Jewgienij Wielichow

(c) Kremlin.ru, CC BY 4.0

Jewgienij Wielichow (2011

Jewgienij Pawłowicz Wielichow (ros. Евге́ний Па́влович Ве́лихов, ur. 2 lutego 1935 w Moskwie) – radziecki i rosyjski fizyk teoretyczny, Bohater Pracy Socjalistycznej (1985).

Życiorys

Urodzony w rodzinie inżyniera, w 1958 ukończył studia na Wydziale Fizycznym Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego, od 1961 pracował w Instytucie Energii Atomowej im. Kurczatowa, gdzie od 1962 kierował oddziałem, później laboratorium i został zastępcą dyrektora instytutu. Od 1968 profesor katedry fizyki atomowej, fizyki plazmy i mikroelektroniki Wydziału Fizycznego Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego, w latach 1973-1988 kierownik katedry, od 26 listopada 1968 członek-korespondent, a od 26 listopada 1974 akademik Akademii Nauk ZSRR. W latach 1978-1996 wiceprezydent Akademii Nauk ZSRR/Rosyjskiej Akademii Nauk, w latach 1971-1978 dyrektor filii Instytutu Energii Atomowej - Laboratorium Magnetycznego Akademii Nauk ZSRR w Troicku, w 1972 założył katedrę energetyki plazmowej w Moskiewskim Instytucie Fizyczno-Technicznym. W 1976 założył i został dziekanem Wydziału Problemów Fizyki i Energetyki w Moskiewskim Instytucie Fizyczno-Technicznym, od 1986 był jego kierownikiem naukowym, między 1989 a 1991 dyrektor Instytutu Energii Atomowej im. Kurczatowa, od 1992 prezydent Rosyjskiego Centrum Naukowego "Instytut Kurczatowski".

Uchwałą Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 1 lutego 1985 "za wielkie zasługi dla rozwoju nauki fizycznej, szkolenia kadr naukowych i w związku z 50. rocznicą urodzin" otrzymał tytuł Bohatera Pracy Socjalistycznej.

Autor ponad 200 publikacji naukowych oraz wielu wynalazków i odkryć. Zajmował się m.in. fizyką plazmy niskotemperaturowej, hydrodynamiką magnetyczną, problemami kontrolowanej syntezy termojądrowej. Członek kolegium redakcyjnego pisma "Nauka w Rossii".

W latach 1986-1989 zastępca członka, a między 1989 a 1990 członek KC KPZR. W latach 1980-1985 członek Rady Najwyższej RFSRR, również w latach 1984-1989 deputowany do Rady Najwyższej ZSRR XI kadencji.

Odznaczenia i nagrody

• Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (1 lutego 1985)
• Order Lenina (trzykrotnie - 1971, 1981 i 1985)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1975)
• Order Zasług dla Ojczyzny I klasy (2 lutego 2015)
• Order Zasług dla Ojczyzny II klasy (2 lutego 2005)
• Order Zasług dla Ojczyzny III klasy (17 sierpnia 2000)
• Order Zasług dla Ojczyzny IV klasy (25 stycznia 2010)
• Order Męstwa (1997)
• Order Przyjaźni (2 maja 2005)
• Nagroda Leninowska (1984)
• Nagroda Państwowa ZSRR (1977)
• Nagroda Państwowa Federacji Rosyjskiej (2003)
• Nagroda im. Łomonosowa (Moskiewski Uniwersytet Państwowy, 1975)
• Nagroda "Global Energy" (2006)
• Order Pokoju i Służby (Węgierska Republika Ludowa, 1985)
• Order Za Zasługi (Ukraina, 26 kwietnia 2011)

I inne.

Bibliografia

• http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=10689 (ros.)