Juan Fernández (archipelag)

Juan Fernández

Islas de Juan Fernández

Flaga Godło
Język urzędowy	hiszpański
Stolica	San Juan Bautista
Typ państwa	terytorium specjalne Chile
Liczba ludności (2002)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	598 6,0 osób/km²
Waluta	peso chilijskie (CLP)
Domena internetowa	.cl
Kod telefoniczny	+56

Archipelag Juan Fernández – grupa wulkanicznych wysp w południowej części Pacyfiku, 667 km na zachód od wybrzeża Chile. W ich skład wchodzą m.in.

• Robinson Crusoe (33°38′00″S 78°51′00″W/-33,633333 -78,850000) – znana wcześniej jako Isla Más a Tierra, otacza ją szereg mniejszych wysepek, m.in. Juananga i Santa Clara;
• Alejandro Selkirk (33°42′07″S 79°00′05″W/-33,701944 -79,001389) – znana wcześniej jako Isla Más Afuera, leży 181 km na zachód od Robinsona Crusoe.

W 1977 cały archipelag objęto ochroną w ramach rezerwatu biosfery^[1].

Wyspy są znane głównie ze względu na osobę Aleksandra Selkirka, który przebywał na jednej z wysp. Pobyt ten stał się później inspiracją do napisania Robinsona Crusoe przez Daniela Defoe. Wyspy mają łączną powierzchnię 99,67 km², z czego 47,94 km² przypada na wyspę Robinson Crusoe, 2,21 km² na wyspę Santa Clara, a 49,52 km² na wyspę Aleksander Selkirk^[2]. Wyspy zamieszkuje ok. 600 mieszkańców, jedyną stale zamieszkaną wyspą pozostaje Robinson Crusoe. Mieszkańcy utrzymują się głównie z rybołówstwa (homary) oraz z turystyki. Administracyjnie archipelag Juan Fernández stanowi część chilijskiego regionu Valparaíso (w jego skład wchodzi również Wyspa Wielkanocna).

Historia

Archipelag został odkryty 22 listopada 1574 przez hiszpańskiego żeglarza Juana Fernándeza, który zboczył ze swojego pierwotnego kursu na drodze z Peru do Valparaiso. Odkrytym wyspom nadał nazwy: Más Afuera, Más a Tierra i Islote de Santa Clara.

W XVII i XVIII w. wyspy stały się kryjówką piratów, służyły również jako kolonia karna. Na mapy zostały prawidłowo naniesione dopiero w 1790 przez Alessandro Malaspinę. W 1914 wyspy stały się punktem zbornym rozproszonej niemieckiej flotylli Maximiliana von Spee. Następnie cesarskie okręty grafa von Spee zadały klęskę Brytyjczykom w bitwie pod Coronelem. Miesiąc później niemiecka flota została rozbita w bitwie Falklandzkiej, a jedyny ocalały cesarski okręt po ucieczce został ostatecznie zatopiony u wybrzeży Más a Tierra na początku 1915.

W 1966 chilijski rząd zmienił nazwę wyspy Más Afuera na Aleksander Selkirk a Más a Tierra na Robinson Crusoe w celu promowania turystyki. Przy czym w rzeczywistości Aleksander Selkirk nigdy nie przebywał na Más Afuera, ale na Más a Tierra. 30 lipca 2007 nowelą konstytucyjną przyznano wyspom Juan Fernández oraz Wyspie Wielkanocnej status terytorium specjalnego.

27 lutego 2010 wyspy nawiedziło tsunami wywołane przez trzęsienie ziemi w Chile.

Klimat

Wyspa Robinson Crusoe

Na wyspach panuje klimat podzwrotnikowy, na który duży wpływ wywiera Prąd Humboldta, płynący w kierunku północnym. Temperatura waha się pomiędzy 13 a 22 °C (średnia wynosi 16,2 °C). Na wyżej położonych terenach temperatury są niższe. Opady skupiają się głównie w miesiącach zimowych, średnia roczna opadów sięga 1081 mm. Wysokość opadów jest również kształtowana przez El Niño.

Przyroda

Wyspy są ostoją dla wielu endemicznych gatunków roślin i zwierząt, niespotykanych nigdzie indziej. Ze względu na znaczną izolację archipelagu liczba roślin i zwierząt jest ograniczona. Tutejsza flora ucierpiała na skutek wprowadzenia pewnych gatunków z zewnątrz (w szczególności kóz). Strefy roślinne układają się zgodnie z położeniem nad poziomem morza. Na niższych wysokościach przeważają trawy i zarośla, natomiast wyżej znajdują się lasy górskie. Z bardziej interesujących zwierząt można wymienić spotykane tylko w tym rejonie kotiki chilijskie oraz fernandeziki wyspowe. Od 1935 roku prawie cały archipelag obejmuje Park Narodowy Archipiélago de Juan Fernández.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Juan Fernández Islands Site by Juan Pablo Berlinger. geocities.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-04)]. (ang.)
• Human impact on vegetation of the Juan Fernandez Islands, Chile. arts.monash.edu.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-24)]. (ang.)
• Mapa wyspy Robinson Crusoe
• Juan Fernández Islands temperate forests (World Wildlife Fund) (ang.)