John Hurt

John Hurt
Ilustracja
John Hurt (2015)
Imię i nazwisko

John Vincent Hurt

Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1940
Chesterfield

Data i miejsce śmierci

25 stycznia 2017
Londyn

Zawód

aktor

Współmałżonek

Annette Robertson
(1962–1964)
Donna Peacock
(1984–1990)
Joan Dalton
(1990–1996)
Anwen Rees-Myers
(2005–2017)

Lata aktywności

1957-2017

Odznaczenia
Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)
John Hurt podczas Tribeca Film Festival 2009

John Hurt, właśc. sir John Vincent Hurt[1] (ur. 22 stycznia 1940[2] w Chesterfield[3], zm. 25 stycznia 2017 w Londynie[4]) – brytyjski aktor filmowy, telewizyjny i teatralny.

Należał do tych aktorów, którzy w filmach grają chętnie i często, niezależnie od rodzaju proponowanej roli – jego filmografia liczy grubo ponad sto pozycji. Pojawiał się w wielkich hitach, ale także w małych dziełach niezależnych, produkowanych po obu stronach oceanu. Był dwukrotnie nominowany do Oscara: w 1979 roku za uhonorowaną Złotym Globem drugoplanową rolę Midnight Express (1978) oraz za tytułową postać w dramacie Davida Lyncha Człowiek słoń (The Elephant Man, 1980). Zdobywca czterech statuetek nagród BAFTA za występy w filmach Nagi urzędnik (The Naked Civil Servant, 1975), Midnight Express (1978) i Człowiek słoń (1980) oraz za Wybitny Brytyjski Udział w Kinie (2012). W 2004 został Komandorem Orderu Imperium Brytyjskiego. W Pasowaniach Noworocznych 2015 otrzymał tytuł szlachecki Sir[5]

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Chesterfield w hrabstwie Derbyshire jako najmłodszy z trojga dzieci anglikańskiego duchownego i matematyka Arnoulda Herberta Hurta oraz inżynier i byłej aktorki Phyllis (z domu Massey)[6]. W okresie swojego dzieciństwa przebywał najczęściej w samotności. Był konserwatywnie wychowywany i trzymany „pod kloszem”. Pomimo że po drugiej stronie ulicy było kino, jego rodzice nie pozwalali mu oglądać filmów. Jednakże brał udział w teatralnych przedstawieniach szkolnych. Kiedy miał dwanaście lat rodzina przeprowadziła się do Grimsby[7].

Rodzice zapisali go do Grimsby Art School i St. Martin’s School of Art[8]. Po otrzymywaniu stypendium, zainteresował się aktorstwem i zapisał się do Royal Academy of Dramatic Art, którą ukończył w 1962 r[9].

Kariera

Karierę sceniczną rozpoczął w 1962 r. w Londynie. Debiutował w sztuce Dzieciobójstwo w domu Freda Gingera (Infanticide in the House of Fred Ginger). Potem występował w spektaklach: Johna Osborne Nie do obrony (Inadmissible Evidence, 1965), Mały Malcolm i jego walka z Eunuchem (Little Malcolm and His Struggle Against the Eunuchs, 1966), szekspirowski Makbet jako Malcolm (1967) i Człowiek i nadczłowiek (Man and Superman, 1969). W 1973 wcielił się w Romea w szekspirowskiej tragedii Romeo i Julia, a następnie wystąpił w sztukach Harolda Pintera: Dozorca (The Caretaker), Samoobsługa (The Dumb Waiter) i Extravaganza (Travesties, 1974).

Na dużym ekranie wystąpił po raz pierwszy w epizodycznej roli Phila Corbetta w melodramacie Dziki i skłonny (The Wild and the Willing, 1962) u boku Iana McShane’a, Samanthy Eggar i Jeremy’ego Bretta. Uznanie krytyki zdobył cztery lata później jako Richard Rich w biograficznym dramacie historycznym Freda Zinnemanna Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons, 1966). Grał szalonego rzymskiego cesarza Kaligulę w serialu BBC Ja, Klaudiusz (I, Claudius, 1977)[10].

Za drugoplanową rolę Maxa, heroinisty uwięzionego w Turcji, w Alana Parkera Midnight Express (1978) uhonorowano go Złotym Globem, został także nominowany do Oscara. Kolejną nominację zdobył w 1980, za tytułową rolę w dramacie Davida Lyncha Człowiek słoń (The Elephant Man, 1980), gdzie wystąpił w specjalnej masce. Jest trzykrotnym zdobywcą nagrody BAFTA – za występy w filmach Nagi urzędnik (The Naked Civil Servant, 1975), Midnight Express (1978) i Człowiek słoń (1980)[11].

Często grywał zgorzkniałych mężczyzn, którzy swe rozczarowanie starają się maskować cynizmem. Na swoim koncie ma także role w tym m.in. w Obcym (Alien, 1979), Hellboyu (2004) czy V jak Vendetta (V for Vendetta, 2006)[12]. Młodszej widowni znany jest z filmów o Harrym Potterze, gdzie wcielał się w postać pana Garricka Ollivandera[13].

Życie prywatne

W latach 1962-1964 był żonaty z Annette Robertson. 6 września 1984 ożenił się z Donną Peacock, lecz w roku 1990 doszło do rozwodu. 24 stycznia 1990 r. poślubił Jo Dalton, z którą ma dwóch synów: Nicolasa i Alexandra. Jednak i ten związek rozpadł się w 1996 r. W marcu 2005 r. ożenił się z Anwen Rees-Myers.

W czerwcu 2015 r. zdiagnozowano u niego raka trzustki. Choroba została wykryta na wczesnym etapie[14].

Filmografia

RokTytułRoleReżyser
1966Oto jest głowa zdrajcy (A Man for All Seasons)Richard RichFred Zinnemann
1971Dom przy Rillington Place 10 (10 Rillington Place)Timothy John EvansRichard Fleischer
1977Ja, Klaudiusz (I, Claudius, serial TV)KaligulaHerbert Wise
1978Wrzask (The Shout)Anthony FieldingJerzy Skolimowski
Midnight ExpressMaxAlan Parker
Władca Pierścieni (The Lord of the Rings)Aragorn (głos)Ralph Bakshi
1979Obcy – ósmy pasażer Nostromo (Alien)KaneRidley Scott
1980Człowiek słoń (The Elephant Man)John MerrickDavid Lynch
Wrota niebios (Heaven’s Gate)Billy IrvineMichael Cimino
1981Historia świata: Część I (History of the World: Part I)JezusMel Brooks
1982Na drugą stronę (Night Crossing)Peter StrelzykDelbert Mann
1983Weekend Ostermana (The Osterman Weekend)Lawrence FassettSam Peckinpah
19841984 (Nineteen Eighty-Four)Winston SmithMichael Radford
1985Taran i magiczny kocioł (Black Cauldron)Rogaty Król (głos)Richard Rich
1987Kosmiczne jaja (Spaceballs)KaneMel Brooks
Biała intryga (White Mischief)Gilbert ColvileMichael Radford
1987-1988Bajarz (The Storyteller, serial TV)BajarzJim Henson
1989Skandal (Scandal)Stephen WardMichael Caton-Jones
1990Pole (The Field)'Bird' O’DonnelJim Sheridan
1991Król Ralph (King Ralph)lord Percival GravesDavid S. Ward
1993I kowbojki mogą marzyć (Even Cowgirls Get the Blues)HrabiaGus Van Sant
1994Calineczka (Thumbelina)Pan Kret (głos)Don Bluth/Gary Goldman
1995Rob Roymarkiz MontroseMichael Caton-Jones
Truposz (Dead Man)John ScholfieldJim Jarmusch
Dziki Bill (Wild Bill)Charley PrinceWalter Hill
1997Kontakt (Contact)S.R. HaddenRobert Zemeckis
BandytaBabitsMaciej Dejczer
Miłość i śmierć na Long Island (Love and Death on Long Island)Giles De'AthRichard Kwietniowski
1998Saturday Night LiveMarch HareBeth McCarthy-Miller/David Wachtenheim
2000Stracone dusze (Lost Souls)Ojciec LareauxJanusz Kamiński
Tygrys i przyjaciele (The Tigger Movie)Narrator (głos)Jun Falkenstein
2001Harry Potter i Kamień Filozoficzny (Harry Potter and the Philosopher’s Stone)pan OllivanderChris Columbus
Kapitan Corelli (Captain Corelli's Mandolin)Dr IannisJohn Madden
2003DogvilleNarrator (głos)Lars von Trier
2004Opowieść z życia lwów (Pride)HarryJohn Downer
HellboyProfesor Trevor „Broom” BruttenholmGuillermo del Toro
2005Propozycja (The Proposition)Jellon Lamb, łowca główJohn Hillcoat
Szeregowiec Dolot (Valiant)Felix (głos)Gary Chapman
Strzelając do psów (Shooting Dogs)Ojciec ChristopherMichael Caton-Jones
ManderlayNarrator (głos)Lars von Trier
Klucz do koszmaru (The Skeleton Key)Benjamin DevereauxIain Softley
2006V jak Vendetta (V for Vendetta)Adam SutlerJames McTeigue
Pachnidło (Perfume: The Story of a Murderer)Narrator (głos)Tom Tykwer
2007Mistrzowie science-fiction (Masters of Science Fiction)SamswopeJonathan Frakes
2008OutlanderHrodgar, królHoward McCain
Indiana Jones i Królestwo Kryształowej Czaszki (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull)profesor OxleySteven Spielberg
Hellboy: Złota armia (Hellboy II: The Golden Army)profesor Trevor 'Broom' BruttenholmGuillermo del Toro
Decydujący głos (Recount, TV)Warren ChristopherJay Roach
2008-2012Przygody Merlina (Merlin, serial TV)Wielki Smok (głos)
2009Anglik w Nowym Jorku (An Englishman in New York)tytułowy bohater, pisarz Quentin CrispRichard Laxton
The Limits of ControlGitarzystaJim Jarmusch
Zakochany Nowy Jork (New York, I Love You)KelnerShekhar Kapur
2010Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część I (Harry Potter and the Deathly Hallows: Part I)pan OllivanderDavid Yates
LouDoyleBelinda Chayko
2011MelancholiaDexterLars von Trier
Harry Potter i Insygnia Śmierci. Część II (Harry Potter and the Deathly Hallows: Part II)pan OllivanderDavid Yates
Szpieg (Tinker Tailor Soldier Spy)KontrolerTomas Alfredson
Immortals. Bogowie i herosi (Immortals)StarzecTarsem Singh
2012Samochód Jayne Mansfield (Jayne Mansfield's Car)Kingsley BedfordBilly Bob Thornton
2013Doktor Who (odcinek specjalny pt. Dzień Doktora)Doktor WojnySaul Metzstein
Charlie musi umrzeć (Charlie Countryman)Narrator (głos)Fredrik Bond
Tylko kochankowie przeżyją (Only Lovers Left Alive)MarloweJim Jarmusch
Snowpiercer: Arka przyszłości (Snowpiercer)GilliamJoon-ho Bong
2014HerkulesKotysBrett Ratner
2016Podróż (The Journey)Harry PattersonNick Hamm
JackieksiądzPablo Larraín
2017My Name Is LennyLeslie SalmonRon Scalpello
That Good NightRalphEric Styles
Damascus CoverMikiDaniel Zelik Berk

Nagrody

Przypisy

  1. John Hurt. Listal. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  2. John Hurt Celebrity. TVGuide.com. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  3. John Hurt. AlloCiné. [dostęp 2015-08-13]. (fr.).
  4. Rachael Burford, Hollywood legend John Hurt dead: Two-time Oscar nominee and Elephant Man actor passes away aged 77 after battling cancer and suffering intestinal complaint, „Mail Online”, 28 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-28] (ang.).
  5. John Hurt receives a knighthood. BBC.com. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  6. John Vincent Hurt – Genealogy. Geni. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  7. Sir John Hurt: Profile. BBC News. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  8. John Hurt – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2015-08-13]. (rum.).
  9. John Hurt. Biography.com. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  10. John Hurt – About This Person – Movies & TV. The New York Times. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  11. John Hurt, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2015-08-13] (ang.).
  12. John Hurt (Creator). TV Tropes. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  13. Doctor Who was one of my toughest roles, says John Hurt... star of Alien and Elephant Man. Daily Mail. [dostęp 2015-08-13]. (ang.).
  14. John Hurt: wygrywam walkę z rakiem. Onet. [dostęp 2015-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-16)]. (pol.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Order BritEmp (civil) rib.PNG
Baretka Orderu Imperium Brytyjskiego (cywilnego; od 1936).
Golden Globe icon.svg
Autor: User:Bryan Derksen, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stylized silhouette of the Golden Globe award, for use as an icon.
John Hurt at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg
Autor: David Shankbone , Licencja: CC BY 3.0
John Hurt at the 2009 Tribeca Film Festival for the premiere of An Englishman in New York. Photographer's blog post about the event at which this photo was taken.
John Hurt by Walterlan Papetti.jpg
Autor: Walterlan Papetti, Licencja: CC BY-SA 4.0
Portrait by Walterlan Papetti
Cynthia Nixon John Hurt Swoosie Kurtz 2009 Tribeca.jpg
Autor: David Shankbone , Licencja: CC BY 3.0
Cynthia Nixon, John Hurt and Swoosie Kurtz at the 2009 Tribeca Film Festival for the premiere of An Englishman in New York. Photographer's blog post about the event at which this photo was taken.