Jonasz Stern

Jonasz Stern

Jonasz Stern, fot. Józef Rosner
Data i miejsce urodzenia	4 sierpnia 1904 Kałusz
Data i miejsce śmierci	2 sierpnia 1988 Zakopane
Narodowość	polsko-żydowska
Język	polski
Alma Mater	Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
Dziedzina sztuki	sztuki plastyczne
Odznaczenia

Jonasz Stern (ur. 4 sierpnia 1904 w Kałuszu, zm. 2 sierpnia 1988 w Zakopanem) – polski malarz, grafik i pedagog żydowskiego pochodzenia, członek partii komunistycznych.

Życiorys

Urodził się w rodzinie żydowskiej. Kształcił się w Szkole Przemysłowej we Lwowie i w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie mieszkał od 1928. Studia łączył z pracą zarobkową w fabryce Tęcza i drukarni.

W 1933 wraz z innymi artystami założył stowarzyszenie artystyczne Grupa Krakowska. Jako scenograf współpracował z teatrem Cricot. Był również aktywistą politycznym. Partie, do których należał:Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy, PPS-Lewica, KZMP, MOPR, KPP i PZPR.

W 1936 uczestniczył w Kongresie Pracowników Kultury we Lwowie. Za lewicowe przekonania został usunięty ze Związku Polskich Artystów Plastyków, a w 1937 osadzony w obozie w Berezie Kartuskiej. Wybuch II wojny światowej zastał go we Lwowie, gdzie po zajęciu tego miasta w 1941 przez hitlerowców został osadzony w getcie. Z getta został wysłany do obozu zagłady w Bełżcu, jednakże udało mu się zbiec podczas transportu i powrócić do Lwowa. 1 czerwca 1943 cudem ocalał podczas likwidacji getta, wydostał się spod ciał rozstrzelanych i uciekł na Węgry do Budapesztu, gdzie w dzielnicy Csillaghegy ukrywał się dzięki pomocy komendanta żandarmerii o nazwisku Endre Laszlo. Do Krakowa wrócił w 1945. W latach 1954-1974 pracował jako profesor w ASP. Brał udział w organizowaniu tzw. Drugiej Grupy Krakowskiej i był jej wieloletnim prezesem.

Uprawiał malarstwo sztalugowe, grafikę, monotypię i serigrafię. Jego prace wystawiane były m.in. w Nowym Jorku, Moskwie, Wenecji, Kopenhadze, Londynie, Pradze i Tokio. Wiele muzeów polskich i zagranicznych posiada w swoich zbiorach jego dzieła.

Jonasz Stern uhonorowany został wieloma nagrodami i odznaczeniami, m.in. Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1969), Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida (1979), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Orderem Sztandaru Pracy II klasy^[1], Orderem Sztandaru Pracy I klasy (w 1979 roku^[2]), w 1961 został laureatem Nagrody m. Krakowa.

Mieszkał przy ulicy Jadwigi z Łobzowa. Pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Rakowickiego w Krakowie (kwatera LXIX pas C-1-5)^[3].

Grób Jonasza Sterna na Cmentarzu Rakowickim

Przypisy

Bibliografia

• Jan Adamczewski, Mała Encyklopedia Krakowa, Kraków 1996.

Linki zewnętrzne

• Sylwetka i prace artysty na stronie Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej. napiorkowska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Prace Jonasza Sterna w krakowskiej Galerii Sztuki ATTIS