Jodek sodu

Jodek sodu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	jodek sodu
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	Natrii iodidum,; Natrium iodatum
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	NaI
Masa molowa	149,89 g/mol
Wygląd	białe higroskopijne kryształy, proszek lub granulki o słonawym i lekko gorzkim smaku
	Identyfikacja
Numer CAS	7681-82-5; 13517-06-1 (dihydrat)
PubChem	5238
InChI
	InChI=1S/HI.Na/h1H;/q;+1/p-1
	InChIKey
	FVAUCKIRQBBSSJ-UHFFFAOYSA-M
Właściwości
	Gęstość
	3,67 g/cm³ g/cm³; ciało stałe; 2,45 g/cm³ (dihydrat); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	1,84 kg/l; 318 g/l (0 °C, dihydrat); 1,787 kg/l (20 °C); 2,94 kg/l (70 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol: łatwo; glicerol: łatwo
Temperatura topnienia	660–662 °C
Temperatura wrzenia	1300–1304 °C
Lepkość	1,0446 cp (690,95 °C)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Zwroty H	H315, H319, H400
Zwroty P	P273, P305+P351+P338
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Drażniący; (Xi)	Groźny dla; środowiska; (N)
Zwroty R	R36/38, R50
Zwroty S	S26, S61
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 2 0
Numer RTECS	WB6475000
Dawka śmiertelna	LD50 430 mg/kg (mysz, dootrzewnowo)
	Podobne związki
Inne aniony	fluorek sodu, chlorek sodu, bromek sodu
Inne kationy	jodek litu, jodek potasu, jodek rubidu, jodek cezu
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Jodek sodu (łac. Natrii iodidum) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy jodków, sól sodowa kwasu jodowodorowego. Jest to białe higroskopijne ciało stałe o słonawym i lekko gorzkim smaku, dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wolno brązowieje w kontakcie z powietrzem w wyniku uwalniania jodu. Stosowany jest jako suplement w żywności i środek mukolityczny oraz do zasiewania chmur, a także do zwiększania rozpuszczalności jodu. Kryształy jodku sodu mają własność scyntylacji i używane są (czyste lub domieszkowane talem) w fizyce jądrowej i fizyce cząstek elementarnych jako detektory, przede wszystkim do pomiaru energii promienowania gamma^[7]. Radioaktywny jodek sodu – Na(¹³¹I) – stosowany jest w badaniach funkcji tarczycy^[2].

Właściwości termochemiczne
^[2]	NaI	Jednostka
ΔHof	−68,79	kcal/mol
ΔGof	−68,38	kcal/mol
So	23,54	cal/mol·K
C_p	12,45	cal/mol·K

Otrzymywanie

Jodek sodu można otrzymać poprzez dodanie kwasu jodowodorowego lub kwaśnego roztworu jodu do roztworu wodorotlenku sodu lub węglanu sodu, a następnie odparowanie i krystalizację:

NaOH + HI → NaI + H₂O

Otrzymany roztwór poddawany jest także filtracji w celu usunięcia zanieczyszczeń^[2].

Zastosowanie w medycynie

Jodek sodu stosowany jest w lecznictwie jako środek wykrztuśny, źródło jonów jodu oraz w chorobach tarczycy. Ponadto stosuje się go miejscowo w postaci roztworów do zabiegów jonoforezy, w okulistyce (krople do oczu) oraz w dermatologii (leczenie zewnętrzne kilaków) – pod postacią 40% maści^[8].

Preparaty

Natrium jodatum subst. do receptury aptecznej

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Physical constants of inorganic compounds, [w:] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Sodium iodide. W: Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003, s. 871−872. ISBN 0-07-049-439-8.
↑ Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .
↑ Farmakopea Polska IV, Ministerstwo Zdrowia, t. 1, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 1393, OCLC 603050816 .
↑ ^a ^b ^c ^d Jodek sodu (ang.). The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2013-04-07].^{[niewiarygodne źródło?]}
↑ ^a ^b ^c Sodium iodide (nr 439681) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.
↑ Reiner Novotny. Inorganic scintillators – a basic material for instrumentation in physcs. „Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A”. 537, s. 1–5, 2005. DOI: 10.1016/j.nima.2004.07.221 (ang.).
↑ Sodu jodek. Pharma Cosmetic. [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-21)].

[Lide-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Physical constants of inorganic compounds, [w:] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[Patnaik-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Sodium iodide. W: Pradyot Patnaik: Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2003, s. 871−872. ISBN 0-07-049-439-8.

[FP8-3] Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0 .

[FP4-4] Farmakopea Polska IV, Ministerstwo Zdrowia, t. 1, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1965, s. 1393, OCLC 603050816 .

[AKRON-5] Jodek sodu (ang.). The Chemical Database. Wydział Chemii Uniwersytetu w Akronie. [dostęp 2013-04-07].^{[niewiarygodne źródło?]}

[SA-6] Sodium iodide (nr 439681) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.

[scynt-7] Reiner Novotny. Inorganic scintillators – a basic material for instrumentation in physcs. „Nuclear Instruments and Methods in Physics Research A”. 537, s. 1–5, 2005. DOI: 10.1016/j.nima.2004.07.221 (ang.).

[8] Sodu jodek. Pharma Cosmetic. [dostęp 2018-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-21)].

[1]

[2]

[5]

[6]

[3]

[4]

[7]

[8]

1. Litowców	LiI NaI KI RbI CsI
2. Berylowców	BeI 2 MgI 2 CaI 2 SrI 2 BaI 2 RaI 2
3. Skandowców	ScI 3 YI 3 LaI 3 AcI 3
4. Tytanowców	TiI 2 TiI 3 TiI 4 ZrI 2 ZrI 3 ZrI 4 ZrOI 2 HfI 4 HfOI 2
5. Wanadowców	VI 2 VI 3 VI 4 VOI VOI 2 VOI 3 NbI 3 NbI 5 NbOI 3 TaI 5
6. Chromowców	CrI 2 CrI 3 MoI 2 (Mo 3I 6) MoI 3 MoI 4 MoI 5 WI 2 WI 4 WI 5 WI 6
7. Manganowców	MnI 2 MnI 3 TcI ReI 3 ReI 5
8. Żelazowców	FeI 2 FeI 3 (Fe 2I 6) Fe 2I 5 RuI 3 RuI 4 OsI 2 OsI 3 OsI 4
9. Kobaltowców	CoI 2 CoI 3 RhI 3 IrI 2 IrI 3 IrI 4
10. Niklowców	NiI 2 PdI 2 PtI 2 PtI 3 PtI 4
11. Miedziowców	CuI (Cu 2I 2) CuI 2 Cu(OH)I AgI AuI AuI 3 (Au 2I 6)
12. Cynkowców	ZnI 2 Zn(OH)I 2 CdI 2 Cd(OH)I 2 Hg 2I 2 HgI 2
13. Borowców	BI 3 AlI 3 GaI 2 GaI 3 InI InI 2 InI 3 TlI TlI 3
14. Węglowców	CI 4 SiI 4 GeI 2 GeI 4 GeOI 2 SnI 2 SnI 4 Sn 2OI 2 SnOI 2 PbI 2 Pb(OH)I PbI 4
15. Azotowców	NI 3 NH 4I NOI PI 2 PI 3 POI 3 PI 5 AsI 2 (As 2I 4) AsI 3 AsI 5 SbI 3 SbI 5 BiI 3 BiI 2 BrOI
16. Tlenowców	S 2I 2 SI 2 SI 4 SOI 2 SO 2I 2 Se 2I 2 SeI 4 SeO 2I 2 TeI 2 TeI 4 PoI 2 PoI 4
17. Fluorowców	BrI

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Jodek sodu

Spis treści

Otrzymywanie

Zastosowanie w medycynie

Preparaty

Przypisy

Media użyte na tej stronie