Jezioro Głębokie (powiat międzyrzecki)
 | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Region | |
| Wysokość lustra | 50,4 – 50,6 m n.p.m. |
| Wyspy | brak |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | 112,5 – 124,9 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna | |
| Objętość | 11 530,4 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody | I (2018) |
Położenie na mapie Polski  | |
 52°29′37″N 15°32′23″E/52,493611 15,539722 | |
 Jezioro Głębokie, obok na obszarze oznaczonym Duże Bagno – jezioro Grążyk (obecnie użytek ekologiczny) | |
Jezioro Głębokie – jezioro w woj. lubuskim, w pow. międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz, ok. 5 km na północ od Międzyrzecza, zlokalizowane na obszarze Pojezierza Lubuskiego i na terenie zlewni rzeki Obry, nie posiada jednak odpływu. Brzegi jeziora porastają lasy iglaste, północne i południowe są podmokłe i bagniste.
Obok południowego brzegu akwenu znajduje się przystanek kolejowy Głębokie Międzyrzeckie (linia kolejowa nr 367 relacji Zbąszynek – Gorzów Wielkopolski). W pobliżu jeziora przebiega droga ekspresowa nr 3 (E65) i dawna droga krajowa nr 3, przy której znajdują się dwa przystanki PKS "Głębokie".
Na wyższym, wschodnim brzegu znajduje się duży kompleks wypoczynkowy. Ulokowanych jest tu kilka ośrodków posiadających kąpieliska z pomostami, zajazd "Głębokie", domki kempingowe, wypożyczalnia sprzętu wodnego i leśne pole biwakowe.
Dane morfometryczne
Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 112,5 ha[2] do 124,9 ha[1]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 50,6 m n.p.m.[2] lub 50,4 m n.p.m.[1] Średnia głębokość jeziora wynosi 9,2 m[1], natomiast głębokość maksymalna 25,3 m[1].
W oparciu o badania przeprowadzone w 1993 r. i 1999 r. wody jeziora zaliczono do II klasy czystości[2]. Badania z 2018 r. zaliczyły wody jeziora do I klasy jakości, a przeźroczystość wynosiła 5,7 metra[3].
Historia
Akwen wzmiankowany był już w 1390 r., gdy niejaki Wincenty z Chyciny z synami sprzedał za 300 grzywien opatowi i cystersom w Zemsku wsie Kalsko i Rojewo oraz pięć okolicznych jezior[4].
Jezioro Głębokie wraz z sąsiednim jeziorem Grążyk oraz okolicznymi lasami zostały wymienione 16 kwietnia 1485 w przywileju nadanym Międzyrzeczowi przez króla Kazimierza IV Jagiellończyka. Dzięki temu mieszkańcy miasta mogli "zgodnie ze starożytnym zwyczajem w jeziorach zwanych Strzeleckie (obecnie Głębokie) i Linye (Grążyk) z wolą dzierżawienia, podobnie i w rzece sieciami mają prawo ryby łowić. Oba jeziora miały podobną powierzchnię i były bogate w ryby. Płytszy Grążyk obfitował w liny, karasie i płocie. W sąsiednim Głębokim najcenniejsza była sielawa.
W XVIII wieku toczył się długotrwały spór o oba jeziora i otaczające lasy pomiędzy Międzyrzeczem, a opatem klasztoru cysterskiego w Bledzewie. Zakon od dawna posiadał lasy i pola obok pobliskiego Kalska i wysuwał roszczenia do miejskich posiadłości. Gdy opat zażądał okazania przywileju królewskiego, rada miasta 10 października 1647 wysłała delegację z dokumentem do Bledzewa. Zakonnicy przyjęli rajców miejskich bardzo gościnnie i urządzili ucztę. Gdy pijani rajcy posnęli to przywilej królewski im skradziono i z pustymi rękoma musieli wracać do domu. Międzyrzecz na kilkadziesiąt lat stracił jeziora i okoliczne lasy, natomiast mieszkańcy długo narzekali, że panowie rada las z jeziorami przepili[5][6]. Po upadku Rzeczypospolitej jeziora i lasy przejęło państwo pruskie.
Wysychanie jeziora
Od początku XXI wieku poziom wody w jeziorze obniżył się o ok. 120 cm. Przyczyny tego zjawiska nie są znane, według wstępnych ekspertyz wyschły dopływy zasilające akwen i prawdopodobnie nastąpiło przesiąkanie wody w kierunku zachodnim. Istnieje też hipoteza, że za obniżenie poziomu wody odpowiedzialne są studnie głębinowe należące do ośrodków wypoczynkowych położonych nad brzegiem Głębokiego[7][8].
Jako środki zaradcze proponuje się doprowadzenie do jeziora wód Obry, bądź przy pomocy układu pompowego, bądź poprzez otaczające go mokradła. Alternatywnym rozwiązaniem byłoby doprowadzenie wody z ujęć głębinowych, czyli wykopanie zbiornika i powolne przesączanie się ich do jeziora, co wymagałoby jej napowietrzenia z uwagi na niskie nasycenie tlenem[9].
Zobacz też
- Grążyk – zanikające jezioro 500 m na wschód od Głębokiego
Przypisy
- ↑ a b c d e f według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 541. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 541. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Ocena jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych i jeziornych w województwie lubuskim za rok 2018, zgora.pios.gov.pl, 22 maja 2019 [dostęp 2021-07-07].
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu (edycja elektroniczna)
- ↑ S. Cyraniak, Dawne dzieje jeziora Głębokiego i Grążyk. Czy rajcy miejscy przepili las i jeziora. (w:) Kurier Międzyrzecki, 3/169, 2005 r., s. 4
- ↑ Dariusz Brożek, Głębokie: Jak radni przehulali jezioro, Gazeta Lubuska, 17 sierpnia 2011
- ↑ Gazeta Lubuska: Wysycha jez. Głębokie koło Międzyrzecza.. [dostęp 2010-06-29]. (pol.).
- ↑ Kurier Międzyrzecki: Czy Głębokie stoi w obliczu katastrofy?. [dostęp 2010-06-29]. (pol.).
- ↑ Tomasz Rusek: Tragedia! Tak teraz wygląda słynne jezioro Głębokie. Najgorzej w dziejach. Gdzie jest woda?!. [dostęp 2022-09-25].
Bibliografia
- K. Kamińska (red.), Przyroda województwa gorzowskiego – życie jezior, (pr. zbior.), Klub Działalności Podwodnej "MARLIN" na zlecenie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Gorzów Wielkopolski 1996, ISBN 83-905760-1-5.
Media użyte na tej stronie
Autor: Tzugaj, Licencja: CC0
znak graficzny do map, ukazujący przykładowe jezioro
Autor: Staszek Pietkiewicz (commons: Staszek99, wiki-pl: Staszek99), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Jezioro Głębokie pod Międzyrzeczem (lubuskie) wczesną wiosną.
Autor:
Jeziora Głębokie i Grążyk