Judeopolonia

Judeopolonia (lub Judeo-Polonia) – teoria spiskowa o rzekomym zagrożeniu dla polskości i państwa polskiego przypisująca Żydom plany dominacji i utworzenia swojego państwa na terytorium Polski[1][2].

Historia

Wizja Polski zdominowanej przez Żydów pojawiła się po raz pierwszy w książce Juliana Ursyna Niemcewicza Rok 3333, czyli Sen niesłychany, opublikowanej kilkadziesiąt lat po jej napisaniu – w 1858 roku w „Przeglądzie Poznańskim”. Pod nazwą Moszkopolis Niemcewicz rysuje obraz Warszawy w przyszłości, opanowanej przez Żydów[3].

Pod koniec XIX wieku pojęcie „Judeo-Polonii” upowszechniło się w publicystyce nacjonalistycznej ostrzegającej przed rzekomym niebezpieczeństwem zdominowania Polski przez Żydów. Pamflet Niemcewicza był wielokrotnie wznawiany i rozpowszechniany jako ostrzeżenie przed „żydowskim zagrożeniem”. W opublikowanej w 1912 roku książce „Poznaj żyda” Teodor Jeske-Choiński propaguje antysemityzm jako „działanie obronne uzasadnione zagrożeniem ze strony Żydów”, grożących „zaduszeniem Polaków, jeśli nie zostanie spełnione ich żądanie utworzenia Judeo-Polonii i narodu Judeo-Polskiego”[4]. Według Jerzego Jedlickiego, Żydzi stali się dla tych publicystów personifikacją „wewnętrznego wroga, spiskującego w celu ubezwłasnowolnienia Polaków i zmiany Polski w Judeo-Polskę”. Odzwierciedlało to według tego autora poczucie niepewności i zagrożenia w obliczu mocarstw i zewnętrznych sił będących poza kontrolą. Jak twierdzi Jedlicki, „obraz spiskującego Żyda czynił tajemniczy świat jaśniejszym, prostszym i bardziej zrozumiałym”.

Od 1914 roku – od początku I wojny światowej – Niemcy wspierali ruchy odśrodkowe i opozycyjne w Rosji. Nasyłali szpiegów i usiłowali wykorzystywać mniejszości, Litwinom obiecywali niepodległość, Żydom – „Judeopolonię”[5]. Nazwano to „akcją rewolucjonizacji i insurekcjonizacji” i było prowadzone przez niemiecki wywiad wojskowy za zgodą cesarza Wilhelma II[6]. Realizacją zajmował się Wydział III b niemieckiego Sztabu Generalnego. Celem tej operacji było wewnętrzne rozbicie i osłabienie Imperium Rosyjskiego[6].

W 1981 służby specjalne PRL wydały (w ramach zwalczania opozycji) książkę pt. Judeopolonia. Nieznane karty historii PRL[7][8]. Jej autorem był oficer informacji wojskowej płk Zdzisław Ciesiołkiewicz (pod jego nazwiskiem książka została wznowiona w 1989 przez wydawnictwo Unia Nowoczesnego Humanizmu[9] Władysława Brulińskiego).

Od lat 90. XX w. jako „Judeopolonia” przedstawiany jest również projekt Federacji Wschodnioeuropejskiej z 1914 roku[10] (operacja rewolucjonizacji i insurekcjonizacji niemieckiego wywiadu wojskowego z czasów I wojny światowej), choć w samych planach tego projektu to określenie nigdy się nie pojawiło.

W XXI wieku popularnym określeniem, odnoszącym się do rzekomej kontroli Polski przez Żydów, jest „Polin”, czyli nazwa Polski w języku hebrajskim[11][12][13].

Niebiańska Jerozolima

Podobną funkcję co „Judeopolonia” pełni teoria spiskowa dotycząca rzekomego projektu „Niebiańska Jerozolima”, propagowana szczególnie przez stronnictwa prorosyjskie w trakcie inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Teoria ta sugeruje, że wojna rosyjsko-ukraińska nierozerwalnie jest związana z rzekomymi planami przeniesienia państwa Izrael na tereny południowo-wschodniej Ukrainy. Jako przyczyny stworzenia tego planu wyznawcy teorii podają rzekomą niezdolność Izraela do dalszej obrony swoich terytoriów przed państwami arabskimi (dowodem na to ma być nieprawdziwy cytat Henry’ego Kissingera) oraz dawne istnienie państwa chazarskiego na części obszaru współczesnej Ukrainy (antysemici są zwolennikami tezy jakoby Żydzi aszkenazyjscy zamieszkujący tereny dawnej I Rzeczypospolitej byli konwertytami mającymi pochodzenie chazarskie)[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Joanna Beata Michlic: Obraz Żyda od 1880 roku do chwili obecnej. Nebraska: University of Nebraska Press, 2006, s. 48, 55–56. ISBN 0-8032-3240-3.
  2. ↑ „Judeopolonia, czyli Polacy u Żydów”. W: Praca zbiorowa, redakcja naukowa: Jarosław Ławski i Barbara Olech: Żydzi wschodniej Polski. Białystok: Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, 2014, s. 148–150. ISBN 978-83-64081-03-3.
  3. ↑ Joanna Beata Michlic(niem.), Poland’s Threatening Other: The Image of the Jew from 1880 to the Present, University of Nebraska Press 2006, s. 48.
  4. ↑ Joanna Beata Michlic, Poland’s Threatening Other: The Image of the Jew from 1880 to the Present, University of Nebraska Press 2006, s. 56.[1].
  5. ↑ Bohdan Urbankowski. Lenin odczarowany. „Nowe Państwo”, s. 40–45, maj 2017. Warszawa. ISSN 18954960. 
  6. ↑ a b Richard Pipes: Rewolucja Rosyjska. Warszawa: PWN, 1994, s. 499–502; 521–526. ISBN 83-01-11521-1.
  7. ↑ Historia i kultura Żydów polskich. Słownik, red. Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska, hasło „Literatura antyżydowska”. Według innego źródła ta książka lub jej kolejne wydanie nosiła tytuł: Judeopolonia 1944–1981 (nieznane karty historii), Kraków 1982.
  8. ↑ Wpis dotyczący publikacji Judeopolonia: nieznane karty historii PRL: 1944–1981 nieznanego autorstwa w katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie.
  9. ↑ Encyklopedia Solidarności: Unia Nowoczesnego Humanizmu.
  10. ↑ Jako pierwszy użyli go w tym kontekście Andrzej Leszek Szcześniak (2001, 2004, 2005, 2008) i Jerzy Robert Nowak (2000).
  11. ↑ Jak manipuluje się językiem na temat uchodźców i wojny w Ukrainie, Demagog [dostęp 2022-08-27] (pol.).
  12. ↑ Rasiści idą na Kraków. Chcą zorganizować wiec jak w Kaliszu, Rzeczpospolita [dostęp 2022-11-10] (pol.).
  13. ↑ KaT, "Tu jest Polska, a nie Polin". Na marszu w Kaliszu spalono Statut Kaliski, epoznan.pl [dostęp 2022-11-10] (pol.).
  14. ↑ „Niebiańska Jerozolima” w Ukrainie? To teoria spiskowa, Demagog [dostęp 2022-10-28] (pol.).

Bibliografia

  • New Encyclopedia of Zionism and Israel, 1, Londyn i Toronto 1994.
  • Iwo Cyprian Pogonowski, Jews in Poland. A Documentary History, Nowy Jork: Hippocrene Books, 1998, ISBN 0-7818-0604-6, OCLC 751541086.
  • Andrzej Leszek Szcześniak, Judeopolonia. Żydowskie państwo w państwie polskim. Wyd. 2 popr., Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2004, s. 99. Seria: Biblioteka „Białych Plam”, ISBN 83-88822-92-6.
  • Andrzej Leszek Szcześniak, Judeopolonia II. Anatomia zniewolenia Polski. Wyd. 2 popr., Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2005, s. 201. Seria: Biblioteka „Białych Plam”, ISBN 83-89862-03-4.
  • Andrzej Leszek Szcześniak, Judeo Polonia. Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2008, s. 96, ISBN 978-83-7557-029-8.
  • The Universal Jewish Encyclopedia, 1–10, New York 1948.
  • Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska: Historia i kultura Żydów polskich. Słownik. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2000. ISBN 83-02-07813-1.
  • Jerzy Robert Nowak, Spory o historię i współczesność. Wyd. von Borowiecky, Warszawa 2000, s. 655, ISBN 83-87689-29-7.