José Donoso

José Donoso

Imię i nazwisko	José Donoso Yáñez
Data i miejsce urodzenia	5 października 1924 Santiago
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1996 Santiago de Chile
Narodowość	chilijska
Język	hiszpański
Dziedzina sztuki	powieść, opowiadanie
Ważne dzieła
Miejsce bez granic Plugawy ptak nocy
Odznaczenia

José Donoso Yáñez (ur. 5 października 1924 w Santiago, zm. 7 grudnia 1996 tamże) – chilijski pisarz, współtwórca boomu na literaturę iberoamerykańską.

Zarys biografii

Donoso studiował w Chile, ale także na amerykańskim Uniwersytecie Princeton. Przez wiele lat mieszkał w Meksyku oraz Hiszpanii, był krytykiem reżimu Augusto Pinocheta.

Donoso, pochodzący z mieszczańskiej rodziny, w swoich powieściach łączył realistyczne opisy chilijskiej klasy średniej (do tej warstwy społecznej należą choćby bohaterowie Tej niedzieli) z elementami niesamowitymi. Jego naznaczone pesymizmem utwory są wiarygodne psychologicznie, mimo iż pisarz przy konstruowaniu ich fabuły nie unikał groteskowych chwytów narracyjnych. Główną postacią minipowieści Miejsca bez granic jest mieszkający w domu publicznym na prowincji transwestyta, z tej perspektywy obserwujący codzienne życie niewielkiego miasteczka i jego elity.

Najwyżej cenionym i jednocześnie najbardziej kontrowersyjnym dziełem Donoso jest Plugawy ptak nocy, powieść rozgrywająca się w podupadłym domu starców, zamieszkanym przez szereg dziwacznych postaci. W wykreowanym przez autora świecie legendy i mity pełnią równie ważną funkcję co oficjalne prawa, a czas ulega zapętleniu. Plugawy ptak nocy ugruntował mocną pozycję Donoso w literaturze Ameryki Południowej, a sama powieść jest uznawana za czołowe osiągnięcie realizmu magicznego.

Donoso jest także autorem eseistycznej autobiografii Moja osobista historia boomu. Na podstawie prozy Chilijczyka jego rodak Silvio Caiozzi realizuje filmy – pisarz był współautorem scenariusza jednego z nich.

Dzieła wybrane

• Ta niedziela (Este domingo, 1966)
• Miejsce bez granic (El lugar sin límites, 1966)
• Plugawy ptak nocy (El obsceno pájaro de la noche, 1970)
• Moja osobista historia boomu (Historia personal del boom, 1972)
• Ogród tuż obok (El jardín de al lado, 1981)

Bibliografia

• Universidad de Chile – José Donoso (hiszp.) [dostęp 2013-02-10]
• Biografías y Vidas – José Donoso (hiszp.) [dostęp 2013-02-10]