Judyta ze służącą
 | |
| Autor | Artemisia Gentileschi |
|---|---|
| Data powstania | ok. 1618-1619 |
| Medium | olej na płótnie |
| Wymiary | 114 × 93,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | Pałac Pitti |
Judyta ze służącą (wł. Giuditta e la sua ancella) – obraz olejny włoskiej malarki barokowej Artemisii Gentileschi. Płótno o wymiarach 114 na 93,5 cm znajduje się w zbiorach Gallerii Palatina w Pałacu Pitti we Florencji.
Opis
Temat obrazu został zaczerpnięty z biblijnej Księgi Judyty. Artystka przedstawiła Judytę i jej służącą Abrę chwilę po zabiciu asyryjskiego wodza Holofernesa, gdy obie kobiety usiłują opuścić jego namiot. Zaniepokojone jakimś dźwiękiem lub hałasem, zastygają w bezruchu i starają się dostrzec zagrożenie.
Na pierwszym planie malarka przedstawiła stojącą tyłem służącą, która trzyma w opartym na biodrze koszu ociekającą krwią głowę Holofernesa. Częściowo przesłonięta Judyta stoi frontem do widza z twarzą zwróconą w swoją lewą stronę. Gentileschi przedstawiła ją jako młodą i piękną kobietę, którą cechuje siła i zdecydowanie. Przed chwilą odrąbała Asyryjczykowi głowę jego własnym mieczem i gotowa jest użyć go ponownie. Judyta ma na sobie bogatą suknię i we włosach klejnoty, miecz trzyma wzniesiony do góry i oparty na prawym barku.
Obraz ma ciasną, asymetryczną kompozycję opartą na ukośnej linii wyznaczonej przez rękę służącej. Tło jest czarne, nieokreślone, detale wydobywa z mroku niewidoczne źródło ostrego światła z lewej strony. Postacie zostały wyrzeźbione za pomocą światłocienia, co pozwala na doszukanie się inspiracji w pracach Caravaggia. Artystka starannie przedstawiła draperie i szczegóły stroju obu kobiet, szczególną uwagę zwraca perfekcyjne ukazanie ozdób na rękojeści miecza.
Museo di Capodimonte
Kulisy powstania obrazu
Judyta ze służącą została namalowana podczas pobytu Artemisii Gentileschi we Florencji (1613-1620), najprawdopodobniej w latach 1618-1619. Przypuszcza się, że nabywcą mógł być Cosimo II de' Medici[1]. Jest to jeden z wielu obrazów poruszających motyw Judyty i Holofernesa, które artystka namalowała w tym czasie. Większość źródeł sugeruje, że wybranie tak drastycznej tematyki nie było przypadkowe. Gentileschi oskarżyła o wielokrotny gwałt swojego nauczyciela, malarza Agostino Tassiego. Podczas procesu została poddana torturom i upokorzona. Możliwe, że te traumatyczne przeżycia zaowocowały u niej nienawiścią do mężczyzn i wyborem tego okrutnego i krwawego tematu biblijnego[2].
Nawiązania
W zbiorach Detroit Institute of Arts znajduje się inny obraz z tej serii: Artemisii Gentileschi Judyta ze służącą i głową Holofernesa, późniejsze dzieło z lat 1625-1627 ilustrujące tę samą scenę, jednak jest to już zupełnie inna kompozycja[3]. W zbiorach Museo di Capodimonte, w Neapolu można obejrzeć kolejny obraz włoskiej malarki Judyta zabijająca Holofernesa.
Motyw Judyty i Holofernesa był popularny w malarstwie renesansu i baroku. Poruszali go m.in. Andrea Mantegna, Giorgione, Lucas Cranach Starszy, Jacopo Tintoretto i Rubens, a w XX wieku Gustav Klimt i Franz von Stuck[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Web Gallery of Art – opis obrazu (pol.). [dostęp 2010-08-06].
- ↑ Patrick De Rynck: Jak czytać malarstwo : rozwiązywanie zagadek, rozumienie i smakowanie dzieł dawnych mistrzów. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2006, s. 248-249. ISBN 83-242-0565-9.
- ↑ Strona Detroit Institute of Arts (pol.). [dostęp 2010-08-06].
- ↑ Sztuka.net: Tematy starotestamentowe – Judyta i Holofernes (pol.). [dostęp 2010-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)].
Bibliografia
- Galleria Palatina – Palazzo Pitti, Florencja. Warszawa: Rzeczpospolita, 2007, s. 106-109. ISBN 978-83-60688-42-7.
Media użyte na tej stronie
un quadro su tela entro Juditvi con la sua compagna con la testa di Oloferne in una paniera di mano dell'Artemisia
Judith and her servant pause, seeming to hear a noise outside Holofernes’ tent. The shadowy interior is theatrically illuminated by a single candle. Judith’s hand shields her face from the glow, drawing attention to Holofernes’ discarded iron gauntlet. The viewer’s eye travels to the object in the maidservant’s hands: Holofernes’ severed head.
