Johannes van der Beeck

Johannes van der Beeck
(Johannes Torrentius)

Martwa natura z wędzidłem, 1614, Rijksmuseum

Johannes Symonsz van der Beeck znany też pod pseudonimem Johannes Torrentius^[1] (ur. 1589 w Amsterdamie, pochowany 17 lutego 1644 tamże) – holenderski malarz barokowy.

Życie i twórczość

Torrentius urodził się w Amsterdamie, nie ma pewnych informacji o jego młodości i wykształceniu. Wiadomo jedynie, że w 1612 ożenił się z Neeltgen van Camp, małżeństwo było nieudane i zakończyło się rozwodem. W 1621 był krótko aresztowany za niepłacenie alimentów. Artysta tworzył martwe natury i rubaszne, erotyczne sceny rodzajowe. Jego twórczość była znana i doceniana, wzmiankował o nim m.in. pisarz Constantijn Huygens, który cenił obrazy i podziwiał awanturniczy tryb życia kontrowersyjnego malarza.

W 1627 wytoczono Torrentiusowi w Haarlemie proces o niemoralność, herezję i przynależność do różokrzyżowców. Zarzuty były bardzo poważne, oskarżonego poddano torturom i groziło mu spalenie żywcem na stosie. Ostatecznie spalono wszystkie obrazy malarza, które uznano za pornografię, a jego samego skazano 25 stycznia 1628 na 20 lat więzienia. Dwa lata później po interwencji króla Karola I Torrentius opuścił więzienie i wyjechał do Anglii i został mianowany malarzem nadwornym monarchy. Prawdopodobnie także w Anglii artysta wywołał kolejny skandal i musiał uciekać, by uniknąć kary. Pojawił się w ok. 1641 w Amsterdamie i został ponownie aresztowany, poddany torturom w wyniku których zmarł w 1644.

Życie malarza nadal budzi kontrowersje, nie wiadomo dlaczego tak ostro potraktowano go podczas procesu. Społeczeństwo holenderskie było w XVII wieku tolerancyjne i skandal jaki miał miejsce wokół malarza był zjawiskiem wyjątkowym. Zagadką pozostaje jego powrót do Amsterdamu, gdzie mógł się spodziewać kolejnego uwięzienia, gdyż złamał warunki zwolnienia.

Z bogatego dorobku artysty do czasów współczesnych przetrwał tylko jeden obraz Martwa natura z wędzidłem, znana też pod tytułem Alegoria wstrzemięźliwości. Obraz zainspirował Zbigniewa Herberta do nadania jego tytułu tomowi szkiców poświęconych złotemu okresowi kultury holenderskiej.

Zobacz też

• Martwa natura z wędzidłem – tom szkiców Zbigniewa Herberta
• Martwa natura z wędzidłem – opis obrazu

Przypisy

Bibliografia

• Agnieszka Kostrzewska, Martwa natura z wędzidłem Johannesa Torrentiusa – pouczenie moralne czy ukryta ironia, [w:] ART IFEX, Nr 11, 2009, s. 11-16, ISSN 1644-3519 dostęp online
• Robert Genaille (red.): Słownik malarstwa holenderskiego i flamandzkiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975, s. 202-203.
• Ian. Chilvers: Oksfordzki leksykon sztuki. Warszawa: Arkady, 2002, s. 659. ISBN 83-213-4157-8.

Literatura dodatkowa

• Abraham Bredius, Johannes Torrentius, schilder, 1589-1644, 'S-Gravenhage M. Nijhoff, 1909, dostęp online (niderl.)

Linki zewnętrzne

• Web Gallery of Art – biogram (ang.). [dostęp 2010-08-13].
• Johannes Symonsz van der Beeck na stronie (ang.). [dostęp 2010-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-28)].