Jesionik

Jesionik

Jeseník

Jesionik z lotu ptaka (2017)
Herb Flaga
Państwo	Czechy
Kraj	kraj ołomuniecki
Kraina	Śląsk
Burmistrz	Blišťanová Zdeňka
Powierzchnia	38,22 km²
Wysokość	432 m n.p.m.
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość	11 524[1] 302 os./km²
Nr kierunkowy	+420
Kod pocztowy	790 01
Tablice rejestracyjne	M
Położenie na mapie Czech (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Jesionik
50°13′47″N 17°12′17″E/50,229722 17,204722
Strona internetowa
Portal Czechy

Jesionik (cz. Jeseník, do 1947 Frývaldov, niem. Freiwaldau, pol. dawniej Frywałdów, Frywałd) – miasto w Czechach, w kraju ołomunieckim, leżące w Górach Opawskich (cz. Zlatohorská vrchovina), na pograniczu Wysokiego Jesionika (cz. Hrubý Jeseník) i Gór Złotych (cz. Rychlebské hory). Jesionik położony jest na Czeskim Śląsku, a historycznie na Dolnym Śląsku. Według danych z 1 stycznia 2015 powierzchnia miasta wynosiła 3823 ha, a liczba jego mieszkańców 11 524 osób^[1].

Historia

Pierwsza wzmianka o Jesioniku pochodzi z 1267, z czasów kolonizacji kraju. Już z tego okresu pochodzą informacje o poszukiwaniach górniczych rud metali. W źródłach łacińskich miasto figuruje jako Vriwald, w niemieckich jako Freiwalda.

W przeszłości Jesionik był największym miastem biskupiego księstwa nyskiego, leżącym na obecnych terenach czeskich. W czasach późniejszych rozwój miasta i okolicy związany był przede wszystkim z pierwszym na świecie zakładem wodoleczniczym, który został założony przez Vincenza Priessnitza. Stąd pochodzi czeska nazwa uzdrowiska – Priessnitzovy lázně (oficjalnie Lázně Jeseník, niem. Bad Gräfenberg), a główny pawilon nosi nazwę Priessnitzovo sanatorium. Nazwa drugiego sanatorium (pawilonu) Ripper pochodzi od nazwiska zięcia Priessnitza, który miał duży wpływ na rozwój uzdrowiska. Pawilon dziecięcy – Karolina nosi imię córeczki Priessnitza, której nie udało się wyleczyć i zmarła, kiedy miała 3 lata. Najdłuższy pawilon nazywa się Bezruč, a kolejny – Maryčka.

W 1888 miasto uzyskało połączenie kolejowe z Hanušovicami do Głuchołaz – budowa wymagała skomplikowanych rozwiązań technicznych ze względu na duże różnice wysokości na trasie biegnącej przez Przełęcz Ramzovską (cz. Ramzovské sedlo) (początkowo planowano tunel pod Červenohorskim sedlem, ale zarzucono go z powodów finansowych).

7 sierpnia 1901 odsłonięto tzw. Polski pomnik, będący wyrazem wdzięczności kuracjuszy narodowości polskiej. Podobne upamiętnienia pozostawili po sobie Anglicy, Grecy, Rumuni, Czesi, Francuzi i Rosjanie. Sam obelisk postawiono już w 1894, ale dopiero w 1900 zezwolono na przyozdobienie go wizerunkiem orła. Już wcześniej, w 1869, jednemu ze źródeł nadano nazwę „Polskiego”. W 2005 poddano je renowacji^[2].

Do 1918 Jesionik był miastem zamieszkałym niemal wyłącznie przez Niemców – spis z 1910 wykazał, że dla 99,5% był on językiem ojczystym. Wśród wyznań 95,5% stanowili rzymscy katolicy^[3]. W 1930 spis wykazał 8959 Niemców oraz 1281 Czechów i Słowaków;

• 9816 rzymskich katolików,
• 301 ewangelików,
• 121 husytów,
• 82 starokatolików,
• 11 prawosławnych,
• 98 żydów,
• 146 bez wyznania.

Według spisu w 2001^[4] w mieście mieszkało:

• 11206 Czechów,
• 451 Morawian,
• 366 Słowaków,
• 136 Niemców,
• 39 Ślązaków,
• 29 Polaków,
• 28 Romów

i po kilkanaście osób innych narodowości. Podział religijny wyglądał następująco:

• 2471 rzymskich katolików,
• 142 ewangelików,
• 68 husytów,
• 36 prawosławnych,
• 19 Świadków Jehowy,
• 8728 bez wyznania,
• 869 nie podało.

W 2017 na rynku w Jeseniku postawiono 4-tonową figurę św. Jana Nepomucena ze śląskiego granitu. W okresie CSRS została ona przestawiona pod kościół Wniebowzięcia NMP^[5].

Inną atrakcją miasta jest ogród ziołowy do aromaterapii.

Znane postacie związane z Jesionikiem

• Karl Ditters von Dittersdorf, kompozytor, starosta Jesionika,
• Vincent Priessnitz, twórca hydroterapii, założyciel uzdrowiska w Jesioniku,
• Nikołaj Gogol, pisarz, kuracjusz
• Károl Khuen-Héderváry, ban Chorwacji i premier Węgier

Znani Polacy związani z Jesionikiem

• Wincenty Krasiński, generał, kuracjusz,
• Zygmunt Krasiński, pisarz, kuracjusz.

Podział administracyjny

Miasto (gmina) dzieli się na następujące części:

• Bukovice
• Dětřichov
• Jesionik

Demografia

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

Religia

• Kościół Rzymskokatolicki – parafia Wniebowzięcia Panny Marii (dekanat Jesionik)
• Ewangelicki Kościół Czeskobraterski (Morawskośląski Seniorat)
• Czechosłowacki Kościół Husycki
• Kościół Prawosławny Czech i Słowacji
• Kościół Adwentystów Dnia Siódmego

Miasta partnerskie

• Nysa
• Neuburg an der Donau
• Głuchołazy

Galeria

Zobacz też

• Wieża widokowa na Zlatým Chlumie
• Jeseník (stacja kolejowa)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona miasta