John Turturro

John Turturro
Ilustracja
(c) gdcgraphics, CC BY-SA 2.0

John Turturro (2010)
Imię i nazwisko

John Michael Turturro

Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1957
Nowy Jork

Zawód

aktor, scenarzysta, reżyser, producent filmowy

Współmałżonek

Katherine Borowitz
(od 1985)

Lata aktywności

od 1980

John Michael Turturro (ur. 28 lutego 1957 w Nowym Jorku) – amerykański aktor filmowy i teatralny, reżyser, scenarzysta i producent filmowy.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w nowojorskim Brooklynie[1] w rodzinie katolickiej jako syn Katherine Florence (z domu Incerella) i Nicholasa Turturro[2][3]. Jego młodszy brat Nicholas Turturro (ur. 29 stycznia 1962) został także aktorem[3]. Jego matka urodziła się w Stanach Zjednoczonych i była amatorską piosenkarką jazzową, która pracowała w stoczni morskiej podczas II wojny światowej[4]. Jego ojciec był stolarzem i pracownikiem budowlanym[4]. Jego dziadkowie ze strony matki pochodzili z Sycylii. Jego ojciec w wieku sześciu lat wyemigrował do Stanów Zjednoczonych z Giovinazzo we Włoszech, a później pracował jako cieśla i pracownik budowlany, zanim dołączył do United States Navy podczas wojny[4]. Jako marynarz był z flotą D-Day wspierającą operacje desantowe wojsk alianckich w Normandii we Francji w 1944. Jest kuzynem Aidy Turturro.

W wieku sześciu lat, wraz z rodziną, przeprowadził się do dzielnicy Queens w Nowym Jorku. Fascynował się filmami od dzieciństwa. Ukończył studia na wydziale teatralnym State University of New York w New Paltz, a po ukończeniu college’u zdobył stypendium na studia w prestiżowej Yale School of Drama[5].

Kariera

Po raz pierwszy zyskał uznanie w teatrze regionalnym i off-Broadwayu. W 1980 zadebiutował na kinowym ekranie jako statysta w dramacie biograficznym Martina Scorsese Wściekły Byk z Robertem De Niro. W 1983 zdobył Obie Award za główną rolę w spektaklu Johna Patricka Shanleya Danny and the Deep Blue Sea w Playwrights Conference przy Theatre Center Eugene O’Neilla. W 1984 zadebiutował na Broadwayu w przedstawieniu Śmierć komiwojażera. Powrócił na plan filmowy w komedii romantycznej Garry’ego Marshalla Chłopak z klubu Flamingo (The Flamingo Kid, 1984) z Mattem Dillonem, dreszczowcu sensacyjnym Tępiciel 2 (Exterminator 2, 1984) z udziałem Mario Van Peeblesa oraz komedii Rozpaczliwie poszukując Susan (1985) u boku Madonny i Rosanny Arquette. W dramacie sensacyjnym Williama Friedkina Żyć i umrzeć w Los Angeles (1985) zagrał znaczącą rolę drugoplanową jako poplecznik nikczemnego fałszerza (w tej roli Willem Dafoe). Był pisarzem w komedii Woody’ego Allena Hannah i jej siostry (1986). Ponownie spotkał się ze Scorsese na planie dramatu Kolor pieniędzy (1986) z Paulem Newmanem, Tomem Cruise i Mary Elizabeth Mastrantonio.

Za drugoplanową rolę Heinza, który został zwolniony z więzienia po odbyciu kary za próbę gwałtu i wrócił do swojej starej dzielnicy, aby wznowić relacje z matką z demencją i „na nowo” stworzyć własną wersję relacji z ofiarą gwałtu (Jodie Foster) w dramacie kryminalnym Tony’ego Billa Dzielnica pięciu narożników (Five Corners, 1987) zdobył nominację do Independent Spirit Awards. Jako Gaspare „Aspanu” Pisciotta był towarzyszem i pierwszym kuzynem sycylijskiego bandyty Salvatore Giuliano (Christopher Lambert) w dramacie gangsterskim Michaela Cimino Sycylijczyk (1987) wg powieści Maria Puzo.

Stał się jednym z ulubionych aktorów Spike’a Lee, który zaangażował go do swoich produkcji takich jak Rób, co należy (1989) w roli Pino, arcydzieł Czarny blues (1990) jako Moe Flatbush, Ślepy zaułek (Clockers, 1995), Dziewczyna nr 6 (1996), Gra o honor (1998), Mordercze lato (Summer of Sam, 1999), Ona mnie nienawidzi (2004) i Cud w wiosce Santa Anna (2008) jako detektyw Antonio „Tony” Ricci[6]. Często grywał też u braci Coen w filmach: Ścieżka strachu (1990), czarnej komedii nagrodzonej Złotą Palmą na 44. MFF w Cannes - Barton Fink (1991) w roli tytułowej (Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes i David di Donatello), Big Lebowski (1998) jako latynoski mistrz kręgli czy westernie Bracie, gdzie jesteś? (2000)[7] u boku George’a Clooneya.

Wystąpił w popisowej roli prawnika-naciągacza w komedii Dennisa Dugana Czacha dymi (1992). Swój debiut reżyserski Mac (1992) poświęcił włoskiemu środowisku, film został nagrodzony Złotą Kamerą na 45. MFF w Cannes. W 1992 odebrał Tribute to Independent Vision Award – nagrodę specjalną na Sundance Film Festival. Za kreację teleturniejowego omnibusa Herba Stempela, a następnie informatora o nieuczciwej naturze branży w dramacie Roberta Redforda Quiz Show (1994) był nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego. W 2001 odebrał nagrodę za wkład w rozwój kina niezależnego - Independent Career Achievement Award wręczoną przez Video Software Dealers Association. Pojawiał się w komediach u boku Adama Sandlera - Mr. Deeds – milioner z przypadku (2002), Dwóch gniewnych ludzi (2003) i Nie zadzieraj z fryzjerem (2008).

W 2004 otrzymał nagrodę Emmy za gościnny występ w roli Ambrose Monka, agorafobicznego starszego brata Adriana (Tony Shalhoub), w serialu USA Network Detektyw Monk (2004–2008). Za postać antagonisty w dreszczowcu Davida Koeppa Sekretne okno (2004) na podstawie opowiadania Stephena Kinga był nominowany do Saturna w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy. Znalazł się w obsadzie dramatu sensacyjnego Roberta De Niro Dobry agent (2006) i dreszczowca Tony’ego Scotta Metro strachu (2009) z Denzelem Washingtonem i Johnem Travoltą. W superprodukcji Michaela Baya Transformers (2007) oraz sequelach Transformers: Zemsta upadłych (2009) i Transformers: Ostatni rycerz (2017) wcielił się w postać agenta Seymoura Simmonsa. W 2011 został uhonorowany nagrodą prezydenta festiwalu w Karlowych Warach.

W filmie akcji Matta Reevesa Batman (2022) został obsadzony w roli Carmine’a Falcone, jednego z najpotężniejszych szefów mafijnych w Gotham City i wroga Batmana (Robert Pattinson)[8].

Reżyseria

Filmografia

Nagrody

RokNagrodaKategoriaTytuł produkcji
199144. MFF w CannesNajlepszy aktor[9]Barton Fink (1991)
1992David di DonatelloNajlepszy aktor zagraniczny[9]
Sundance Film FestivalNagroda „Tribute to Independent Vision”[10]–
45. MFF w CannesZłota Kamera[10]Mac (1992)
2004Nagroda EmmyNajlepszy aktor w gościnnym występie w serialu komediowym[9]Detektyw Monk (2003)
200757. MFF w BerlinieSrebrny Niedźwiedź za wybitny wkład artystyczny[10]Dobry agent (2006)
201067. MFF w WenecjiNagroda Miasta Rzymu za najlepszy film[10]Passione (2010)
2011Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych WarachNagroda Prezesa Festiwalu[10]–
2013CamerimageNagroda specjalna[10]–

Przypisy

  1. ↑ John Turturro – Actor (rum.). CineMagia.ro. [dostęp 2020-02-08].
  2. ↑ John Turturro Actor, Director, Producer (ang.). „TV Guide”. [dostęp 2020-02-08].
  3. ↑ a b John Turturro Biography (1957–) (ang.). Film Reference. [dostęp 2020-02-08].
  4. ↑ a b c Kam Williams (2006-12-20): John Turturro Biography (ang.). Yahoo!. [dostęp 2020-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-08)].
  5. ↑ Jason Ankeny: John Turturro Biography (ang.). AllMovie. [dostęp 2020-02-08].
  6. ↑ John Turturro (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2020-02-08].
  7. ↑ John Turturro (28 de Fevereiro de 1957) (port.). Filmow. [dostęp 2020-02-08].
  8. ↑ Aaron Couch: 'The Batman' Casts John Turturro as Crime Boss Carmine Falcone (ang.). „The Hollywood Reporter”, 2019-11-22. [dostęp 2022-06-04].
  9. ↑ a b c John Turturro Awards (ang.). AllMovie. [dostęp 2022-06-04].
  10. ↑ a b c d e f John Turturro Awards (ang.). FamousFix. [dostęp 2022-06-04].

Linki zewnętrzne

David di Donatello dla najlepszego aktora zagranicznego
Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes
1946–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–

Media użyte na tej stronie