Judd

Judd – marka silników spalinowych wykorzystywanych w sporcie motorowym do napędu samochodów wyścigowych. Silniki projektuje i produkuje przedsiębiorstwo Engine Developments Ltd., założone przez Johna Judda i Jacka Brabhama w Rugby w 1971 roku.

Początkowo celem firmy było dostarczanie silników Brabhamowi. Była jedną z pierwszych firm, którym Cosworth pozwolił przebudowywać silniki DFV. Od tego czasu rozwinęła się w różne obszary sportów motorowych.

Engine Developments Ltd. dostarczało silniki do różnych serii wyścigowych – formuł wyścigowych (w tym Formuły 1), wyścigów samochodów sportowych i turystycznych. Był powiązany z różnymi producentami, takimi jak Honda, MG czy Yamaha, ale głównie dostarczał silniki klientom.

Historia

Niższe formuły

Po odejściu Jacka Brabhama z firmy Judd otrzymał zlecenie od Hondy na wybudowanie silnika dla zespołu Formuły 2, Ralt, którego właścicielem był Ron Tauranac.

Po rozwiązaniu Formuły 2 Judd nadal produkował silniki dla Hondy. Pierwszym był Judd AV, turbodoładowany silnik V8, którego Honda chciała użyć w serii CART. Po raz pierwszy tego silnika użył zespół Galles Racing podczas Indianapolis 500 w 1987 roku. Jedyne zwycięstwo samochodem z tym silnikiem odniósł w tej serii Bobby Rahal podczas zawodów Pocono 500 w 1988 roku. Judd we wczesnych latach 90. nadal rozwijał silniki AV, nawet po tym, gdy Honda zrezygnowała z przedsięwzięcia. Gdy japoński producent przeniósł się do Formuły 3000, Judd ponownie rozpoczął dla niej produkcję silników. Oparty na silniku AV silnik BV był silnikiem wolnossącym, a na jego podstawie zbudowano silnik CV, który Judd wystawił do Formuły 1.

Silnik z 1989 r. Judd AV

KV

Po odejściu firmy z Formuły 1, Judd wrócił do Formuły 3000 w roku 1995. W tym celu zbudowano nowy silnik V8, oznaczony KV. Judd produkował we współpracy z firmą Zytek silniki, z których korzystał każdy zespół Formuły 3000. Zbudowano około 80 silników KV. Po odejściu Judda firma Zytek oparła swe silniki dostarczane w 2005 roku dla serii A1 Grand Prix na silnikach KV.

Formuła 1

W 1988 roku, w porozumieniu w Marchem, Judd wyprodukował silnik wolnossący dla Formuły 1. Silniki takie w 1989 roku całkowicie wyparły jednostki turbodoładowane. Judd oparł swój silnik na stosowanej w Formule 3000 jednostce BV, by oszczędzić pieniądze i czas. Silniki Judd miały być silnikami "klienckimi" będącymi alternatywą dla stosowanych przez zazwyczaj mniejsze zespoły silników Forda.

CV

Pierwszym silnikiem Formuły 1 wyprodukowanym przez Judda był silnik oznaczony symbolem CV. Był to silnik wolnossący V8 o pojemności 3,5 litra. Jednostka ta miała wiele wspólnych cech konstrukcyjnych z BV. Początkowo silników Judd używał March, ale później na współpracę po wygaśnięciu umowy z Hondą zdecydował się Williams. W sezonie 1988 z silników tych korzystał również Ligier. Samochody napędzane silnikami Judd zdobyły w pierwszym sezonie cztery miejsca na podium.

Na sezon 1989 zbudowano nowy silnik – EV, z kątem rozwidlenia cylindrów wynoszącym 76 stopni (w silnikach AV, BV i CV kąt ten wynosił 90 stopni). Nadal jako tańszą alternatywę rozwijano jednak silnik CV, z którego w roku 1989 korzystały Lotus i EuroBrun. W sezonie 1990 z silników CV korzystał nadal EuroBrun, a później jeszcze Life.

EV

Na sezon 1989 zbudowano silnik EV z mniejszym kątem rozwidlenia cylindrów. Początkowo miał on wynosić 75 stopni, ale po badaniach za pomocą CNC zdecydowano, że lepszym kątem będzie 76 stopni. Z silnika tego korzystały March i Brabham, a każdy z tych zespołów wywalczył po jednym miejscu na podium. Zespoły te korzystały z jednostek EV również w 1990 roku (chociaż zmieniono nazwę z March na Leyton House). W roku tym drugie miejsce zdobył Leyton Housem Ivan Capelli w Grand Prix Francji. W sezonie 1991 z jednostek Judd EV korzystał Lotus.

GV

Na sezon 1991 Judd wybudował nową jednostkę, GV. Nie był to silnik V8, a V10. Kąt rozwidlenia cylindrów wynosił w nim 72 stopnie. Był to stosunkowo mocny silnik, a korzystała z niego Scuderia Italia. Trzecie miejsce w Grand Prix San Marino zdobył Italią JJ Lehto. W sezonie 1992 z silników GV korzystały Brabham i Andrea Moda. Oba zespoły miały jednak problemy z kwalifikowaniem się do wyścigów, i żaden z nich nie zdobył w tamtym sezonie ani punktu. Po roku 1992 Judd wycofał się z Formuły 1.

Partnerstwo z Yamahą

Silnik Yamaha OX10A, wariant silnika Judd GV

Po odejściu firmy z Formuły 1 po 1992 roku, John Judd został pracownikiem Yamahy, gdzie nadal produkował silniki. Opierając się na silniku Judd GV, Yamaha wyprodukowała silnik OX10, którego początkowo dostarczała Tyrrellowi. W 1993 Tyrrell nie zdobył ani punktu, ale w sezonie 1994 brytyjski zespół niespodziewanie osiągał dobre wyniki, a Mark Blundell był trzeci w Grand Prix Hiszpanii.

Przepisy na sezon 1995 zmniejszały pojemność silnika do 3 litrów. Silnik OX10C (w oznaczeniu Judda – HV) miał zmniejszoną pojemność, ale architektura silnika była ta sama. Tyrrell zdobył 5 punktów. Tyle samo punktów zespół ten zdobył w sezonie 1996, chociaż zastosował wówczas całkowicie nowe silniki Yamaha OX11 (Judd JV). Po sezonie 1996 Tyrrell zmienił dostawcę silników na Forda, ale w sezonie 1997 z silników Yamaha korzystał Arrows, którym Damon Hill prawie wygrał Grand Prix Węgier.

Samochody sportowe

GV10

Od 1991 roku w Mistrzostwach Świata Samochodów Sportowych można było stosować silniki takie, jak w Formule 1. Była to próba ograniczenia kosztów poprzez umożliwienie zespołom zakupu silników Formuły 1. To umożliwiło Juddowi dostarczanie do tej serii silników oznaczonych jako GV10. Korzystały z niego Mazda i Euro Racing.

Serię tę rozwiązano w 1993 roku.

GV4

Po nawiązaniu partnerstwa z Yamahą Judd ponownie rozpoczął dostarczanie silników w seriach wyścigów samochodów sportowych. W ten sposób powstał silnik GV4, oparty na silniku GV10, ale mający pojemność 4 litrów i stosujący nowe technologie. Był on używany w serii Sports Racing World Cup. Silnik ten był używany w większości samochodów, z wyjątkiem Ferrari 333 SP. Ostatecznie zespół Racing for Holland, stosujący silniki Judd, wygrał mistrzostwa tej serii w latach 2002−2003.

Silnik ten był używany również w zawodach 24h Le Mans oraz 24h Daytona.

KV675

W roku 2001 Automobile Club de l’Ouest – organizator wyścigu 24h Le Mans – ogłosił nowe przepisy dla serii LMP675 wyścigów prototypów Le Mans, które pozwalały na stosowanie silników wolnossących V8 o pojemności do 3,4 litra. W ten sposób, na bazie silnika Judd KV, powstał silnik KV675.

W debiutanckim roku samochód zespołu Dick Barbour Racing napędzany tym silnikiem wygrał mistrzostwa American Le Mans Series w klasie LMP675. Samochód napędzany silnikiem KV675 wygrał klasę w wyścigu 24h Le Mans w 2004 roku.

GV5

W 2002 roku Judd wprowadził odmianę silnika GV4, oznaczoną GV5. Jego pojemność była zwiększona do 5 litrów. Silnik ten miał ograniczone obroty, a zwiększony moment obrotowyu i wytrzymałość. W debiutanckim roku zespół Doran, korzystający z silników Judd, zdobył drugie miejsce w zawodach Rolex Sports Car Series. Korzystając z tego silnika, Pescarolo Sport zdobyło czwarte miejsce w zawodach 24h Le Mans w 2004 roku. W następnym roku w wyścigu 24h Le Mans kierowcy Pescarolo Sports zdobyli drugie miejsce, a zespół ten wygrał klasyfikację zespołów w serii Le Mans Endurance Series.

W 2006 roku silnik GV5 został ulepszony, a poprzez użycie lżejszych materiałów jego masę zmniejszono o 20 kg. Z jednostki tej, oznaczonej jako GV5 S2, ponownie korzystał zespół Pescarolo Sports. Ponownie zdobył także drugie miejsce w 24h Le Mans i pierwsze w Le Mans Endurance Series.

W 2007 roku silnikowi zwiększono pojemność do 5,5 litra. Miał zwiększoną moc i moment obrotowy, a zmniejszone zużycie paliwa. Oznaczony jest symbolem GV5.5 S2 i stosowany do dzisiaj.

XV675

Judd próbował zastąpić w serii Champ Car World Series jako wyłącznego dostawcę silników Forda. W porozumieniu z MG rozwinął silnik KV675 i oznaczył go XV675. Zamiary Judda nie zostały jednak urzeczywistnione, chociaż silnika tego używał Ray Mallock Ltd., wygrywając klasę LMP2 w wyścigu 24h Le Mans 2005.

DB

Silnik Judd DB

Pod koniec 2007 roku Judd ogłosił zamiary zastąpienia silnika XV675 jednostką oznaczoną DB. Silnik nadal miał pojemność 3,4 litra, ale był całkowicie nowy. Firma planowała współpracę z czołowym zespołem LMP2 w celu testowania silników. Silnik został udostępniony klientom. Obecnie silnik ten napędza Lole B08/80 w Le Mans Series w klasie LMP2.

Samochody turystyczne

W 1997 roku firma Engine Developments została wybrana przez Nissana, by rozwijać silnik Primery dla serii British Touring Car Championship. Nissan wygrał mistrzostwa tej serii w klasyfikacji konstruktorów w latach 1998−1999, a Laurent Aïello w klasyfikacji kierowców w roku 1998.

W 2004 roku Judd na skutek umowy z MG dostarczał silniki oznaczone K2000 dla modelu ZS ścigającego się w BTCC. Na skutek problemów finansowych MG wyvofało się z tej serii rok później. Z silnika K2000 korzystał Des Wheatley, kiedy wygrywał MG Metro Mistrzostwa Wielkiej Brytanii w Rallycrossie.

Wyniki w Formule 1

SezonZespółSamochódSilnikOponyKierowcyWyniki w poszczególnych eliminacjachPkt.Msc.
1988WilliamsFW12Judd CV 3.5 V8GBRASMRMCOMEXCNDDETFRAGBRDEUHUNBELITAPORESPJAPAUS207
Wielka Brytania Nigel MansellNUNUNUNUNUNUNU2NUNUNU2NUNU
Wielka Brytania Martin Brundle7
Francja Jean-Louis Schlesser11
Włochy Riccardo PatreseNU136NUNUNUNU8NU6NU7NU564
March881Judd CV 3.5 V8G
Brazylia Maurício GugelminNU15NUNUNUNU8485NU8NU710NU226
Włochy Ivan CapelliNUNU10165NW9NU5NU352NUNU6
LigierJS31Judd CV 3.5 V8G
Francja René ArnouxNUNZNUNUNUNUNZ1817NUNU1310NU17NU0–
Szwecja Stefan Johansson9NZNU10NUNUNZNZNZNU11NZNUNUNZ9
1989BrabhamBT58Judd EV 3.5 V8PBRASMRMCOMEXUSACNDFRAGBRDEUHUNBELITAPORESPJAPAUS89
Wielka Brytania Martin BrundleNUNU69NUNPKNPKNU812NU68NU5NU
Włochy Stefano ModenaNUNU310NUNUNUNUNU11NUNZ14NUNU8
Lotus101Judd CV 3.5 V8G
Brazylia Nelson PiquetNUNUNU11NU48456NZNUNU86NU156
Japonia Satoru Nakajima8NSNZNUNUNZNU8NUNUNZ107NUNU4
March881
CG891		Judd EV 3.5 V8G
Brazylia Maurício Gugelmin3NUNUNZNUNUNUNUNUNU7NU10NU77412
Włochy Ivan CapelliNUNU11NUNUNUNUNUNUNU12NUNUNUNUNU
EuroBrunER188B
ER189		Judd CV 3.5 V8P
Szwajcaria Gregor FoitekNZNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPK0–
Argentyna Oscar LarrauriNPKNPKNPKNPKNPK
1990BrabhamBT58
BT59		Judd EV 3.5 V8PUSABRASMRMCOCNDMEXFRAGBRDEUHUNBELITAPORESPJPNAUS210
Szwajcaria Gregor FoitekNUNU
Australia David BrabhamNZNUNZNU15NZNUNZNUNZNUNZNUNU
Włochy Stefano Modena5NUNUNU711139NUNU17NUNUNUNU12
Leyton HouseCG901Judd EV 3.5 V8P
Brazylia Maurício Gugelmin14NZNUNZNZNZNUNWNU86NU128NUNU77
Włochy Ivan CapelliNUNZNUNU10NZ2NU7NU7NUNUNUNUNU
EuroBrunER189BJudd CV 3.5 V8P
Brazylia Roberto Moreno13NPKNUNZNZDKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPK0–
Włochy Claudio LangesNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPKNPK
LifeL190Judd CV 3.5 V8G
Włochy Bruno GiacomelliNPKNPK0–
1991Lotus102BJudd EV 3.5 V8GUSABRASMRMCOCNDMEXFRAGBRDEUHUNBELITAPORESPJPNAUS310
Finlandia Mika Häkkinen1395NUNU9NZ12NU14NU1414NUNU19
Wielka Brytania Julian BaileyNZNZ6NZ
Wielka Brytania Johnny HerbertNZ1010147NUNU11
Niemcy Michael BartelsNZNZNZNZ
ItaliaF191Judd GV 3.5 V10P
Włochy Emanuele PirroNU11NPK69NPKNPK1010NU810NU15NU758
Finlandia JJ LehtoNUNU311NUNUNU13NUNUNUNUNU8NU12
1992BrabhamBT60BJudd GV 3.5 V10GZAFMEXBRAESPSMRMCOCNDFRAGBRDEUHUNBELITAPORJPNAUS0–
Belgia Eric van de Poele13NZNZNZNZNZNZNZNZNZ
Włochy Giovanna AmatiNZNZNZ
Wielka Brytania Damon HillNZNZNZNZNZ16NZ11
ModaC4B
S921		Judd GV 3.5 V10G
Włochy Alex CaffiNWNW0–
Brazylia Roberto MorenoNPKNPKNPKNUNPKNWNPKNPKNZNZNW
Włochy Enrico BertaggiaNWNW
Wielka Brytania Perry McCarthyNWNPKNPKNPKNWNWNPKWYKNPKNZNW

WWW

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Speedy Sebah Judd DB.jpg
Autor: Mike Roberts from London, United Kingdom, Licencja: CC BY-SA 2.0
A Judd DB V8 from the Speedy Racing Team Sebah entry at the 2009 24 Hours of Le Mans.
Judd AV engine 1989 Honda Collection Hall.jpg
Autor: Morio, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The Judd AV engine (ver. 1989)
Yamaha OX10A engine rear.jpg
Autor: Morio, Licencja: CC-BY-SA-3.0
1993 Yamaha OX10A engine