Jezda do Moskwy

Jezda do Moskwy
Ilustracja
Wyd. 1583
Autor

Jan Kochanowski

Typ utworu

hodoeporikon

Wydanie oryginalne
Język

polski

Data wydania

1583

Wydawca

Drukarnia Łazarzowa

Jezda do Moskwy, właśc. Jezda do Moskwy, i posługi z młodych lat, aż i przez wszystek czas przeszłej wojny z Moskiewskim, ojczyźnie swej i Panom swym czynione, [...] Krisztopha Radziwiła ...[1] – panegiryk o funkcjach wychowawczych i upamiętniających Jana Kochanowskiego, opublikowany w 1583 roku w Drukarni Łazarzowej, a napisany prawdopodobnie rok wcześniej[1], poświęcony dokonaniom wojennym Krzysztofa Radziwiłła w walce z Rosją w 1581.

Historia

Jezda do Moskwy powstawała prawdopodobnie w pośpiechu (być może z powodu nalegań Radziwiłła, który domagał się szybkiego druku utworu[2]) lub została niedopracowana z innych przyczyn (np. kłopotów zdrowotnych lub rodzinnych)[2]; świadczą o tym liczne nierówne fragmenty oraz rymy asonansowe, które nie były normalnie stosowane przez Kochanowskiego[3] (według Wiktora Weintrauba asonanse te mogły nie wynikać z pospiesznego tworzenia utworu, a być elementem specyficznej, niemożliwej do zrozumienia współcześnie stylizacji[4]).

Treść

Utwór rozpoczyna się rozbudowaną metaforą, zestawiającą Krzysztofa Radziwiłła, naśladującego dzielność ojca, z młodym orłem, obserwującym polowania i ataki swojego ojca. Następnie zawiera zarys charakteru i wcześniejszych dokonań bohatera oraz relację z jego czynów wojennych w Rosji[5]. Relacja ta jest rzeczowa, utwór nie zawiera elementów cudownych i nadprzyrodzonych, jest bliska rzeczowym relacjom kronikarskim – wynika to z faktu, że zamiarem Kochanowskiego nie było stworzenie eposu, a utworu opisującego wydarzenia współczesne w konwencji hodoeporikonu – poematu podróżniczego[6].

Jezda do Moskwy pisana jest w sposób nietypowy dla Kochanowskiego – oprócz wymienionych wcześniej rymów asonansowych, wynikających prawdopodobnie z niedopracowania utworu, występuje też w niej rozbicie jednego wyrazu przez klauzulę i rym – Ruszywszy się z Koło-/mnej, położyłeś wojsko. Sotow zowią Sioło... Eksperyment ten mógł być próbą naśladowania strof stosowanych przez Pindara, jednak nie był już przez Kochanowskiego stosowany w późniejszej twórczości, być może ponieważ uznał on, że nie jest to rozwiązanie, które nadawałoby się do polskiego wiersza[2].

Wydania

Jezda do Moskwy została w 1617 roku opublikowana w innej redakcji pt. Wtargnienie do Moskwy Krzysztofa Radziwiłła.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Pelc 2001 ↓, s. 132.
  2. ↑ a b c Pelc 2001 ↓, s. 608.
  3. ↑ Pelc 2001 ↓, s. 577.
  4. ↑ Pelc 2001 ↓, s. 578.
  5. ↑ Pelc 2001 ↓, s. 312, 576.
  6. ↑ Pelc 2001 ↓, s. 576.

Bibliografia

  • Roman Krzywy: Sztuka wyborów i dar inwencji. Studium o strukturze gatunkowej poematów Jana Kochanowskiego.. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2008. ISBN 978-83-61552-12-3.
  • Janusz Pelc: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Warszawa: ydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13133-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie