Juda Tadeusz Apostoł

Święty
Juda Tadeusz

Jehudah

brat Pański apostoł męczennik
Data i miejsce urodzenia	I połowa I wieku Galilea
Data i miejsce śmierci	ok. 80 rok Persja
Czczony przez	kościoły chrześcijańskie
Wspomnienie	28 października[a] 2 i 13 lipca[b]
Atrybuty	m.in.: kamienie, krzyż, księga, laska i zwój
Patron	Armenii i spraw trudnych

Święty Apostoł - Juda Tadeusz
na obrazie Georges’a de La Toura

Juda Tadeusz Apostoł (Juda od hebr. יהודה, jehudah „chwała Jahwe”^[1]; Tadeusz od aram. tadda – pierś; godny czci, odważny), zwany również Juda(sz), brat Jakuba^[2] albo Tadeusz (Lebeusz)^[3], czasem nazywa się go Judą Jakubowym (zm. ok. 80) – jeden z dwunastu apostołów, według tradycji brat Jakuba, brat Pański i autor Listu Judy (por. Jud 1,1). Zaliczany do grona męczenników, święty Kościoła katolickiego oraz prawosławnego.

Dzieje

Męczeństwo świętych Szymona i Judy Tadeusza na obrazie Stefana Lochnera

Widnieje na listach Dwunastu Apostołów w Łk 6,16 oraz Dz 1,13 jako Juda Jakubowy. A Ewangelia Jana określa go słowami Juda, ale nie Iskariota. Chociaż określenie Jakubowy może znaczyć syn Jakuba, tradycja, przynajmniej zachodnia, utożsamia go z Judą, bratem Jakuba (por. Jud 1,1), który był synem Kleofasa. Juda był jednym z braci Pańskich i autorem nowotestamentalnego Listu Judy^[4]. Inne teksty biblijne wskazujące pokrewieństwo z Jezusem, to Mk 6,3; Ga 1,19; Mt 10,3^[5]. Przypis do Mt 12,46 w Biblii Tysiąclecia (wydanie trzecie) podaje natomiast, że byli stryjecznymi lub ciotecznymi braćmi Jezusa Chrystusa (z punktu widzenia rzymskokatolickiego Jezus nie miał biologicznych braci).

W apokryfach Juda Tadeusz i Jakub Sprawiedliwy bywają przedstawiani jako synowie Józefa Sprawiedliwego^[1] z pierwszego małżeństwa m.in. w Opowiadaniu o Józefie cieśli.

W czasie Ostatniej Wieczerzy to on skierował pytanie do Mistrza:

Po Zesłaniu Ducha Świętego według św. Hieronima głosił naukę chrześcijańską w okolicach Edessy, według św. Paulina z Noli na terenie Libii, a według św. Wenancjusza Fortunata w Mezopotamii i Persji, gdzie poniósł męczeńską śmierć wraz ze św. Szymonem^[1]. Apokryf Passio Simonis et Iudae opisuje śmierć Judy i Szymona poprzez obicie kijami w Persji w mieście Suanir^[7].

Relikwie Judy znajdują się w bazylice św. Piotra w Rzymie.

List Judy

Św. Atanazy i św. Augustyn przypisują mu autorstwo Listu Judy zaliczanego do ksiąg Nowego Testamentu. Okazją do jego powstania (ok. 67) było pojawienie się błędnych nauk. Apostoł uważał za swój obowiązek utwierdzić czytelników w prawdziwej wierze i zachęcić do rzetelnego życia w społeczności i wierze Kościoła^[1].

Patronat

Święty Juda Tadeusz jest patronem spraw trudnych i beznadziejnych

Juda Apostoł jest patronem Armenii oraz patronem spraw trudnych i beznadziejnych.

Dzień obchodów

Juda Tadeusz na obrazie Francisca de Zurbarána

W Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim jego święto liturgiczne obchodzone jest 28 października, razem ze św. Szymonem.

Kościoły Wschodu, z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego, wspominają apostoła Judę, w zależności od Kościoła:

• Cerkiew prawosławna:
  • 19 czerwca/2 lipca^[8], tj. 2 lipca według kalendarza gregoriańskiego,
  • 30 czerwca/13 lipca, tj. 13 lipca (Sobór dwunastu apostołów)^[1],
  • 21 sierpnia/3 września^[9],
  • 4/17 stycznia^[9].
• Kościół ormiański:
  • 9/22 kwietnia i 22 grudnia/4 stycznia, tj. 22 kwietnia i 4 stycznia (dzień śmierci)
  • uroczystość liturgiczna w sobotę po 1. Niedzieli Adwentu i w sobotę po Przemienieniu Pańskim^[9].

Koptyjski Kościół Ortodoksyjny, który posiada własny kalendarz podzielony na 13 miesięcy, wspomina Apostoła odpowiednio do 26 czerwca i 23 lipca (przeniesienie relikwii z Syrii do Konstantynopola przez cesarza Konstantyna)^[9].

Ikonografia

Juda Tadeusz na obrazie El Greca

W ikonografii zachodniej przedstawiany jest z pałką lub włócznią w ręku, na pamiątkę swojej śmierci (został zabity pałkami lub włócznią) w czerwonej szacie lub w brązowo-czarnym płaszczu z obrazem przedstawiającym Jezusa (mandylionem)^[10].

Atrybutami świętego są: kamienie, krzyż, księga, laska, łódź rybacka, maczuga, miecz, pałki, i topór^[10].

W sztuce wschodniej, na ikonach, apostoł ubrany jest w długie, czerwone, szaty. Ma długie ciemne włosy i niedługą, przyprószoną siwizną brodę. W dłoni (lub obu) trzyma zwinięty lub rozwinięty zwój^[1].

Juda Tadeusz jest często przedstawiany w towarzystwie św. Szymona

Zobacz też

• kult świętych
• Modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni
• Juda (imię)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jakub zw. Mniejszym, Jakub Młodszy. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. Gadacz, B. Milerski (red. naukowa). T. 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 129. ISBN 83-01-13812-2.
• Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: 'Księga imion i świętych'. T. 3: H-Ł. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1998, s. 368/369. ISBN 83-7097-464-3.
• Biblia Tysiąclecia, wyd. III. Poznań-Warszawa: Pallotinum, 1980.