Jovan Ristić

Jovan Ristić

Јован Ристић

Data i miejsce urodzenia	16 stycznia 1831 Kragujevac
Data i miejsce śmierci	4 września 1899 Belgrad
Premier Serbii
Okres	od 15 listopada 1867 do 3 grudnia 1867
Przynależność polityczna	Partia Liberalna
Poprzednik	Ilija Garašanin
Następca	Nikola Hristić
Premier Serbii
Okres	od 5 kwietnia 1873 do 3 listopada 1873
Poprzednik	Milivoje Blaznavac
Następca	Jovan Marinović
Premier Serbii
Okres	od 13 października 1878 do 2 listopada 1880
Poprzednik	Stevča Mihailović
Następca	Milan Piroćanac
Premier Serbii
Okres	od 13 czerwca 1887 do 1 stycznia 1888
Poprzednik	Milutin Garašanin
Następca	Sava Grujić

Jovan Ristić (cyr. Јован Ристић; ur. 16 stycznia 1831 w Kragujevacu, zm. 4 września 1899 w Belgradzie^[1]) – serbski polityk, dyplomata i historyk, czterokrotny premier Serbii (1867, 1873, 1878-1880, 1887-1888), minister spraw zagranicznych Serbii.

Życiorys

Pochodził z ubogiej rodziny, był synem Riste i Marii^[2]. Ukończył gimnazjum w Belgradzie, a następnie studiował w Heidelbergu, Berlinie i w Paryżu. W 1852 na uniwersytecie w Heidelbergu obronił pracę doktorską z filozofii^[1], a następnie studiował na paryskiej Sorbonie^[1]. Po powrocie do kraju podjął pracę w ministerstwie edukacji, skąd trafił do ministerstwa spraw zagranicznych^[1]. W 1861 rozpoczął pracę w dyplomacji, jako przedstawiciel Serbii w Stambule. Po powrocie do kraju związał się z Partią Liberalną, a w listopadzie 1867 po raz pierwszy stanął na czele rządu serbskiego. W tym samym roku rozpoczął negocjacje ze stroną turecką dotyczące wycofania jednostek wojskowych z serbskich twierdz, zakończone sukcesem^[1]. Po zamachu na księcia Michała w 1868, Ristić został wybrany członkiem rady regencyjnej i przyczynił się do opracowania i ogłoszenia nowej konstytucji serbskiej w roku 1869. W 1872 po zakończeniu regencji, Ristić objął stanowisko ministra spraw zagranicznych, a następnym roku ponownie stanął na czele rządu. Był zwolennikiem polityki ekspansji i wojny z Turcją. Na kongresie berlińskim (1878) Ristić reprezentował stronę serbską, osiągając umiarkowane sukcesy w zakresie przyłączenia przez Serbię nowych terytoriów (10 000 km2). Podał się do dymisji po odmowie podpisania układu handlowego z Austro-Węgrami, który w jego przekonaniu miał oznaczać zależność ekonomiczną od Wiednia^[1].

W 1887, w obawie przed wzrostem wpływów Narodowej Partii Radykalnej, król Milan I powołał Risticia na stanowisko premiera rządu koalicyjnego^[1]. W okresie, kiedy kierował rządem został przygotowany projekt nowej konstytucji, która została uchwalona już po dymisji Risticia, w roku 1889^[1]. Po abdykacji króla Milana w 1889, Ristić ponownie znalazł się w składzie rady regencyjnej (wspólnie z Milovoje Blaznavacem i Jovanem Gavriloviciem). W 1893 nowy władca, Aleksander nakazał zamknąć w pałacu członków rady regencyjnej, w tym Risticia i samodzielnie przejął władzę, powierzając Narodowej Partii Radykalnej misję formowania nowego rządu. Ristić po uwolnieniu wycofał się z działalności politycznej^[1]. Zmarł w Belgradzie w roku 1899.

Pomnik Jovana Risticia w Kragujevacu

Był członkiem Serbskiej Królewskiej Akademii Nauk (w styczniu 1899 został wybrany na jej prezesa) i autorem licznych prac z zakresu historii Serbii^[1].

Wybrane publikacje

• 1850: Kurze Charakteristik des geistigen u sittlichen Zustands von Serbien
• 1895: Poslednja godina spoljavanje politike Mihaila
• 1898: Diplomatska istorija Srbije: Drugi rat 1875-1878
• 1901: Spoljašna odnošaja Srbije novijega vremena: 1868-1872

Życie prywatne

Był żonaty (w 1854 poślubił Sofiję, córkę zamożnego kupca), miał troje dzieci^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Јован Ристић (serb.). srpskaenciklopedija.org. [dostęp 2021-12-11].