Johannes Bernhard Basedow

Johannes Bernhard Basedow
Ilustracja
Johannes Bernhard Basedow, miedzioryt Daniela Chodowieckiego
Data i miejsce urodzenia

11 września 1724
Hamburg

Data i miejsce śmierci

25 lipca 1790
Magdeburg

Zawód, zajęcie

pedagog, teolog

Johannes Bernhard Basedow (ur. 11 września 1724 w Hamburgu, zm. 25 lipca 1790 w Magdeburgu) – niemiecki pedagog i teolog, inicjator ruchu filantropistów (przyjaciół człowieka). Przedstawiciel pedagogiki oświecenia w Niemczech.

Życiorys

Johannes Bernhard Basedow urodził się 11 września 1724 roku w Hamburgu[1]. W wieku 15 lat zbuntował się, uciekł z domu i przez rok pracował jako pomocnik lekarza w Flensburgu[1][2].

Od 1744 roku studiował na Uniwersytecie w Lipsku i na Uniwersytecie Chrystiana Albrechta w Kilonii, początkowo teologię, a następnie filozofię[3]. Uczył się przede wszystkim we własnym zakresie[3], pisał prace na zaliczenie innym studentom w zamian za wynagrodzenie i udzielał korepetycji bogatszym studentom[2].

Po studiach, w 1749 roku, został prywatnym nauczycielem[3]. Miał „trudnego” ucznia, którego uczył przez zabawę[2], opracowując nowe metody dydaktyczne[1].

W 1752 roku obronił w Kilonii pracę magisterską Inusitata eademque optima honestioris juventutis erudiendae methodus[1]. Rok później podjął pracę nauczyciela filozofii w duńskiej Akademii Sorø[3]. Z powodu swoich antyreligijnych poglądów, w 1761 roku został przeniesiony do gimnazjum w Altonie[1]. W 1767 roku został zwolniony z obowiązków nauczycielskich i wykluczony z Kościoła ewangelickiego[4].

W 1768 roku opublikował pracę Vorstellung an Menschenfreunde für Schulen, nebst dem Plan eines Elementarbuches der menschlichen Erkenntnisse, w której postulował reformę edukacji i sprzeciwiał się wpływowi Kościoła na system szkolny[1]. Postulował stworzenie szkoły dla nauczycieli, by mogli nauczyć się metod przez niego propagowanych[2].

W 1771 roku otrzymał od księcia Leopolda III zaproszenie do Dessau, aby tam mógł podjąć próbę realizacji swoich reformatorskich pomysłów edukacyjnych[1].

W 1774 roku założył, a w latach 1774–1785 był dyrektorem wzorcowej szkoły średniej Philantropinum w Dessau, której program pedagogiczny miał, jak na owe czasy, charakter pionierski[1]. Nawiązując do idei Jean-Jacques'a Rousseau edukacja szkolna opierała się tam na zasadach wychowania naturalnego z naciskiem na humanitarne traktowanie dzieci i młodzieży[4]. W programie Philantropinum wprowadzono m.in. zajęcia wychowania fizycznego, kładziono nacisk na przedmioty ścisłe oraz języki nowożytne, a w nauczaniu stosowano metodę poglądową, pamiętając o urozmaiceniu nauki oraz zabawach i wycieczkach[5][4]. Biedni uczniowie zwolnieni byli z czesnego w zamian za posługę bogatszym. Tym samym Basedow zapoczątkował ruch filantropistów[5].

Wydany w 1774 roku traktat Das Elementarwerks za sprawą swojej formy i treści odmienił oblicze osiemnastowiecznej edukacji[6]. Czterotomowe dzieło ilustrowane przez Daniela Chodowieckiego zawierało całokształt ówczesnej wiedzy o świecie ujętej w sposób przystępny dla młodych odbiorców[6].

Basedow zmarł 25 lipca 1790 roku w Magdeburgu[1].

Publikacje (wybór)

  • Praktische Philosophie für alle Stände, 1758
  • Neue Aussichten in die Wahrheiten und Religion der Vernunft bis in die Gränzen der glaubwürdigen Offenbarung, 1764
  • orstellung an Menschenfreunde für Schulen, nebst dem Plan eines Elementarbuches der menschlichen Erkenntnisse, 1768
  • Methodenbuch für Väter und Mütter der Familien und Völker, 1770
  • Das Elementarwerks, 1774

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i NDB 1953 ↓.
  2. ↑ a b c d Encyclopædia Britannica 2019 ↓.
  3. ↑ a b c d ADB 1875 ↓.
  4. ↑ a b c Encyklopedia PWN: Basedow Johannes Bernhard ↓.
  5. ↑ a b Encyklopedia PWN: Filantropiści ↓.
  6. ↑ a b kultura.trojmiasto.pl ↓.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

004.J.B.Basedow.2.jpg
Daniel Chodowiecki: Johann Bernhard Basedow (Kupferstich)