Johann Strauss (syn)

Johann Strauss (syn)
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 października 1825
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 1899
Wiedeń

Instrumenty

skrzypce

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

muzyk

Współpracownicy
Eduard Strauss, Josef Strauss
Odznaczenia
Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Order Królewski Korony (Prusy) II Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Komandorski Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Krzyż Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Kawaler Orderu Karola III (Hiszpania) Kawaler Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch) Oficer Orderu Korony Włoch Order Ernestyński (Saksonia) Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia) Order Zasługi Cywilnej (Bułgaria) Order Lwa i Słońca (Persja) dla obcokrajowców Order Medżydów (Turcja)
Faksymile
Pomnik Johanna Straussa II w Wiedniu, autorstwa secesyjnego rzeźbiarza Edmunda von Hellmera

Johann Strauss (syn) (ur. 25 października 1825 w Wiedniu, zm. 3 czerwca 1899 tamże)[1] – austriacki kompozytor, dyrygent i skrzypek. Rozsławiony przez walce taneczne swojego autorstwa, m.in. Nad pięknym modrym Dunajem (An der schönen blauen Donau)[2]. Przedstawiciel tzw. dynastii Straussów[3].

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Był synem znanego kompozytora – również Johanna[4] i Marii Ann Streim. Miał pięcioro młodszego rodzeństwa: Josefa (20.08.1827 – 22.07.1870), Annę (ur. 1829), Therese (ur. 1831), Ferdinanda (ur. 1834) i Eduarda (15.03.1835 – 28.12.1916)[5]. W wieku 6 lat skomponował pierwszego walca[6]. W tajemnicy przed ojcem uczył się gry na fortepianie u Plachy'ego, na skrzypcach u Franza Amona, a następnie u Johanna Antona Kolmanna[7]. Lekcje kompozycji pobierał u Josepha Drechslera[4]. W październiku 1844 debiutował Dommayera w Hietzingu[7] podczas koncertu w Cassino, dyrygując własną orkiestrą taneczną. Cztery lata później został muzykiem Gwardii Narodowej, komponując marsze i polki[8]. W Wiedniu zaczęła królować muzyka obydwu Straussów, konkurujących ze sobą[4]. Po śmierci ojca w 1849 Johann Strauss zadedytował mu skomponowanego walca Aeols-Töne op.88. Połączone zostały wtenczas obie orkiestry w jeden zespół. Międzynarodową popularność przyniosły mu trasy koncertowe po Niemczech, Rosji, Królestwie Polskim i Stanach Zjednoczonych[3][1].

Związki małżeńskie

27 sierpnia 1862 poślubił o 7 lat starszą śpiewaczkę Jetty Treffz, matkę siedmiorga dzieci. Po jej śmierci w 1878 zawarł związek małżeński z młodszą o 25 lat Angeliką Dietrich, śpiewaczką pochodzącą z Wrocławia. Małżeństwo to szybko skończyło się rozwodem. Trzecią żoną Straussa była o 30 lat młodsza Adela Deutsch[4]. Zadedykował jej walca Adele[9].

Kariera muzyczna

W 1863 roku Johann Strauss objął stanowisko cesarsko-królewskiego nadwornego koncertmistrza[6]. Przez kolejne 7 lat pełnił funkcję dyrektora balów na wiedeńskim dworze. W 1872 dostał zaproszenie do Stanów Zjednoczonych na serię koncertów z okazji setnej rocznicy uzyskania przez Amerykanów niepodległości. Z tej okazji skomponował walc jubileuszowy z wmontowanym hymnem USA[10]. Od 1863 orkiestrę prowadzili jako stali dyrygenci jego młodsi bracia – Josef i Eduard[4]. Prawdziwe uznanie zdobył wystawieniem Zemsty nietoperza[7] w Operze Dworskiej w Wiedniu (1895) z okazji swoich siedemdziesiątych urodzin[11]. Cztery lata później zmarł na zapalenie płuc. Nie zdążył ukończyć baletu Kopciuszek[9]. Pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu[7].

Dorobek Johanna Straussa juniora obejmuje 20 operetek, 1 balet, 1 opera i ok. 500 walców, kadryli i polek[7].

Upamiętnienie

26 czerwca 1921 roku miało miejsce odsłonięcie pomnika Johanna Straussa w Stadtpark w Wiedniu. Odsłonięcie uwieńczono muzyką orkiestry Filharmonii Wiedeńskiej. Autorem pomnika jest Edmund Hellmer[7].

Wybrane dzieła

Opera
  • Rycerz Pazman
Operetki
Walce
  • Eolskie tony op. 88
  • Akceleracje
  • Gazetki poranne op.279
  • Nad pięknym modrym Dunajem op. 314
  • Życie artysty
  • Opowieści Lasku Wiedeńskiego op. 325
  • Wino, kobieta i śpiew op. 333
  • Wiedeńska krew (walc) op. 354
  • Róże południa
  • Walc cesarski op. 437
  • Odgłosy wiosny op. 410
Polki i marsze
  • Champagner-Polki op. 211
  • Tritsch-Tratsch-Polka op. 214
  • Pizzicato Polka
  • Grzmoty i błyskawice
  • Pełną parą
  • Luksusowy pociąg op. 281
  • Warszawska polka op.84
  • Marsz egipski op. 335
  • Marsz perski op. 289

Odznaczenia

Otrzymał następujące odznaczenia[12]:

Przypisy

  1. ↑ a b Johann Strauss (syn) – biografia, granice.pl [dostęp 2022-05-09] (pol.).
  2. ↑ Monitor, “Nad pięknym, modrym Dunajem… “ – niezwykła historia niechcianego walca, www.monitorlocalnews.com [dostęp 2022-05-09] (pol.).
  3. ↑ a b Johann Strauss, prezi.com [dostęp 2022-05-09] (ang.).
  4. ↑ a b c d e Strauss Johann, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-05-09].
  5. ↑ Johann Strauss (ojciec), Filmweb [dostęp 2022-05-10] (pol.).
  6. ↑ a b Straussowie – Życiorys – Johann Strauss – ojciec i syn, [w:] Austria Atrakcje [online].
  7. ↑ a b c d e f Pasje Fascynacje Mola Książkowego, pasje i fascynacje mola książkowego...nie tylko literackie...: Johann Strauss syn – rocznica śmierci..., pasje i fascynacje mola książkowego...nie tylko literackie..., 3 czerwca 2013 [dostęp 2022-05-09].
  8. ↑ Pomnik Johanna Straussa – Wiedeń – Austria, tropter.com [dostęp 2022-05-09] (pol.).
  9. ↑ a b Walce Straussa: historia, ciekawostki, posłuchaj. Biografie, historie, fakty, fotografie Początek działalności zawodowej, gigafox.ru [dostęp 2022-05-10].
  10. ↑ YouTube, www.youtube.com [dostęp 2017-12-11] (ang.).
  11. ↑ Filmy DVD i muzyka na DVD – STRAUSS – DIE FLEDERMAUS (Zemsta Nietoperza) – The Royal Opera House, www.filmydvd.pl [dostęp 2022-05-10].
  12. ↑ Hanns Jäger-Sunstenau: Johann Strauss – Der Walzerkönig und seine Dynastie. Familiengeschichte, Urkunden. Wien-München: Verlag Jugend und Volk, 1965, s. 338.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

ESP Isabella Catholic Order CROSS.svg
Autor: Heralder, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the Order of Isabella the Catholic, Knight's/Dame Cross.
ESP Charles III Order CROSS.svg
Autor: Heralder, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon bar of the Order of Charles III, Knight's/Dame Cross.
Order of the Medjidie lenta.png
Autor: beaver, Licencja: CC0
Baretka Orderu Medżydów
D-SAX Sachsen-Ernestinischer Hausorden BAR.svg
Baretka: Książęcy Saski Ernestyński Order Domowy. Księstwa Saskie:
  • Saksonia-Altenburg (Sachsen-Altenburg)
  • Saksonia-Koburg-Gotha (Sachsen-Coburg-Gotha)
  • Saksonia-Meiningen-Hildburghausen (Sachsen-Meiningen-Hildburghausen)
Ord.Franz.Joseph-CAV.png
Autor: LuigiXIV, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastrino da Cavaliere dell'Ordine Imperiale di Francesco Giuseppe (Austria)
Cavaliere SSML BAR.svg
Ribbon bar of the medal of Chevalier of the Order of Saints Maurice and Lazarus (Italy)
Ufficiale OCI BAR.svg
ribbon of the medal of officer of the Order of the Crown of Italy
Johann Strauss II signature.jpg
Johann Strauss II, signature, a. 1880
PRU Order of Crown ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Order of the Crown. Prussia.
Ord.Aquilarossa-COM.png
Autor: Louis14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastro da commendatore del'Ordine dell'Aquila Rossa del Regno di Prussia (Germania)
BAD Order of the Lion of Zaeringen ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Order of the Lion of Zaeringen ribbon bar. Grand Duchy of Baden.
Order of the Lion and the Sun (Iran). Medal.gif
Order of the Lion and the Sun (Iran) - Medal