Johannes Zukertort

Johannes Zukertort

Państwo	Polska / Niemcy
Data i miejsce urodzenia	7 września 1842 Lublin
Data i miejsce śmierci	20 czerwca 1888 Londyn

Johannes Hermann Zukertort (ur. 7 września 1842 w Lublinie jako Jan Hermann Cukiertort^[1], zm. 20 czerwca 1888 w Londynie) – polsko-niemiecki szachista żydowskiego pochodzenia, jeden z najlepszych szachistów na świecie w II połowie XIX wieku.

Życiorys

W 1855 roku rodzina Zukertorta przeprowadziła się z Lublina do Wrocławia, gdzie kilka lat później Zukertort podjął studia medyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. Podczas studiów poznał szachy, był uczniem Adolfa Anderssena, który wprowadził go w świat prestiżowych turniejów szachowych. W 1868 roku w Berlinie mistrz i uczeń rozegrali pierwszy oficjalny mecz, łatwo wygrany przez Anderssena 8½ - 3½, jednak już trzy lata później również w Berlinie Zukertort wziął rewanż wygrywając 5 - 2.

W 1872 roku Zukertort spotkał się po raz pierwszy z Wilhelmem Steinitzem, przegrywając mecz w Londynie 3 - 9. Mimo tej porażki szachowy autorytet Zukertorta rósł wraz z dobrymi występami w kolejnych turniejach. Wielkim sukcesem zakończył turniej kołowy w Paryżu w 1878 roku, dzieląc w nim pierwsze miejsce z Szymonem Winawerem, którego pokonał w dogrywce 3 - 1 (Anderssen był szósty). W latach osiemdziesiątych wygrał serię meczów z czołowymi szachistami, m.in. dwa mecze w Londynie z Samuelem Rosenthalem (12½ - 6½) i Josephem Blackburnem (9½ - 4½). W 1883 roku wygrał kolejny bardzo silnie obsadzony turniej w Londynie, wyprzedzając Steinitza aż o 3 punkty. Na dalszych miejscach znaleźli się Blackuburne i Michaił Czigorin^[2].

W 1886 roku został zorganizowany oficjalny mecz o mistrzostwo świata pomiędzy Zukertortem i Steinitzem. Mecz odbył się w Nowym Jorku, Saint Louis i Nowym Orleanie. Początek meczu zapowiadał łatwe zwycięstwo Zukertorta, który prowadził po pięciu partiach 4 - 1, jednak do końca meczu udało mu się wygrać tylko jedną i zremisować pięć partii. Ostatecznie Steinitz wygrał w stosunku 12½ - 7½ i został pierwszym oficjalnym mistrzem świata. Po tej przegranej siła gry Zukertorta znacznie osłabła. W rozegranym rok później meczu z Blackburnem przegrał 5 - 9. Uczestniczył również w silnych turniejach, ale ze znacznie mniejszym powodzeniem.

Według systemu Chessmetrics, najwyższy ranking osiągnął w lutym 1886 r., z wynikiem 2798 punktów zajmował wówczas pierwsze miejsce na świecie^[3].

Zukertort był znakomitym analitykiem, autorem kilku książek, redaktorem i wydawcą czasopism szachowych. Jego sylwetce jest poświęcona książka Cezarego Domańskiego i Tomasza Lissowskiego "Arcymistrz z Lublina"^[4].

Od 2007 roku we Wrocławiu odbywają się memoriały pamięci Jana Zukertorta.

Przypisy

Bibliografia

• W.Litmanowicz, J.Giżycki, "Szachy od A do Z", t. II, Warszawa 1987, s. 1363–1365
• Felietony: Arcymistrz z Lublina (przedruk z miesięcznika "Mat" nr 2/2009)

Linki zewnętrzne

• Johannes Zukertort – wybrane partie szachowe (ang.)