John Tembo

John Zenus Ungapake Tembo (ur. 14 września 1932) – malawijski polityk, lider Partii Kongresowej Malawi (MCP, Malawi Congress Party), największej partii opozycyjnej w kraju. Długoletni współpracownik pierwszego prezydenta Hastingsa Bandy. Kandydat w wyborach prezydenckich w 2004 i w 2009.

Młodość i edukacja

John Tembo urodził się w 1932 w dystrykcie Dedza. Jego ojciec, Zenus Ungapake Tembo, był pastorem Środkowoafrykańskiego Kościoła Prezbiteriańskiego (CCAP, Church of Central African Presbyterian). Uczęszczał do kilku szkół elementarnych. W 1958 ukończył filozofię polityczną (licencjat) na University of Roma w Lesotho. W 1958 przez krótki czas był nauczycielem w szkole średniej w dystrykcie Dedza, a następnie przez dwa lata uczył w szkole średniej w dystrykcie Dowa[1].

Działalność za rządów Hastingsa Bandy

W 1960, po przyjeździe do Nyasalandu Hastingsa Bandy i rozpoczęciu działań na rzecz niepodległości, Tembo rozpoczął swoją działalność polityczną. W 1961 został wybrany do Zgromadzenia Legislacyjnego Nyasalandu. W 1966, po uzyskaniu niepodległości przez Malawi, Tembo objął stanowisko ministra finansów[1].

W 1966 pierwszym prezydentem Malawi został Hastings Banda, który w 1971 ogłosił się dożywotnim prezydentem i wprowadził jednopartyjny system rządów na czele z Partią Kongresową Malawi (MCP). John Tembo był jednym z najbliższych współpracowników Bandy. Był zarazem kuzynem kochanki prezydenta Bandy i zarazem oficjalnej pierwszej damy Malawi, Cecilii Tamandy Kadzamiry, zwanej „Mamą”. Tłumaczył także na język chichewa przemówienia prezydenta. John Tembo ukończył w tym czasie podyplomowe studia z dziedziny bankowości w Wielkiej Brytanii, Francji i USA. Następnie przez 13 lat zajmował stanowisko dyrektora Banku Rezerw Malawi.

Tembo kierował również kilkoma instytucjami publicznymi i prywatnymi, m.in. największym konglomeratem prasowym Press Corporation Limited, spółką Blantyre Print and Packaging, Uniwersytetem Malawi, a także kilkoma bankami[2].

Pod koniec rządów Bandy, wraz z postępem jego wieku i chorób, John Tembo wyrastał na najbardziej wpływową osobę w państwie, sprawującą realną władzę „z tylnego fotela”. Na początku lat objął wpływową funkcję skarbnika generalnego oraz ministra stanu w kancelarii prezydenta[2]. Kiedy jednak w 1993 w Malawi wprowadzono demokrację i system wielopartyjny, Banda na swego następcę i kandydata do urzędu wiceprezydenta wyznaczył rywala Tembo, Gwandę Chakuambę. Duet Banda-Chakuamba przegrał pierwsze demokratyczne wybory w 1994 z Bakilim Muluzim i MCP straciła władzę.

Działalność polityczna po 1994

Po śmierci Hastingsa Bandy w 1997, John Tembo podjął próbę przejęcia władzy w Partii Kongresowej Malawi (MCP) od Gwendy Chakuamby[3]. W 2004 Chakuamba odszedł z MCP i założył własną partię, a nowym przywódcą MCP został wówczas Tembo[2].

John Tembo wziął udział w wyborach prezydenckich w maju 2004 r. Zajął w nich drugie miejsce z wynikiem 27,1% głosów poparcia, przegrywając z Bingu wa Muthariką ze Zjednoczonego Frontu Demokratycznego (UDF) (35,9% głosów). Wyprzedził jednak swego dawnego rywala, Gwandę Chakuambę, który był trzeci i zdobył 25,7% głosów[4][5].

W 2008 r. Tembo zdecydował się wziąć udział w kolejnych wyborach prezydenckich. 1 listopada 2008 w czasie konwencji Partii Kongresowej Malawi (MCP) został wybrany jej kandydatem w wyborach prezydenckich w maju 2009[6]. W kwietniu 2009, po tym jak Komisja Wyborcza nie pozwoliła Bakilemu Muluziemiu ubiegać się o trzecią kadencję prezydencką, Tembo otrzymał również poparcie z jego strony[2].

W wyborach prezydenckich 19 maja 2009 John Tembo przegrał z urzędującym prezydentem Bingu wa Muthariką. Zdobył 1,2 mln głosów, podczas gdy jego rywal 2,7 mln. Tembo zarzucił władzom fałszerstwa wyborcze i nierówny dostęp do środków masowego przekazu w czasie kampanii wyborczej[7]. W wyborach parlamentarnych Partia Kongresowa Malawi zmniejszyła liczbę mandatów do 25, pozostając jednak nadal największą partią opozycyjną. Tembo zdobył mandat deputowanego i 2 czerwca 2009 został uroczyście zaprzysiężony na stanowisku[8].

Przypisy

  1. ↑ a b „Profile: John Tembo, presidential candidate of opposition Malawi Congress Party”, xinhuanet, 19 maja 2004.
  2. ↑ a b c d „John Tembo: Poised for power?”, BBC News, 14 maja 2007.
  3. ↑ „John Tembo: Down and out?”, BBC News, 1 września 2003.
  4. ↑ Elections in Malawi, African Elections Database.
  5. ↑ „Opposition defeated in Malawi elections”, afrolNews, 23 maja 2004.
  6. ↑ „MCP endorsed JZU Tembo presidential candidate”, Nyasa Times, 1 listopada 2008.
  7. ↑ „Malawi president wins re-election”, BBC News, 22 maja 2009.
  8. ↑ „Tembo sworn in as MP”, Nyasa Times, 2 czerwca 2009.