Josef Trumpeldor

Ten artykuł od 2010-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Josef Trumpeldor יוסף טרומפלדור Иосиф Трумпельдор
Trumpeldor w 1917 r.
Data i miejsce urodzenia	1 grudnia 1880 Piatigorsk, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	1 marca 1920 Tel Chaj, Brytyjski Mandat Palestyny

Josef Trumpeldor, hebr. יוסף טרומפלדור, ros.: Иосиф Трумпельдор (ur. 1 grudnia 1880, zm. 1 marca 1920) – syjonistyczny aktywista, znany z współudziału w organizacji Legionu Żydowskiego walczącego po stronie Brytyjczyków w czasie I wojny światowej i z pomocy w imigracji żydowskiej do Palestyny.

Wczesne lata

Urodził się w Piatigorsku w Rosji. Jego ojciec, Wulf Trumpeldor, weteran wojny kaukaskiej, jako „użyteczny Żyd” otrzymał prawo osiedlenia się poza obszarem wyznaczonym dla Żydów (strefa osiedlenia - ros. Черта оседлости). Josef Trumpeldor uczył się na dentystę, ale w 1902 roku wstąpił na ochotnika do rosyjskiej armii. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej brał udział w bitwie o Port Arthur, podczas której stracił lewą rękę, dostał się do niewoli, a także został odznaczony czterokrotnie za odniesione rany. To sprawiło, że stał się najwięcej razy odznaczanym żydowskim żołnierzem w Rosji. W 1906 roku jako jeden z pierwszych Żydów w armii carskiej uzyskał oficerskie szlify.

I wojna światowa

W 1911 roku wyemigrował do Palestyny, wówczas części Imperium Osmańskiego, przez pewien czas mieszkając w kibucu Deganja. Gdy wybuchła I wojna światowa, wyjechał do Egiptu, gdzie wraz z Władimirem Żabotyńskim stworzył ideę Legionu Żydowskiego. Tzw. Korpusy Mułów Syjonu powstały w 1915, stając się pierwszymi regularnymi oddziałami całkowicie żydowskimi od blisko 2 tysięcy lat. Trumpeldor brał udział w bitwie o Gallipoli, gdzie został ranny w ramię. Legion Żydowski pozostał tam przez całą kampanię, a potem został rozwiązany, krótko po przemieszczeniu żołnierzy do Wielkiej Brytanii.

Polityczna działalność

Po powrocie do Rosji w 1918, Trumpeldor założył organizację młodzieżową He-Chaluc, przygotowującą imigrację do Palestyny (alija). Potem sam wrócił do Palestyny, będącą już brytyjskim terenem mandatowym. Trumpeldor był jednym z założycieli tamtejszego ruchu syjonizmu socjalistycznego.

Śmierć i upamiętnienie

Pomnik Trumpeldora w Tel Chaj.

W 1920 roku, młodzieżowa organizacja paramilitarna Ha-Szomer Ha-Cair poprosiła Trumpeldora o pomoc w zorganizowaniu obrony osad żydowskich w północnej Galilei. Trumpeldor zgodził się i został dowódcą obrony Tel Chaj. Tam zginął w czasie potyczki z Arabami. Po śmierci stał się symbolem żydowskiej samoobrony, a dzień jego pamięci, 11 adar, jest obchodzony corocznie w Izraelu. Szczególnie popularne stały się jego ostatnie słowa: „Nieważne, dobrze jest umrzeć za nasz kraj (En dawar, tow lamut be’ad artzeinu)”. Został uznany za bohatera zarówno przez lewicowych, jaki i prawicowych syjonistów. Syjoniści rewizjonistyczni jego imieniem nazwali swój ruch młodzieżowy, Bejtar, podczas gdy lewicowy Ha-Szomer Ha-Cair upamiętnia Trumpeldora jako bohatera ruchu kibucowego. Miasto Kirjat Szemona („Miasto Ośmiu”) nazwane tak zostało na cześć Trumpeldora i jego siedmiu towarzyszy, którzy zginęli podczas obrony Tel Chaj.

Syjonizm Podstawowe pojęcia Ruch syjonistyczny Hymn Izraela Ziemia Izraela Auto-Emacypacja Program bazylejski Plan Uganda Plan Biltmore Państwo żydowskie Altneuland Alija Alija Bet Prawo powrotu Kibuc Osadnictwo żydowskie w Palestynie Antysemityzm Deklaracja Balfoura Biała księga Churchilla Rezolucja ZO ONZ nr 181 Deklaracja niepodległości Izraela Izrael I wojna izraelsko-arabska Flaga Izraela Postsyjonizm Antysyjonizm Nurty syjonizmu Syjonizm polityczny Syjonizm socjalistyczny Syjonizm religijny Syjonizm rewizjonistyczny Chrześcijański syjonizm Organizacje syjonistyczne Światowa Organizacja Syjonistyczna Kongres Syjonistyczny Komitet Wykonawczy Organizacji Syjonistycznej Nowa Organizacja Syjonistyczna Agencja Żydowska Żydowski Fundusz Narodowy Żydowskie Towarzystwo Kolonizacyjne Żydowski Trust Kolonialny Legion Żydowski Histadrut Centralne Archiwum Syjonistyczne Betar Brit he-Chajal Irgun Lechi Ha-Szomer Ha-Cair He-Chaluc Ruchy syjonistyczne Bilu Chowewej Syjon Poalej Syjon Ruch Kibucowy Mizrachi Syjoniści Cwi Hirsz Kaliszer Moses Hess Leon Pinsker Samuel Mohylewer Aszer Ginsberg Natan Birnbaum Theodor Herzl Max Nordau Leo Motzkin Dow Ber Borochow Naftali Herc Imber Dawid Wolffsohn Chaim Weizman Mosze Lejb Lilienblum Nachum Sokołow Nachman Syrkin Max Bodenheimer Edmond James de Rothschild Icchak Jakob Reines Otto Warburg Nachum Goldmann Eliezer ben Jehuda Inni działacze i członkowie Aharon Dawid Gordon Martin Buber Rachel Bluwstein Hugo Bergmann Henrietta Szold Ze’ew Żabotyński Meir Bar-Ilan Chaim Arlosoroff Zalman Szazar Awraham Kuk Arthur Ruppin Dawid Ben Gurion Menachem Usyszkin Abba Achimeir Chajjim Boger Berl Katznelson Alexander Zaïd Josef Sprinzak Izrael Szochat Josef Trumpeldor Gershom Scholem Jicchak Ben Cewi Menachem Begin Portal:Izrael Historia Palestyny Historia Izraela