Jerzykowo (powiat poznański)

Jerzykowo
	wieś
	; Jerzykowo, Jez. Kowalskie, zbiornik dolny
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	poznański
Gmina	Pobiedziska
Liczba ludności (2011)	1213
Strefa numeracyjna	061
Kod pocztowy	62-007
Tablice rejestracyjne	PZ
SIMC	0593023
	Położenie na mapie gminy Pobiedziska Jerzykowo
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Jerzykowo
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Jerzykowo
	Położenie na mapie powiatu poznańskiego Jerzykowo
	52°28′13″N 17°10′28″E/52,470278 17,174444

Artykuł	52°28′13″N 17°10′28″E
- błąd	38 m
WD	52°31'N, 17°7'E
- błąd	20299 m
Odległość	1656 m

Jerzykowo (dawn.Vehne, Jentkental (1939-45) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska^[3] w sołectwie: Jerzykowo, Bugaj, Barcinek sołtysem jest Andrzej Gruszczyński.^[4]

Wieś położona jest w dolinie rzeki Głównej^[5] Pierwsza informacja o wsi Jerzykowo występuje w dokumencie księcia Władysława Odonicza z 28 maja 1235 r., w którym nadał wieś Vehne zamieszkałą przez ród Jerzyka kościołowi poznańskiemu. Używano wtedy nazwy Jurzykowo^[5]. W 1266 wieś książęca została formalnie osadzona na niemieckim prawie wiejskim^[5] i oddana sołtysowi Janthoni^[6]. W 1380 właścicielem Jerzykowa był Mikołaj, kasztelan Ostrowa Lednickiego^[6].

Na przełomie XVII i XVIII w. teren wsi Jerzykowo został zasiedlony przez osadników niemieckich, którzy przybyli na obszary wyludnione po potopie szwedzkim. Kolejny napływ osadników z terenu Niemiec miał miejsce po II rozbiorze Polski w 1793 r. gdy władze pruskie przejęły i zsekularyzowały majątki należące do kościoła, w tym wieś Jerzykowo stanowiącą własność kapituły poznańskiej. Po przeprowadzonej na terenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego przez króla pruskiego w 1823 r. reformie uwłaszczeniowej powstały w Jerzykowie 4 duże majątki ziemskie i kilka gospodarstw^[7]. Część majątków została następnie wykupione przez Komisję Osadniczą, która zniosła zagrody dla kolonistów niemieckich.

Pod koniec XIX wieku Jerzykowo (znane też jako Irzykowo) wchodziło w skład powiatu średzkiego^[7]. Wieś liczyła wówczas 16 dymów i 190 mieszkańców (138 ewangelików i 52 katolików)^[7].

Od 1880 r. Jerzykowo stało się ośrodkiem osadnictwa niemieckiego. Utworzono urząd stanu cywilnego oraz nową szkołę pruską. Ze względu na ciągły napływ osadników na skraju wsi w 1895 r. wzniesiono kościół ewangelicki (obecnie rzymskokatolicki) w stylu neogotyckim oraz ok. 1903 r. pastorówkę i park. Zarówno kościół jak i mieszkanie pastora funkcjonowały w okresie międzywojennym, mimo iż teren parku w 1920 r. przeszedł w ręce Skarby Państwa Polskiego. ^[8]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa poznańskiego. W 2011 Jerzykowo liczyło 1213 mieszkańców^[1]. Niedaleko miejscowości przebiega dawna droga krajowa nr 5^[9], obecnie droga wojewódzka nr 194. W okolicach Jerzykowa (nad jeziorem Kowalskim) położona jest najpopularniejsza w Wielkopolsce plaża naturystyczna, licznie odwiedzana przez naturystów z Poznania. Jest ona ukryta w roślinności i umieszczona na półwyspie, zapewniając właściwą intymność^[10].

Interesujące miejsca

Najstarszy dom w Jerzykowie przy ul. Okrężnej 56 wybudowany metodą szachulcową w 1 poł XIX w.. Muzeum Pierwszych Piastów planuje uruchomić punkt etnograficzny.
Pomnik przyrody - Dąb o obwodzie ok. 550 cm z ok. 1520 r. obok najstarszego domu w Jerzykowie.
Dawna szkoła pruska przy ul. Okrężnej 68 - obecnie dom mieszkalny i siedziba UKS Zalew Jerzykowo.
Zabytkowy neogotycki kościół ewangelicki z 1895 r. (od 1946 r. kościół pw. Niepokalanego Serca NMP^[11]
Dawna pastorówka z 1905 r. przy ul. Okrężnej 39.
Cmentarz ewangelicki na wzniesieniu przy skrzyżowaniu ul. Okrężnej a ul. Nad Zalewem - obecnie nieczynny
Zapora pośrednia na rzece Głównej, spiętrzająca wschodnią część Jeziora Kowalskiego.

Sport

W Jerzykowie działa prężnie klub kajakowy UKS Zalew Jerzykowo. Powstał w 1996 roku. z inicjatywy trenerki Elżbiety Hoffman i zaangażowanych rodziców. Jest stowarzyszeniem skupiającym dzieci i młodzież w wieku szkolnym.Pierwszym prezesem został Pan Paweł Owsiany, następnie Panowie: Tomasz Manthei, Maciej Kulesza, Andrzej Tracz. Natomiast kolejni trenerzy to: Maciej Kasprzak i Mateusz Witek.^[12]

Galeria

Najstarszy dom w Jerzykowie - maj 2022 r.
Dawna pastorówka w Jerzykowie - 1984 r.
Dawna pastorówka w Jerzykowie - 1984 r.
Plan parku dworskiego w Jerzykowie - 1984 r.
Dawna pastorówka w Jerzykowie - kwiecień 2022 r.
Dawna pastorówka w Jerzykowie - maj 2022 r.
Dawna pastorówka w Jerzykowie - widok na drewnianą werandę - maj 2022 r.

Zobacz też

Jerzykowo

Przypisy

↑ ^a ^b Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r., Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2021-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-26] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 406 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 735, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2021-06-13].
↑ Biuletyn Informacji Publicznej, bip.pobiedziska.pl [dostęp 2022-05-23] .
↑ ^a ^b ^c Paweł Anders: Puszcza Zielonka. Wydawnictwo Poznańskie, 1981, s. 30. ISBN 83-210-0244-7.
↑ ^a ^b Jerzykowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 19 .
↑ ^a ^b ^c Jerzykowo (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 567 .
↑ Zabytek.pl, zabytek.pl [dostęp 2022-05-18] (pol.).
↑ ElżbietaE. Mlącka ElżbietaE., AnnaA. Tekiel AnnaA., Gniezno: mapa topograficzna Polski, wyd. 2, Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2011, ISBN 978-83-7135-275-1 .
↑ MariaM. Mazurek MariaM., Plaża - gdzie goło i wesoło, „Głos Wielkopolski”, 17 sierpnia 2012, s. 9 .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 185 [dostęp 2021-06-13] .
↑ - HISTORIA, uks-zalew-jerzykowo.pl.tl [dostęp 2022-05-23] (pol.).

[statnsp2011-1] Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r., Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2021-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-26] .

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 406 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[Dz.U._29/2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 735, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2021-06-13].

[4] Biuletyn Informacji Publicznej, bip.pobiedziska.pl [dostęp 2022-05-23] .

[Anders1981s30-5] Paweł Anders: Puszcza Zielonka. Wydawnictwo Poznańskie, 1981, s. 30. ISBN 83-210-0244-7.

[SgKP15-6] Jerzykowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 19 .

[SgKP3-7] Jerzykowo (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 567 .

[8] Zabytek.pl, zabytek.pl [dostęp 2022-05-18] (pol.).

[WZKGniezno2011-9] ElżbietaE. Mlącka ElżbietaE., AnnaA. Tekiel AnnaA., Gniezno: mapa topograficzna Polski, wyd. 2, Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2011, ISBN 978-83-7135-275-1 .

[gloswlkp20210817-10] MariaM. Mazurek MariaM., Plaża - gdzie goło i wesoło, „Głos Wielkopolski”, 17 sierpnia 2012, s. 9 .

[NID-WLK-11] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 185 [dostęp 2021-06-13] .

[12] - HISTORIA, uks-zalew-jerzykowo.pl.tl [dostęp 2022-05-23] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Miasta	Pobiedziska
Wsie	Bednary Biskupice Bociniec Bugaj Czachurki Główienka Główna Gołunin Gołuń Góra Jankowo Jerzykowo Jerzyn Kocanowo Kociałkowa Górka Kołata Kołatka Kowalskie Krześlice Latalice Łagiewniki Nowa Górka Podarzewo Polska Wieś Pomarzanowice Promienko Promno Pruszewiec Stara Górka Stęszewice Stęszewko Tuczno Uzarzewo-Huby Wagowo Węglewo Wójtostwo Wronczyn Zbierkowo Złotniczki
Osady	Borowo-Młyn Gorzkie Pole Jezierce Kaczyna Kapalica Kuracz Nadrożno Pomarzanki Promno Promno-Stacja Siodłowo Węglewko Wronczynek
Osady leśne	Olszak Promno Suchy Bór
Integralne części wsi	Barcinek Biskupice Wielkopolskie Borówko Huby Jankowo-Młyn Podarzewice Skorzęcin Wiktorówka Wiśniewo

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne