Juan Caramuel y Lobkowitz

Juan Caramuel y Lobkowitz

Biskup
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1606 Madryt
Data i miejsce śmierci	7 września 1682 Vigevano
Biskup Vigevano
Okres sprawowania	1673–1682
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	cystersi
Śluby zakonne	1623
Sakra biskupia	29 lipca 1657

Juan Caramuel y Lobkowitz (ur. 23 maja 1606 w Madrycie, zm. 7 września 1682 w Vigevano)^[1] – hiszpański duchowny, pisarz i matematyk. Biskup Vigevano w latach 1673–1682^[2], cysters^[3].

Życiorys

Był dzieckiem rozwiniętym ponad swój wiek; wcześnie zaczął się zajmować poważnymi problemami matematycznymi: w dziesiątym roku życia opublikował nawet tablice astronomiczne. Otrzymawszy powierzchowne wykształcenie w kolegium, gdzie dzięki swoim wybitnym zdolnościom osiągał szybkie postępy, zwrócił swoje zainteresowania ku językom orientalnym, zwłaszcza chińskiemu. Przyjęto go do zakonu cystersów w klasztorze La Espina w diecezji Palencia; po święceniach zaczęła się jego niezwykle urozmaicona i błyskotliwa kariera.

Gdy przebywał w klasztorze w Dunes we Flandrii, na jego kazania zwrócił uwagę kardynał infant Ferdynand Habsburg, gubernator Niderlandów, i w 1638 przyznano mu tytuł doktora teologii na uniwersytecie w Leuven. Kiedy musiał opuścić Palatynat, król Filip IV wysłał go jako posła na dwór cesarza Ferdynanda III. Był kolejno opatem Melrose w Szkocji, prowincjałem benedyktynów w Wiedniu i wikariuszem biskupim przy arcybiskupie Pragi.

W 1648, gdy Szwedzi oblegali Pragę, uzbroił oddział duchownych i dowodził nim podczas obrony miasta. Za odwagę otrzymał od cesarza złoty łańcuch. Wkrótce potem został biskupem Königratz, potem arcybiskupem Otranto, a umierając był biskupem Vigevano.

Jego książki są jeszcze liczniejsze od tytułów i rozmaitych osiągnięć. Według Jeana-Noëla Paquot opublikował nie mniej niż 262 dzieła o gramatyce, poezji, retoryce, matematyce, astronomii, architekturze, fizyce, polityce, prawie kanonicznym, logice, metafizyce, teologii i ascetyzmie. Ale niewiele z jego dzieł miało trwałą wartość. Uwielbiał bronić nowatorskich teorii, a w Theologia moralis ad prima atque clarissima principia reducta (Leuven, 1643) próbował rozwiązywać problemy teologiczne za pomocą reguł matematycznych. Jego pobłażliwe poglądy moralne skrytykował Pascal w Prowincjałkach, a Alfons Liguori przyznał mu za nie tytuł księcia laksystów.

Jego prace matematyczne skupiały się na kombinatoryce; był też jednym z pionierów rachunku prawdopodobieństwa, przedrukowując z pomocnymi wyjaśnieniami pracę Christiaana Huygensa o kościach.

Zdaniem prof. Tatarkiewicza Caramuel był postacią równie malowniczą jak Leibniz^[4].

Dzieła drukiem

Mathesis nova, 1670

• Philippus Prudens, Antwerp, 1639.
• Respuesta al Manifiesto del Reyno de Portugal, Antwerp, 1641.
• Rationalis et realis philosophia, Louvain, 1642.
• Theologia moralis fundamentalis, praeterintentionalis, decalogica, sacramentalis, canonica, regularis, civilis, militaris, Frankfurt, 1652-1653.
• Theologia rationalis Frankfurt, 1654-1655.
• Theologia moralis fundamentalis, editio secunda, Rome, 1656.
• Primus calamus ob oculos ponens metametricam, quae variis currentium, recurrentium, adscendentium, descendentium, nec-non circumvolantium versuum ductibus, aut aeri incisos, aut buxo insculptos, aut plumbo infusos, multiformes labyrinthos exponat, Rome, 1663.
• Mathesis biceps, vetus et nova, Campagna – Lyons, 1670.
• Architectura civil recta y obliqua, Vigevano, 1678.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Juan Caramuel y Lobkowitz w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
• Juan Caramuel y Lobkowitz – dzieła w bibliotece Polona