Joseph Saunders

Joseph Saunders
Ilustracja
Joseph Saunders pędzla Jana Rustema
Data i miejsce urodzenia

1773
Londyn

Data i miejsce śmierci

1 stycznia 1845 lub 1854
Krzemieniec

Zawód, zajęcie

rytownik, ilustrator, publicysta

Joseph Saunders, po polsku: Józef Saunders (ur. 1773 w Londynie, zm. 1 stycznia 1845 lub 1854 w Krzemieńcu) – angielski rytownik, ilustrator, publicysta i profesor historii sztuki na cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. Po pobycie w stolicy Imperium Rosyjskiego osiadły był przez długi okres na terenie Litwy, Polski, Ukrainy.

Życiorys

Przyjechał początkowo jako wykwalifikowany fachowiec do Petersburga między 1794 a 1796 r. na zaproszenie ówczesnego rosyjskiego ambasadora w Wielkiej Brytanii, Siemiona Woroncowa. Zatrudniony był jako „rytownik historycznych dzieł” w Ermitażu. W 1800 r. został wybrany jako członek Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Pracował nad wieloma portretami, m.in. cesarza Pawła. Współpracował z szeregiem pisarzy nad produkcją wydań literackich.

Patera na chleb loży masońskiej „Gorliwy Litwin”
Professor Jan Niszkowski, według portretu Jana Rustema

W 1810 z inicjatywy ks. Adama Czartoryskiego objął katedrę sztuk pięknych na Uniwersytecie wileńskim po śmierci Franciszka Smuglewicza. Rozwinął pedagogikę plastyczną na uczelni włączając kursy na tematy literackie i wykładając w języku francuskim. Należał do loży wolnomularskiej, „Gorliwy Litwin”. Przyjaźnił się np. z Leonem Borowskim, z malarzem Rustemem i z chirurgiem Niszkowskim, których to portrety wykonał[1][2]. W 1818 z powodów zdrowotnych wyjechał do Włoch, gdzie gościł u Michała Ogińskiego w Toskanii. Tam kontynuował zaniedbaną od kilku lat pracę rytowniczą, wykonując portrety m.in. Canovy, Alfierego oraz Bertel Thorvaldsena. Przeszedł na emeryturę w 1821 r. Następne lata spędził w Odessie, Warszawie, ponownie we Włoszech, w Wilnie po śmierci syna, a na koniec w Krzemieńcu, gdzie zmarł i został pochowany na cmentarzu oo. Bazylianów[3].

W 1793 r. w Londynie poślubił Antoninę Zofię Reichel, córkę polsko-niemieckiego rytownika, Jana Jakuba Reichel. Mieli trójkę dzieci[4]. Starsza córka, Antonina Sarah (1808-1858) wyszła za Leona hrabiego Krasickiego, herbu Rogala, jako jego druga żona[5].

Wybrana twórczość

  • Prace według Guido Reni, Petersburg w 1799 r.
  • Portret cesarza Pawła I, pod tytułem, Paul Premier (Emperor of Russia) Petersburg w 1801 r. obecnie w brytyjskiej kolekcji królewskiej, „Royal Collection”[6].
  • Praca o polskim malarzu barokowym, Czechowiczu[7].
  • National Portrait Gallery w Londynie posiada 9 sztychów autorstwa „Joseph Saunders”, lecz datowanie ich podważa albo datę jego urodzenia albo chodzi tu o innego „Saunders-a”[8].

Przypisy

  1. ↑ Günther, E.: Przyjaciel Ludu, czyli, Tygodnik potrzebnych i pożytecznych wiadomości, Tom 14, 1847 (Digitized 22 Jun 2007, Harvard University), s. 235.
  2. ↑ National Digital Museum Warsaw. http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/results?q=Jozef+Saunders&action=SimpleSearchAction&mdirids=1&type=-2.
  3. ↑ Svirida, Inessa. (2012). „Joseph Saunders: The making of a biography”, Nicolaus Copernicus University, Toruń, Department of History of Modern Art – http://www.ub.unibas.ch/tox/IDSBB/006047641/PDF, s. 17.
  4. ↑ Janoniené, Ruta. „Joseph Saunders” PSB, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jozef-saunders.
  5. ↑ M.J.Minakowski. Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego. http://www.sejm-wielki.pl/b/12.270.577.
  6. ↑ Paul Premier (Emperor of Russia), published, May 1801. RCIN 614393. Royal Collection Trust https://www.royalcollection.org.uk/collection/614393/paul-premier-emperor-of-russia.
  7. ↑ Saunders, Józef. „Wiadomości o życiu i dziełach Szymona Czechowicza, Dziennik Wileński, 1815, następnie, Pamiętnik Sztuk Pięknych. Red. Malinowski, Jerzy. Toruń 2001, ISBN 83-231-1412-9 (112 stron) s.61 – http://www.kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=150905.
  8. ↑ „Joseph Saunders”, National Portrait Gallery, London https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp56063/joseph-saunders.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Professor Jan Fryderyk Niszkowski.jpg
Autor: Joseph Saunders, engraver after Jan Rustem, Licencja: CC BY-SA 4.0
1819 etching of portrait of Jan Niszkowski