Jugendweihe

(c) Bundesarchiv, Bild 183-51664-0001 / CC-BY-SA 3.0
Jugendweihe z udziałem Waltera Ulbrichta, 1958
Obchody Jugendweihe w Berlinie w 2011
Okolicznościowy dyplom

Jugendweihe – istniejący od roku 1852 w Niemczech, a następnie w Niemieckiej Republice Demokratycznej i na mniejszą skalę w Republice Federalnej Niemiec[1], laicki zwyczaj ślubowania młodzieży w wieku 14 lat, mający zastąpić konfirmację dla osób niewierzących[2]. W czasach NRD było obowiązkowym elementem kształcenia do życia w socjalizmie i odbywało się przy protektoracie partii SED i organizacji młodzieżowych. Ceremonia odbywała się na zakończenie 8 klasy szkoły podstawowej. Obecnie zwyczaj pielęgnowany jest we wschodniej części Niemiec.

Historia

Pojęcie Jugendweihe powstało w roku 1852, utworzone przez Eduarda Balzera, księdza i demokratę, pierwszego prezesa Bund Freireligiöser Gemeinden Deutschlands. Tradycja świeckiego celebrowania wkroczenia w dorosłość miała swój początek w ruchach proletariackich i była zazwyczaj uroczystością na zakończenie szkoły. Od samego początku Jugendweihe było pomyślane jako przeciwwaga dla protestanckiej konfirmacji i przeznaczone dla osób niewierzących[3]. Jugendweihe zyskało popularność w okresie Republiki Weimarskiej w kręgach wolnomyślicielskich i ruchów robotniczych. Szacuje się, że między I a II wojną światową w ceremonii brało udział w niektórych miejscowościach ponad 20% młodzieży[3]. W okresie III Rzeszy ruchy wolnomyślicielskie były zwalczane, co odbiło się również na świeckich ceremoniach.

Po II wojnie światowej na zachodzie Niemiec święto nie zmieniło się, będąc dalej świętem dla wolnomyślicieli i humanistów[4]. W radzieckiej strefie okupacyjnej, a następnie w NRD, po czteroletnim zakazie (1950–1954)[5] stało się uroczystością obowiązkową, oficjalną, zatwierdzoną i promowaną przez komunistyczne państwo. Było ważnym elementem kształcenia ideologicznego, a od roku 1954 traktowane jako obowiązkowe[3]. Zamiarem władz było uczynić z niego wydarzenie masowe. Przed samą uroczystością młodzież obowiązywało szkolenie z politycznej ideologii socjalizmu i zapoznanie z wymaganiami życia. Szkolenie trwało 10 godzin i obejmowało historię ruchu robotniczego, walkę Związku Radzieckiego podczas II wojny światowej i rozwój społeczeństwa socjalistycznego. Ponadto oprócz zajęć teoretycznych obowiązywało odwiedzenie pomnika ofiar faszyzmu i obozu koncentracyjnego. W organizacji święta czynnie uczestniczyła organizacja młodzieżowa Freie Deutsche Jugend[6]. We wzbogacającym się społeczeństwie przyjął się zwyczaj ofiarowania młodym prezentów w postaci gotówki, którą wydawali na zabawę, a w latach 80. na zakup magnetofonów kasetowych i motorowerów[3]. W Jugendweihe brała udział zdecydowana większość młodzieży, jednak szczegółowe dane nie są znane[2]. Teoretycznie udział w Jugendweihe w NRD nie był obowiązkowy, lecz przystąpienie do uważanej za konkurencyjną dla Jugendweihe konfirmacji kończyło się problemami natury politycznej[7].

Przebieg święta

Jugendweihe odbywało się przeważnie w szkołach. Rozpoczynało się programem artystycznym: śpiewami, tańcami oraz wykładem na tematy historyczne. Na zakończenie odbywał się wykład zaproszonego gościa (najczęściej funkcjonariusza partyjnego) na temat świadomego uczestnictwa w budowie społeczeństwa socjalistycznego. Po tej części wytypowani reprezentanci młodzieży byli proszeni na scenę, gdzie składali przyrzeczenie, którego treścią była obrona i budowa socjalizmu. Oficjalna część kończyła się wręczeniem upominku i kwiatów. Do 1972 roku młodzieży wręczano książkę „Weltall Erde Mensch”, a po 1972 „Der Sozialismus, Deine Welt”; w ostatnich latach NRD zastąpiono ją pozycją „Vom Sinn unseres Lebens”. Po części oficjalnej młodzież rozchodziła się do domów, gdzie świętowała do późnego wieczora w kręgu rodzinnym[6].

Jugendweihe po upadku NRD

Po zjednoczeniu Niemiec Jugendweihe straciło polityczną otoczkę. Nie było już wspierane przez państwo, w 1993 roku przygotowanie do Jugendweihe zostało nauczycielom zabronione przez niemieckie ministerstwo kultury. Jednak uroczystości odbywają się dalej, np. w Chociebużu w Jugendweihe bierze udział ok. 70% uczniów[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. Klaus-Peter Krause: Geschichte der Jugendweihe Tradition mit Zukunft 150 Jahre Jugendweihe in Deutschland (niem.). [dostęp 2017-10-04].
  2. a b Bedeutung und Geschichte von Jugendweihen und Jugendfeiern (niem.). W: Deutsche Freidenker Verband [on-line]. [dostęp 2017-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-03)].
  3. a b c d e Geschichte und Bedeutung (niem.). W: Jugendweihe Cottbus [on-line]. [dostęp 2017-10-02].
  4. Tradition (niem.). [dostęp 2017-10-04].
  5. Tradition. W: Bundesverband Jugendweihe [on-line]. [dostęp 2017-10-04].
  6. a b Jugendweihe (niem.). W: DDR-Geschichte [on-line]. [dostęp 2017-10-02].
  7. A Secular Rite of Passage (ang.). W: Deutsche Welle [on-line]. [dostęp 2017-10-04].

Media użyte na tej stronie

Urkunde Jugendweihe.jpg
Autor: Nicola, Licencja: CC BY-SA 3.0
Urkunde zur Jugendweihe der Arbeitsgemeinschaft Jugendweihe, Deutscher Freidenker-Verband NRW und Freireligiöse Landesgemeinde NRW
Jugendfeier berlin 2011 berlin.jpg
Autor: Thomas Hummitzsch, Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Jugendfeier des Humanistischen Verbandes in Berlin 2011
Bundesarchiv Bild 183-51664-0001, Gera, Jugendweihe, Walter Ulbricht.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-51664-0001 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Gera, Jugendweihe, Walter Ulbricht Zentralbild Blumenthal 3.2.1958 Walter Ulbricht sprach in Gera Aus Anlaß des Bezirkstreffens mit Teilnehmern an der Jugendweihe in Gera sprach der 1. Sekretär des ZK der SED Walter Ulbricht am Nachmittag des 2.2.1958 im Konzertsaal des Stadttheaters zu über 1000 Jugendlichen. In den Vormittagsstunden des gleichen Tages führte Walter Ulbricht mit Lehrern, Erziehern und Mitarbeitern der Elternausschüsse eine Aussprache im Haus der Deutsch-Sowjetischen Freundschaft in Gera durch. (Näheres siehe ADN-Meldung) UBz: Blick in den Saal des Hauses der Deutsch-Sowjetischen Freundschaft während der Aussprache.