Jigal Kohen-Orgad
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 27 sierpnia 2019 |
Minister finansów w I rządzie Szamira | |
Okres | od 18 października 1983 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Poseł do Knesetu | |
Okres | od 13 czerwca 1977 |
Przynależność polityczna |
Jigal Kohen-Orgad (hebr.: יגאל כהן-אורגד, ang.: Yigal Cohen-Orgad, ur. 30 sierpnia 1937 w Tel Awiwie, zm. 27 sierpnia 2019 w Izraelu) – izraelski ekonomista, przedsiębiorca, menedżer i polityk, w latach 1983–1984 minister finansów, latach 1977–1988 poseł do Knesetu, wieloletni kanclerz Uniwersytetu w Ari’el, dyrektor największych izraelskich przedsiębiorstw.
Życiorys
Młodość i służba wojskowa
Urodził się 30 sierpnia 1937 w Tel Awiwie, w ówczesnym Brytyjskim Mandacie Palestyny[1] jako Jigal Kohen[2]. Był synem imigrantów z Polski, jego ojciec pracował w przemyśle drzewnym[3]. W rodzinnym mieście uczęszczał do religijnej szkoły podstawowej, a następnie do liceum. Działał w ruchu młodzieżowym B’nai Ecel, związanym z Herutem, a następnie włączonym do Betaru[1].
Służbę wojskową odbywał w ramach programu Nachal, łączącego służbę wojskową z pracą rolniczą. W związku z tym w 1957 znalazł się wśród założycieli moszawu Amacja, położonego na terenach pomiędzy Strefą Gazy a Hebronem, ustawicznie narażonego na ataki fedainów. Następnie służył w brygadzie spadochronowej Nachalu[4].
Wykształcenie i kariera zawodowa
Ukończył studia z zakresu ekonomii (administracji w biznesie) oraz pedagogiki na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie[1][4]. W 1962 rozpoczął pracę w Instytucie Planowania Gospodarczego w Ministerstwie Finansów. Był właścicielem firmy konsultacyjnej oraz prezesem zarządu przedsiębiorstwa Etam[1].
W czasie wojny sześciodniowej, jako rezerwista Brygady Jerozolimskiej, walczył o wyzwolenie Jerozolimy[4][5].
Działalność polityczna i społeczna
Początki
W polityce związał się początkowo z Herutem, kiedy jednak w 1965 doszło do rozłamu w Gahalu (czyli Bloku Liberałów i Herutu) i powstania Wolnego Centrum – dołączył do nowej partii. Po jakimś czasie powrócił do Herutu, z czasem zostając przewodniczącym rady gospodarczej ugrupowania[1]. Po wojnie Jom Kipur zaczął aktywnie popierać izraelskie osadnictwo w Judei i Samarii, z czasem zostając jedną z czołowych postaci ruchu osadniczego. Początkowo działał w Ma’ale Adummim, następnie w Ari’el[4]. Był związany z Gusz Emunim (Blokiem Wiernych)[3], przez wiele lat był także działaczem Rady Jesza, organizacji zrzeszającej izraelskie samorządy lokalne położone na terenach Judei, Samarii i Strefy Gazy[6]. Aby odróżnić się od innego prawicowego polityka o tym samym imieniu i nazwisku, dodał do swojego nazwiska człon Orgad, pochodzący od inicjałów imion jego czworga dzieci[2].
Poseł do Knesetu
Po połączeniu partii prawicowych i powstaniu Likudu działał w nowym ugrupowaniu, z którego listy po raz pierwszy dostał się do izraelskiego parlamentu w wyborach parlamentarnych w 1977, kiedy to prawica, po raz pierwszy w historii Izraela, doszła do władzy. W dziewiątym Knesecie zasiadał w dwóch komisjach – spraw gospodarczych oraz finansów – a także podkomisji ds. ochrony energii[1]. Postrzegany jako polityczny „jastrząb”[3], mimo to początkowo był zwolennikiem planu pokojowego Menachema Begina – na spotkaniu frakcji Herutu w grudniu 1977 otwarcie poparł rozwiązania proponowane przez przywódcę prawicy[7]. W 1979 znalazł się jednak w grupie 18 posłów, którzy głosowali przeciwko ratyfikacji pokoju z Egiptem[3]. W wyborach w 1981 uzyskał reelekcję, a w Knesecie dziesiątej kadencji zasiadał w tych samych komisjach, co uprzednio, oraz w komisji specjalnej ds. prawa zdrowotnego[1].
Minister finansów
18 października 1983 dołączył do – sformowanego osiem dni wcześniej – pierwszego rządu premiera Icchaka Szamira jako minister finansów[8]. Na stanowisku zastąpił Jorama Aridora – którego przez wiele miesięcy ostro krytykował. Jego powołanie zostało odebrane jako sprzeciw wobec wzrostu wpływów frakcji liberalnej w Likudzie[3]. Jako szef Ministerstwa Finansów był gorącym zwolennikiem gospodarki wolnorynkowej[5]. Zmagał się z szalejącą inflacją pozostawioną przez poprzednika, stosując konserwatywną politykę fiskalną i tnąc wydatki budżetowe, jednak nie udało mu się opanować jej dalszego wzrostu[2][9]. Pod koniec swojej kadencji popadał w ostry konflikt z centralą związkową Histadrut – nie chciał się wówczas zgodzić na zmianę podatku dochodowego celem ochrony pracowników przed szalejącą inflacją, sprzeciwiał się także zwiększeniu zasiłków na rzecz dzieci. Pozostawał również w silnym sporze z krytykującymi go dziennikarzami, których oskarżał o sianie paniki i wpływ na znaczący spadek rezerw walutowych[10]. W sierpniowych wyborach po raz trzeci został wybrany posłem[1]. Na stanowisku ministerialnym pozostał do końca kadencji rządu – 13 września[11], nie wszedł w skład rządu zgody narodowej pod przywództwem Szimona Peresa, w którym resort finansów objął Jicchak Moda’i[8].
Ostatnia kadencja w Knesecie
W jedenastym Knesecie zasiadał w dwóch stałych komisjach parlamentarnych – spraw zagranicznych i obrony oraz spraw gospodarczych. Był także członkiem komisji wspólnej ds. statusu społeczności druzyjskiej w Izraelu. W 1988 utracił miejsce w parlamencie[1].
Dalsza kariera zawodowa
W 1982 był jednym z założycieli pierwszej izraelskiej wyższej uczelni na terenie Zachodniego Brzegu – College’u Judei i Samarii w Ari’el, z którym od tego czasu był związany aż do śmierci[12].
Był dyrektorem koncernu telekomunikacyjnego Bezeq, największej izraelskiej firmy energetycznej Israel Electric Corporation[13], oraz Banku Leumi, a także przewodniczącym rady nadzorczej Eitan Industries[2]. Będąc cały czas związanym ze szkołą wyższą w Judei i Samarii, jako jej kanclerz, doprowadził w 2012 do uzyskania przez nią statusu uniwersytetu i zmiany nazwy na Uniwersytet w Ari’el, za co w 2013 został wyróżniony Nagrodą Moskowitzów dla Syjonizmu[6][12][14].
W 2015 wystąpił w miniserialu dokumentalnym Magasz Ha-Kesef autorstwa Amira Ben-Dawida i Dorona Cabariego[15]. Pozostawał aktywnym zawodowo aż do śmierci, będąc członkiem zarządu uczelni, a także zasiadając w radzie nadzorczej związanego z nią przedsiębiorstwa badawczo-rozwojowego[13]. Zmarł 27 sierpnia 2019 w Izraelu[5], następnego dnia został pochowany na cmentarzu Jarkon w Petach Tikwie[16].
Życie prywatne
Miał czworo dzieci – Orli, Gilata, Ronena i Drora. W chwili śmierci był wdowcem i miał piętnaścioro wnuków i 26 prawnuków[16].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Jigal Kohen-Orgad (ang.) – profil na stronie Knesetu.
- ↑ a b c d Były minister finansów Jigal Kohen-Orgad zmarł w wieku 81 lat. Globes. [dostęp 2019-09-03]. (hebr.).
- ↑ a b c d e Yigal Cohen-orgad Named Israel’s New Finance Minister, but Shamir Delays Making Official Announcemen. jta.org. [dostęp 2019-08-28]. (ang.).
- ↑ a b c d Ariel University mourns a founding father. israelnationalnews.com. [dostęp 2019-08-28]. (ang.).
- ↑ a b c Ariel University director, former MK Yigal Cohen-Orgad dies aged 82. The Jerusalem Post. [dostęp 2019-08-27]. (ang.).
- ↑ a b Jigal Kohen-Orgad nie żyje. israelnationalnews.com. [dostęp 2019-08-28]. (hebr.).
- ↑ Ja’akow Bar-Siman-Tow: Israel and the Peace Process 1977–1982. In Search of the Legitimacy for Peace. Albany: State University of New York Press, 1994, s. 73.
- ↑ a b All Governments of Israel. Government 21. knesset.gov.il. [dostęp 2019-09-03]. (ang.).
- ↑ Ja’ir Zalamanowicz: Policy Making at the Margins of Government: The Case of the Israeli Health System. Albany: State University of New York Press, 2002.
- ↑ Finance Minister and Histadrut Appear to Be on Collision Course. jta.org. [dostęp 2019-08-28]. (ang.).
- ↑ All Governments of Israel. Government 20. knesset.gov.il. [dostęp 2019-09-03]. (ang.).
- ↑ a b Yigal Cohen-Orgad Wins Moskowitz Prize. friendsofariel.org. [dostęp 2019-04-06]. (ang.).
- ↑ a b Board Of Directors. ariel.ac.il. [dostęp 2019-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
- ↑ Award winners. moskowitzprize.com. [dostęp 2019-08-28]. (ang.).
- ↑ Magasz Ha-Kesef w bazie IMDb (ang.)
- ↑ a b Chancellor of Ariel University and Former Minister of Finance Yigal Cohen Orgad z”l 1937-2019. jewishpress.com. [dostęp 2019-08-28]. (ang.).}
Media użyte na tej stronie
Autor: Yagasi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ariel University - the cone-shaped portion of the library building