.pl [dostęp 2021-10-22] (pol.).
  21. ↑ Zięba 2014 ↓, s. 122.
  22. ↑ Pietro Manuel Ferraro i inni, Total, Dietary, and Supplemental Vitamin C Intake and Risk of Incident Kidney Stones, „American Journal of Kidney Diseases: The Official Journal of the National Kidney Foundation”, 67 (3), 2016, s. 400–407, DOI: 10.1053/j.ajkd.2015.09.005, PMID: 26463139, PMCID: PMCPMC4769668.
  23. ↑ Laura D.K. Thomas i inni, Ascorbic Acid Supplements and Kidney Stone Incidence Among Men: A Prospective Study, „JAMA Internal Medicine”, 173 (5), 2013, s. 386–388, DOI: 10.1001/jamainternmed.2013.2296, PMID: 23381591 (ang.).
  24. ↑ Zięba 2014 ↓, s. 22.
  25. ↑ Ukryte terapie – Leczenie naturalne, naturalneleczenie.com.pl [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-05] (pol.).
  26. ↑ Duk-Hee Lee i inni, Does supplemental vitamin C increase cardiovascular disease risk in women with diabetes?, „The American Journal of Clinical Nutrition”, 80 (5), 2004, s. 1194–1200, DOI: 10.1093/ajcn/80.5.1194, PMID: 15531665 (ang.).
  27. ↑ a b Howard D. Sesso i inni, Vitamins E and C in the Prevention of Cardiovascular Disease in Men: The Physicians’ Health Study II Randomized Trial, „JAMA: the journal of the American Medical Association”, 300 (18), 2008, s. 2123–2133, DOI: 10.1001/jama.2008.600, PMID: 18997197, PMCID: PMC2586922 (ang.).
  28. ↑ a b Lynne E. Young, Vitamin E or vitamin C supplements did not differ from placebo for major cardiovascular events and mortalityCommentary, „Evidence-Based Nursing”, 12 (2), 2009, s. 48–48, DOI: 10.1136/ebn.12.2.48, PMID: 19321825, Cytat: Conclusion: A high vitamin C intake from supplements is associated with an increased risk of cardiovascular disease mortality in postmenopausal women with diabetes. (ang.).
  29. ↑ Ukryte terapie, ukryteterapie.pl, 10 stycznia 2017 [dostęp 2017-10-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-20], Cytat: Czy jednak można takiemu pacjentowi przedłużyć życie nawet i o trzy lata, a może więcej i to bez chemioterapii? Można – to jest fakt..
  30. ↑ Jarosław Krajewski (prowadzący), W Alfabecie Jerzego Zięby literki E i Q, Polskie Radio Katowice, 22 sierpnia 2017 [dostęp 2017-10-02] (pol.).
  31. ↑ Eric A. Klein i inni, Vitamin E and the risk of prostate cancer: the Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT), „Journal of the American Medical Association”, 306 (14), 2011, s. 1549–1556, DOI: 10.1001/jama.2011.1437, PMID: 21990298, PMCID: PMC4169010, Cytat: Conclusion Dietary supplementation with vitamin E significantly increased the risk of prostate cancer among healthy men. (ang.).
  32. ↑ Johannes F.E. Mann i inni, Effects of vitamin E on cardiovascular outcomes in people with mild-to-moderate renal insufficiency: results of the HOPE study, „Kidney International”, 65 (4), 2004, s. 1375–1380, DOI: 10.1111/j.1523-1755.2004.00513.x, PMID: 15086477 (ang.).
  33. ↑ Julie E. Buring, Aspirin prevents stroke but not MI in women; vitamin E has no effect on CV disease or cancer, „Cleveland Clinic Journal of Medicine”, 73 (9), 2006, s. 863–870, PMID: 16970138 [dostęp 2018-03-15] (ang.).
  34. ↑ a b c d Paweł Jarosz, Ukryte terapie czy ukryte ściemy – czyli jak szarlatani zarabiają miliony, „(nie)zdrowybiznes.pl”, 9 stycznia 2017 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-28] (pol.).
  35. ↑ Polskie Radio Katowice Wiadomości | K jak witamina K, archive.md, 3 października 2017 [dostęp 2021-10-22].
  36. ↑ Włodzimierz M. Borkowski, Choroba krwotoczna noworodków, Medycyna Praktyczna, 22 lutego 2012 [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-04] (pol.).
  37. ↑ Rebecca Dekker, Evidence on: Vitamin K for Newborns, „Evidence Based Birth”, 20 stycznia 2015 [dostęp 2017-10-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-10] (ang.).
  38. ↑ Rachael Schulte i inni, Rise in late onset vitamin K deficiency bleeding in young infants because of omission or refusal of prophylaxis at birth, „Pediatric Neurology”, 50 (6), 2014, s. 564–568, DOI: 10.1016/j.pediatrneurol.2014.02.013, PMID: 24842255 [dostęp 2017-10-01] (ang.).
  39. ↑ Martin J. Shearer, Vitamin K deficiency bleeding (VKDB) in early infancy, „Blood Reviews”, 23 (2), 2009, s. 49–59, DOI: 10.1016/j.blre.2008.06.001, ISSN 1532-1681, PMID: 18804903 [dostęp 2017-10-01] (ang.).
  40. ↑ Alison Busfield i inni, Vitamin K deficiency bleeding after NICE guidance and withdrawal of Konakion Neonatal: British Paediatric Surveillance Unit study, 2006–2008, „Archives of Disease in Childhood”, 98 (1), 2013, s. 41–47, DOI: 10.1136/archdischild-2011-301029, PMID: 23148314 (ang.).
  41. ↑ a b c Paulina Łopatniuk, Wyleczy raka i powiększy biust, czyli Zięba na uniwersytecie, „Patolodzy na klatce. O nauce i nie tylko”, 24 listopada 2015 [zarchiwizowane z adresu 2017-06-07].
  42. ↑ Stefania Milazzo, Markus Horneber, Laetrile treatment for cancer, „The Cochrane Database of Systematic Reviews” (4), 2015, CD005476, DOI: 10.1002/14651858.CD005476.pub4, PMID: 25918920 (ang.).
  43. ↑ Brian O’Brien, Catherine Quigg, Tim Leong, Severe cyanide toxicity from ‘vitamin supplements’, „European Journal of Emergency Medicine: Official Journal of the European Society for Emergency Medicine”, 12 (5), 2005, s. 257–258, PMID: 16175068 (ang.).
  44. ↑ Harald Sauer i inni, Severe cyanide poisoning from an alternative medicine treatment with amygdalin and apricot kernels in a 4-year-old child, „Wiener Medizinische Wochenschrift (1946)”, 165 (9–10), 2015, s. 185–188, DOI: 10.1007/s10354-014-0340-7, PMID: 25605411, Cytat: The use of alternative medicines is increasing and poorly regulated. We describe a case of severe cyanide poisoning arising from amygdalin, a putative vitamin supplement. (ang.).
  45. ↑ Jonathan Bromley i inni, Life-threatening interaction between complementary medicines: cyanide toxicity following ingestion of amygdalin and vitamin C, „The Annals of Pharmacotherapy”, 39 (9), 2005, s. 1566–1569, DOI: 10.1345/aph.1E634, PMID: 16014371, Cytat: Amygdalin has been used for decades by patients with cancer who are seeking alternative therapies, and severe reactions have not been reported with this dose. An interaction with vitamin C is a plausible explanation for this life-threatening response. (ang.).
  46. ↑ Wyleczy raka i powiększy biust, czyli Zięba na uniwersytecie – patolodzy na klatce, web.archive.org, 7 czerwca 2017 [dostęp 2021-10-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-07].
  47. ↑ Arla J. Baxter, Edward P. Krenzelok, Pediatric fatality secondary to EDTA chelation, „Clinical Toxicology”, 46 (10), 2008, s. 1083–1084, DOI: 10.1080/15563650701261488, ISSN 1556-3650 [dostęp 2021-10-22], Cytat: t is unfortunate that this treatment option is available as its efficacy has never been validated. Furthermore, medical practitioners and parents must be educated regarding the potential catastrophic effects from chelation therapy for the treatment of autism..
  48. ↑ Jerzy Zięba, O koloidalnym srebrze i złocie – Ukryte Terapie – Jerzy Zięba, Facebook, 3 stycznia 2017 [dostęp 2017-10-03] (pol.).
  49. ↑ Agata Ogórek, Naukowcy ostrzegają: nanosrebro może być szkodliwe, Laboratoria.net [dostęp 2017-10-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-01] (pol.).
  50. ↑ Man C. Fung, Debra L. Bowen, Silver Products for Medical Indications: Risk-Benefit Assessment, „Journal of Toxicology: Clinical Toxicology”, 34 (1), 2008, s. 119–126, DOI: 10.3109/15563659609020246, PMID: 8632503, Cytat: Conclusions: We emphasize the lack of established effectiveness and potential toxicity of these products. (ang.).
  51. ↑ Food and Drug Administration, Over-the-Counter Drug Products Containing Colloidal Silver Ingredients or Silver Salts, 17 sierpnia 1999 [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-02] (ang.).
  52. ↑ Jarosław Krajewski (prowadzący), W Alfabecie Jerzego Zięby literka W jak wlewy, Polskie Radio Katowice, 29 sierpnia 2017 [dostęp 2017-10-02] (pol.).
  53. ↑ Questionable methods of cancer management: hydrogen peroxide and other ‘hyperoxygenation’ therapies, „CA: a cancer journal for clinicians”, 43 (1), 1993, s. 47–56, DOI: 10.3322/canjclin.43.1.47, ISSN 0007-9235, PMID: 8422605 [dostęp 2017-10-03], Cytat: “Hyperoxygenation” therapy-also called “oxymedicine,” “bio-oxidativetherapy,” “oxidative therapy,” and “oxidology”-is a method of cancermanagement based on the erroneous concept that cancer is caused by oxygendeficiency and can be cured by exposing cancer cells to more oxygen than they can tolerate. (ang.).
  54. ↑ a b Mark Crislip, Blonde Blood: Hydrogen Peroxide Infusions, „Science-Based Medicine”, 16 listopada 2012 [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03] (ang.).
  55. ↑ Katarzyna Kubisiowska, Lekcje Zięby, Medycyna praktyczna, 6 czerwca 2017 [dostęp 2017-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-28] (pol.).
  56. ↑ Nie daj się zrobić w konia, To tylko teoria [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-05] (pol.).
  57. ↑ Katarzyna Burda, Szczepionkowy i nowotworowy szarlatan oraz jego wyznawcy, „Newsweek”, 16 kwietnia 2016 [dostęp 2017-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-28] (pol.).
  58. ↑ Marta Glanc: Wykład kontrowersyjnego naturoterapeuty w PAN? „Nie mamy z tym nic wspólnego”. poznan.onet.pl, 2017-02-28. [dostęp 2017-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-05)]. (pol.).
  59. ↑ Zięba 2014 ↓, s. 32.
  60. ↑ a b Ilona Burkowska, Dla jednych guru, dla innych szatan. Wykłady naturoterapeuty Jerzego Zięby w Zielonej Górze, „Gazeta Lubuska”, 18 czerwca 2016 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] (pol.).
  61. ↑ Jarosław Krajewski (prowadzący), M jak Miażdżyca, cz. 1. Zajmiemy się miażdżycą, spróbujemy się dowiedzieć, co ją wywołuje i czy jest jakaś metoda odwrócenia (cofnięcia) tej choroby., Polskie Radio Katowice, 10 grudnia 2016 [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03] (pol.).
  62. ↑ Jarosław Krajewski (prowadzący), M jak Miażdżyca, cz. 2., Polskie Radio Katowice, 17 grudnia 2016 [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03] (pol.).
  63. ↑ Jarosław Krajewski (prowadzący), Alfabet Jerzego Zięby. SM jak Stwardnienie rozsiane., Polskie Radio Katowice, 30 maja 2017 [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03] (pol.).
  64. ↑ Anna Kaczmarek, Jerzy Zięba grubo przesadził. Nawet jego fani nie chcą uwierzyć, że Wi-Fi powoduje bezpłodność, „naTemat.pl”, 20 lipca 2016 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-18] (pol.).
  65. ↑ James Hewitt, The complete relaxation book. A manual of eastern and western techniques, London: Rider, 1991, ISBN 0-7126-3096-1, OCLC 27433499 [dostęp 2020-02-29].
  66. ↑ Zięba chciał leczyć koronawirusa „lewoskrętną” witaminą C i dożylnym perhydrolem. YouTube zamknął jego kanał, „Newsweek”, 30 stycznia 2020 [dostęp 2020-02-14].
  67. ↑ Oświadczenie Głównego Inspektora Sanitarnego i Prezesa Naczelnej Rady Lekarskiej, Główny Inspektorat Sanitarny, 14 lutego 2020 [dostęp 2020-02-14].
  68. ↑ Tomasz Domański, „Wszystkich, którzy nie wierzą w koronawirusa, zapraszam do nas”. Jerzy Zięba: chętnie przyjdę, Spider’sWeb, 21 września 2020.
  69. ↑ Piotr Celej, Na uniwersytecie spotkanie ze znachorem: powiększa piersi hipnozą i leczy raka. Naukowcy oburzeni, „naTemat.pl”, 24 listopada 2015 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-27] (pol.).
  70. ↑ Mateusz Kijowski, Pajace byli zawsze, ale dlaczego wchodzą na uniwersytety?, „naTemat.pl”, 9 listopada 2015 [dostęp 2017-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-28] (pol.).
  71. ↑ Maciej Pietrzak, Spotkanie z Jerzym Ziębą na Uniwersytecie Gdańskim wywołało burzę w internecie, „Dziennik Bałtycki”, 16 listopada 2015 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-27] (pol.).
  72. ↑ Tomasz Gdaniec, Szarlatan czy znawca medycyny alternatywnej – jaka jest prawda o Jerzym Ziębie?, „wiadomosci.wp.pl”, 24 listopada 2015 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] (pol.).
  73. ↑ Ilona Godlewska, Znachor wygłosi wykład na Uniwersytecie Gdańskim. Znany onkolog: „Pseudonaukowe brednie”, Wyborcza.pl Trójmiasto, 22 listopada 2015 [dostęp 2017-09-29] (pol.).
  74. ↑ Anna Kaczmarek, Jerzy Zięba działa jak antyszczepionkowcy. Tyle że jest bardziej szkodliwy i wykłada na uczelniach, „naTemat.pl”, 19 kwietnia 2016 [dostęp 2017-03-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-27] (pol.).
  75. ↑ Jerzy Zięba, Ukryte terapie. Czego ci lekarz nie powie. Część 1, wyd. IV, Rzeszów, ISBN 978-83-945130-0-9, OCLC 965548235 (pol.).
  76. ↑ Jerzy Zięba, Verborgene Therapien, Egida Halina Kostka, 18 maja 2017, ISBN 978-8394078324 (niem.).
  77. ↑ Jerzy Zięba, Hidden therapies. What your doctor won’t tell you. Part 1, wyd. I, Rzeszów: Egida Halina Kostka, 2015, ISBN 978-83-940783-5-5, OCLC 971397850 (ang.).
  78. ↑ Jerzy Zięba, Utajené terapie. Co vám váš lékař neřekne, ISBN 978-8394513023 (cz.).
  79. ↑ Jerzy Zięba, Terapie Occultate – Quel che non ti dirà un medico, ISBN 978-8394513016 (wł.).
  80. ↑ Jarosław Krajewski (prowadzący), Alfabet Jerzego Zięby, Polskie Radio Katowice [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-27] (pol.).
  81. ↑ Nikola Bochyńska, Radio Katowice zdjęło z anteny audycję „Alfabet Jerzego Zięby” o niekonwencjonalnych metodach leczenia, Wirtualne Media [dostęp 2018-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-09] (pol.).
  82. ↑ Skandaliści – Jerzy Zięba, Polsat News, 2 maja 2017 [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03] (pol.).
  83. ↑ Naturoterapia. Znachorstwo czy alternatywna metoda leczenia?, Dzień dobry TVN, 26 maja 2016 [dostęp 2017-10-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-02] (pol.).
  84. ↑ Jerzy Zięba ekspertem w nowym programie Zoom TV. Prowadzi Piotr Barełkowski, 7 marca 2017 [dostęp 2017-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] (pol.).
  85. ↑ Program TV – Czego Ci lekarz nie powie odc. 01, Zoom TV [dostęp 2017-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-29] (pol.).

Bibliografia

  • Jerzy Zięba, Ukryte terapie. Czego ci lekarz nie powie. Cz. 1, wyd. 2, Rzeszów: Egida Consulting, 2014, ISBN 978-83-940675-0-2, OCLC 903374019 (pol.).

Linki zewnętrzne