Joachim Ludwig Schultheiß von Unfried

Joachim Ludwig Schultheiß von Unfried (czasem określany jako Joachim Ludwig Schultheiß von Unfriedt, ur. 1680 w Neuruppinie, zm. 10 czerwca 1753 w Königsbergu) – niemiecki architekt późnobarokowy i inżynier, związany z Królewcem.

Zamek w Królewcu od wschodu, po lewej "Unfriedtbau" (niezachowany)

Kościół francuski w Królewcu (niezachowany)

ruiny Pałacu w Słobitach

Życiorys

Pochodził z rodziny wywodzącej się ze Śląska. W latach 1698–1700 odbył podróże szkoleniowe do Francji i Włoch. Od 1702 na stanowisku budowniczego do spraw nadzoru budowlanego w Królewcu i okolicach, od 1705 dyrektor budowlany, od 1721 naczelny dyrektor budowlany. Jego głównym dziełem było wschodnie skrzydło zamku królewskiego, które jednak zostało zrealizowane tylko częściowo (niezachowane). 1704–1710 prowadził przebudowę kościoła zamkowego. W latach 1705–1709 uczestniczył w przebudowie pałacu Dohnów w Słobitach oraz kilku myśliwskich pałaców królewskich w okolicach Królewca - Friedrichshof (przebudowany), Friedrichsberg, Grünhof. Ponadto w Królewcu wzniósł sierociniec królewski na Sackheim (1702–1705, przebudowany) i francuski kościół ewangelicko-reformowany na Neue Sorge (niezachowany), kościół w Tragheim (zniszczony), zaprojektował niezrealizowany kościół garnizonowy, wzniósł koszary. Na prowincji m.in. dokonał przebudowy i modernizacji miast: Tapiawa, Ragneta, Stołupiany, Gąbin (tu również kościół reformowany), Darkiejmy, Biała Piska, 1733 prowadził odbudowę Działdowa po pożarze, zbudował arsenał w Piławie. Przypisuje mu się projekt kaplicy rodu Groebbenów przy kościele w Łabędniku (ok. 1730) i rozbudowę niezachowanego kościoła w Ottenhagen (dziś Berezowka, obwód kaliningradzki).

Bibliografia

• Adolf Boetticher: Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, H. 7., Königsberg, Königsberg, Teichert, 1897
• Anton Ulbrich: Kunstgeschichte Ostpreußens. Von der Ordenszeit bis zur Gegenwart, Königsberg, 1932
• Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart, begr. von Ulrich Thieme und Felix Becker, hrsg. von Hans Vollmer, Bd. 30, Leipzig 1936
• Georg Dehio: Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall Deutschordensland Preußen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
• Stanisław Łoza: Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa, Budownictwo i Architektura, 1954
• Carl Grommelt; Christine von Mertens: Das Dohnasche Schloss Schlobitten in Ostpreußen, Stuttgart, Kohlkammer, 1962 (Bau- und Kunstdenkmäler des Deutschen Ostens, R. B, Bd. 5)
• Handbuch der historischen Stätten. Ost- und Westpreußen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
• AndrzejA. Rzempołuch AndrzejA., Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011 .
• Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreußens. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreußen (Deutschordensland Preußen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1993, ISBN 3-422-03025-5
• Herbert Meinhard Mühlpfordt: Unsterbliches Königsberger Schloss. Zehn Essays, Frankfurt am Main, Peter Lang, 2004, ISBN 3-631-39916-2
• Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji. Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu (=Ostpreussen - Dokumentation einer historischen Provinz. Die photographische Sammlung des Provinzialdenkmalamtes in Königsberg), oprac. i red. bazy danych Jan Przypkowski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, [2006], ISBN 83-89101-44-0