Johann Christoph von Bartenstein

Johann Christoph von Bartenstein

Data i miejsce urodzenia	23 października 1689 Strasburg
Data i miejsce śmierci	6 sierpnia 1767 Wiedeń
Staatskanzler
Okres	od 1727 do 1753
Odznaczenia

Johann Christof baron von Bartenstein (ur. 23 października 1689 w Strasburgu, zm. 6 sierpnia 1767 w Wiedniu) – austriacki mąż stanu, polityk i dyplomata.

Pochodzenie i nauka

Mieszczański ród Bartenstein (wyniesiony do stanu szlacheckiego w roku 1719) miał swe korzenie w Strasbourgu. Ojciec przyszłego męża stanu Johann Philipp Bartenstein (1650-1726) był pochodzącym z Turyngii profesorem filozofii, dyrektorem sztrasburskiego gimnazjum, matka zaś wywodziła się z rodziny uczonych.

Młody Bartenstein studiował w ojczystym mieście historię, języki i prawo. Studia historyczne zakończył w roku 1709 pracą o wojnach Maurycego Saskiego przeciw cesarzowi Karolowi V. Studia prawnicze ukończył w 1711.

W wieku lat 19 odwiedził Paryż, a stamtąd udał się do Wiednia, gdzie poznał Leibniza, który poparł jego karierę w administracji.

Kariera polityczna

W roku 1715 przyjął katolicyzm by móc zostać austriackim urzędnikiem. W 1719 został uszlachcony. Karierę baron von Bartenstein rozpoczął jako sekretarz i protokolant wiedeńskiej tzw. „Tajnej Konferencji” (Geheime Konferenz) – rządu Imperium. W roku 1727 został kanclerzem, a cesarz Karol VI Habsburg uczynił go w roku 1732 swym bliskim doradcą, od tego momentu, aż do 1753 roku był naczelna postacią polityki zewnętrznej i wewnętrznej Austrii. Od 1742 roku tytuł kanclerza nosił też jego współpracownik Anton Corfiz von Ulfeldt (1699-1760).

W roku 1753 młody dyplomata, mający na koncie wiele sukcesów dyplomatycznych Wenzel Anton Graf von Kaunitz, wywalczył sobie resort spraw zagranicznych. Von Bartensteinowi pozostała polityka wewnętrzna i wicekanclerstwo „Dyrektorium” ekonomicznego (Vizekanzler des Directoriums in publicis et cameralibus), lecz po jakimś czasie Kaunitz doprowadził do dalszego zepchnięcia go, tym razem w opiekę nad Archiwami (Geheime Hausarchiv).

Jako szef MSZ Austrii Bartenstein doprowadził min do tego, że do końca lat dwudziestych Sankcja pragmatyczna została uznana przez niemal wszystkie kraje Europy. I to on uratował jedność ziem Imperium Habsburgów w trudnych latach wojny (1741-1748).

Był wychowawcą i nauczycielem następcy tronu arcyksięcia Józefa.

Bibliografia

• Alfred von Arneth: Johann Christof Bartenstein und seine Zeit, in: Archiv für österreichische Geschichte 46 (1871), Sonderdruck
• ders.: Maria Theresia, Bd. I-VI, Wien, 1863-1875
• G. Klugenstein: Kaunitz contra Bartenstein, in: Beiträge zur neueren Geschichte Österreichs, hsg. von H. Fichtenau und E. Zöllner
• M. Braubach: Johann Christof von Bartensteins Herkunft und Anfänge, in: Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung 61 (1953), S. 99
• F. Walter: Männer um Maria Theresia, Wien, 1951, S. 19–38
• J. Hrazky, J.C. Bartenstein, der Staatsmann und Erzieher, in: Mitteilungen des Österreichischen Staatsarchivs 11, 1958.

Linki zewnętrzne

• http://de.wikisource.org/wiki/ADB:Bartenstein%2C_Johann_Christoph_Freiherr_von
• https://web.archive.org/web/20120502234123/http://www.info-regenten.de/regent/regent-d/austria.htm
• http://aeiou.iicm.tugraz.at/aeiou.encyclop.b/b123940.htm
• https://web.archive.org/web/20160304103240/http://www.oesta.gv.at/site/cob__21139/5164/default.aspx