Jeziorzany (województwo lubelskie)

Jeziorzany
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubartowski

Gmina

Jeziorzany

Liczba ludności (2011)

761[1]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-146[2]

Tablice rejestracyjne

LLB

SIMC

0381812

Położenie na mapie gminy Jeziorzany
Mapa konturowa gminy Jeziorzany, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Jeziorzany”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jeziorzany”
Położenie na mapie powiatu lubartowskiego
Mapa konturowa powiatu lubartowskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jeziorzany”
Ziemia51°36′08″N 22°16′37″E/51,602222 22,276944

Jeziorzany (do 1965 Łysobyki, do ok. 1564 Przetoczno[3]) – wieś sołecka[4] (dawniej miasto) we wschodniej Polsce, siedziba gminy Jeziorzany[5][6] i parafii Trójcy Świętej. Położona w województwie lubelskim, w powiecie lubartowskim, w Pradolinie Wieprza, na wyspie utworzonej przez Wieprz.

Jeziorzany uzyskały lokację miejską w 1498, zdegradowane w 1869[7].

Historia

3 lutego 1498, na prośbę wojewody lubelskiego Mikołaja z Ostrowa, Jan I Olbracht wydał przywilej lokacyjny miasta Przetoczno. Późniejsze kłopoty finansowe założyciela sprawiły, że przedsięwzięcie nie zostało zrealizowane. Powrócono do niego dopiero w latach 30. XVI wieku, kiedy te tereny przeszły w posiadanie rodziny Zbąskich herbu Nałęcz. Łukasz Zbąski w 1530 zwrócił się do Zygmunta I Starego o potwierdzenie poprzedniego przywileju. Nowy dokument ogłoszony został w 1533. Około 1564, miasto zmieniło nazwę na Łysobyki i funkcjonowało do 1869, kiedy to zostało ukazem carskim pozbawione praw miejskich. Podczas powstania listopadowego w 1831, wojska polskie pod dowództwem gen. Antoniego Jankowskiego stoczyły tutaj bitwę z Rosjanami, która przeszła do historii jako wyprawa łysobycka. W czasie I wojny światowej Łysobyki były miejscowością przygraniczną, ponieważ Wieprz wyznaczał granicę niemieckiej i austriackiej strefy okupacyjnej. Podczas bitwy pod Kockiem stacjonowała tutaj 13 Dywizja Piechoty Zmotoryzowana III Rzeszy.

W miejscowości urodził się ks. Stanisław Płodzień (1913–1962), prorektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i dziekan Wydziału Prawa Kanonicznego KUL[8].

27 listopada 1965 nazwa miejscowości została oficjalnie zmieniona na Jeziorzany[9].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.

Zabytki

Zachowany XVI-wieczny układ ulic, z zabudową składającą się z drewnianych domów ze zdobionymi okiennicami i gankami usytuowanymi szczytami do drogi. W miejscowości znajduje się również murowany Kościół Trójcy Świętej z 1782.

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-04-23].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 400 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ M.P. 1965 nr 67 poz. 382
  4. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Jeziorzany. Urząd Gminy Jeziorzany. [dostęp 2016-04-15].
  5. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29]. 
  7. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 36-37.
  8. ↑ U nas w Jeziorzanach. echokatolickie.pl, 30 czerwca 2011. [dostęp 2018-12-28].
  9. ↑ Zarządzenie nr 63 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1965 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości (M.P. z 1965 r. nr 67, poz. 382, s. 750).

Linki zewnętrzne

Panorama rzeki Wieprz w Jeziorzanach.
Gmina Jeziorzany
Wsie
Kolonie
Integralne
części wsi

Herb gminy

Powiat łukowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Dawne miasta na obszarze obecnego województwa lubelskiego
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Wieprz river in March 2.jpg
Autor: Von.grzanka, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzeka Wieprz w marcu. Panorama zrobiona na moście niedaleko Jeziorzan w województwie lubelskim. Złożona z 15 różnych zdjęć.