Johann Conrad Dannhauer

Johann Conrad Dannhauer

Johann Conrad (także: Konrad) Dannhauer (ur. 24 marca 1603 w Köndringen w Bryzgowii, zm. 7 listopada 1666 w Strasburgu) – niemiecki luterański teolog, profesor retoryki, hermeneutyk i poeta.

Życiorys

Johann Conrad Dannhauer urodził się 24 marca 1603 roku jako syn Konrada Dannhauera, pastora w Köndringen i córki pastora Augusta Brunna Marii Magdaleny Brunn. Uczęszczał do gimnazjum i na uniwersytet w Strasburgu, gdzie studiował teologie i filozofię. W Marburgu studiował teologię, później studia kontynuował na Uniwersytecie Altdorf i Jenie.

• 1628 - Został inspektorem seminarium duchownego w Strasburgu.
• 1629 - Zostaje profesorem retoryki i we wrześniu poślubia Salomeę Hugwart, wdowę po Kasparze Brülow, profesorze filologii.
• 1630 - Wydaje w Strasburgu Idea boni interpretis et malitiosi calumniatoris, które to dzieło stanowi początek hermeneutyki. Dzięki niemu hermeneutyka powstaje zarazem jako określenie i jako dyscyplina naukowa. Chociaż doktryna rozumienia tekstów istniała w środowisku protestanckim, przede wszystkim w odniesieniu do tekstów kościelnych lub prawniczych, tymczasem tutaj została określona jako relacja do rodzaju tekstu. Była to zatem hermeneutyka biblijna lub prawnicza, ale nie w sensie ogólnym.
• 1633 - Mianowany na profesora teologii na uniwersytecie w Strasburgu.
• 1634-1666 – Wygłasza kazania południowe w katedrze w Strasburgu. Otrzymuje stanowisko dziekana (biskup) w kościele św.Tomasza w Strasburgu.
• 1657-58 – Zostaje pastorem w katedrze w Strasburgu.
• 1658-1666 – Otrzymuje zaszczytne stanowisko prezesa konwentu kościelnego.

Ważne miejsce w jego dziełach literackich oraz w bogatej korespondencji zajmują teologiczne spory ze środowiskami katolickimi i kalwinistycznymi, ale także walka przeciw Johnowi Duries i Georgowi Calixts propagującym dążenie do połączenia kościołów luterańskiego i reformowanego. W dążeniu do uniwersalności kościelnej teologii widział u nich synkretyzm.

Do jego uczniów należeli Johannes Fecht i Filip Jakub Spener, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli pietyzmu.

Jego głównym dziełem jest Der Mensch ein Wanderer, das Leben der Weg, die Heilige Schrift das Licht, Gott das Ziel, der Himmel die Heimat. W Hodosophia Christiana sive Theologia positiva ukazuje się jako pośrednik między ortodoksją luterańską a pietyzmem.

Dzieła (wybrane)

• Hodosophia Christiana sive Theologia positiva, 1649.
• Hodomoria spiritus papaei, 2 Bde., Straßburg 1653.
• Hodomoria Spiritus Calviniani, 2 Bde., Straßburg 1654.
• Catechismusmilch oder der Erklärung deß christlichen Catechismi … Theil, 10 tomów., Strasburg 1642–1678

Bibliografia

• F. Bosse: Dannhauer, Johann Conrad. In: Realencyklopädie für protestantische Theologie und Kirche (RE). 3. Auflage. Band 4, Hinrichs, Leipzig 1898, S. 460–464.
• Heinrich Holtzmann: Dannhauer, Johann Konrad. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 4, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, S. 745 f.