Jodła górska

Jodła górska
Ilustracja
Systematyka[1][2][3]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasanagonasienne
Klasaiglaste
Rządsosnowce
Rodzinasosnowate
Rodzajjodła
Gatunekjodła górska
Nazwa systematyczna
Abies lasiocarpa (Hook.) Nutt.
N. Amer. Sylv. 3: 138 1849
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Szyszki i pędy

Jodła górska (Abies lasiocarpa) – gatunek zimozielonego drzewa z rodziny sosnowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, występuje w górach Yukonu, Kolumbii Brytyjskiej, zachodniej Alberty, południowo-wschodniej Alaski, Waszyngtonu, Oregonu, zachodniej Montany aż do północno-zachodniej Kalifornii. Rośnie w górach na wysokości od 300 do nawet 3500 m n.p.m. w klimacie chłodnym, z długimi, bogatymi w śnieg zimami i chłodniejszym latem suchym w pierwszej połowie i obfitującym w opady w drugiej jego części i jesienią (roczna suma opadów wynosi 635–889 mm, średnia roczna temperatura wynosi 1,7 °C). Preferuje ubogie gleby bielicowe oraz miejsca kamieniste (nie rośnie na glebach wapiennych). W miejscach występowania rośnie razem ze świerkiem Engelmanna (Picea engelmannii) i sosną ościstą (Pinus aristata). W Ameryce popularna jako drzewko na choinki świąteczne. W Polsce w uprawie znajduje się kilka odmian jodły górskiej np.: ‘Compacta’ – osiągającą do 3 m wysokości, ‘Argentea’ – do 6 m wysokości, o igłach wyjątkowo długich – do 4 cm, ‘Green Globe’ – kulisty pokrój do 1 m wysokości.

Morfologia

Igły jodły górskiej
Pokrój
Korona stożkowata, wąska, regularnie rozgałęziona. Dorasta do 20 m wysokości (wyjątkowo do 40 m). Pędy żółto-zielone lub żółto-brązowe, z drobnymi rowkami wokół nasady igieł. Kora Na młodych drzewach jasnoszara, gładka, w starszych egzemplarzach spękana i łuszcząca się dużymi płatami. Pączki małe, okrągłe lub owalne, pokryte bladymi pomarańczowo-brązowymi łuskami, pokryte żywicą.
Liście
Igły niebiesko-zielone do niebiesko-białawego, 2–3 cm długości, szerokości około 2 mm, na końcach nacięte lub całe, na spodniej stronie dwa białe paski, na młodych pędach rozłożone promieniście, na starszych w dolnej ich części grzebieniasto rozłożone, skierowane ku wierzchołkowi.
Szyszki
Siedzące, jajowate, podłużne lub cylindryczne, 6–12 cm długości, 4 cm szerokości, niedojrzałe niebiesko-fioletowe, dojrzałe ciemnobrązowo-fioletowe. Łuski nasienne w kształcie wachlarza lub w kształcie klina, 1-2.5 cm. Pierwsze szyszki pojawiają się na drzewach w wieku 50 lat.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website [online], Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  3. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-26].
  4. Abies lasiocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Abies lasiocarpa 2016-04-19 7762.JPG
Autor: Salicyna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jodła górska (Abies lasiocarpa), Ogród Botaniczny UMCS w Lublinie