Julia Starkiewiczowa

Julia Latkowska-Starkiewiczowa
Julia Starkiewiczowa
Ilustracja
Julia Latkowska-Starkiewiczowa (1948)
Imię i nazwisko urodzenia

Julia Helena Latkowska

Data i miejsce urodzenia

30 marca 1908
Moskwa

Data i miejsce śmierci

14 września 1978
Warszawa

Miejsce spoczynku

Warszawa,
Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

lekarz-pediatra, nauczyciel akademicki

Miejsce zamieszkania

Szczecin

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

prof. dr hab. med.

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Uczelnia

Pomorska Akademia Medyczna

Wydział

Medyczny

Stanowisko

prof. zw.

Rodzice

Michał Latkowski
Julia Latkowska de domo Czyż

Małżeństwo

Witold Starkiewicz

Dzieci

Ewa Pronicka,
prof. pediatrii, CZD[1]
Joanna Kośmider,
prof. chemii, olfaktometria, ZUT[1]

Krewni i powinowaci

siostra Helena Rudzińska[2]
brat Michał Latkowski[3]

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Szpital Dzieciątka Jezus w Warszawie
Klinika przy pl. Starynkiewicza
Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie, Szpital Kliniczny Nr 1, Klinika Pediatrii przy ul. Unii Lubelskiej

Julia Starkiewiczowa (Julia Latkowska-Starkiewiczowa) (ur. 30 marca 1908 w Moskwie, zm. 14 września 1978 w Warszawie) – lekarz-pediatra, naukowiec i nauczyciel akademicki, profesor Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie[4][5].

Życiorys

Julia Latkowska urodziła się w patriotycznej rodzinie lekarskiej. Przed II wojną światową skończyła studia medyczne w Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie pracowała, jako pediatra, w Warszawie i we Lwowie (1939). W czasie okupacji niemieckiej i powstania warszawskiego Julia Latkowska-Starkiewiczowa przebywała w Warszawie – w czasie powstania pełniła służbę medyczną. Po II wojnie światowej pracowała, jako pediatra, w Warszawie i w Szczecinie, w Pomorskiej Akademii Medycznej Była kierownikiem Katedry Pediatrii i Kliniki Pediatrycznej. Zakres badań naukowych obejmował przede wszystkim problemy nefrologii noworodków. Zmarła w 1978 roku w Warszawie, tego samego dnia zmarł jej mąż prof. Witold Starkiewicz. Została pochowana, wraz z mężem, na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[4] (kwatera B35-7-3)[6].

Grób Witolda Starkiewicza i Julii Starkiewiczowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Okres przed II wojną światową

Ojciec Julii Latkowskiej – Michał – był chirurgiem-ortopedą, działaczem niepodległościowym i pułkownikiem Wojska Polskiego; matka, Julia z Czyżów, była bibliotekarką. Rodzina była osiedlona, po upadku powstania styczniowego, w okolicach Tuły. Przed odzyskaniem niepodległości Polski ojciec pracował jako lekarz ziemski w Kościechowicach (gub. mohylewska). Latkowscy mieli troje dzieci: Julię (ur. 1908), Helenę (ur. 1909)[2][7] i Michała (ur. 1911)[3]. W roku 1918 zamieszkali w Warszawie, przy ul. Pięknej 22 (wówczas ul. Piusa XI). Julia Latkowska skończyła w 1926 roku żeńskie gimnazjum Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jawurkówny (Szkoła na Wiejskiej)[8][4][a], a następnie studiowała na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego[4].

Po uzyskaniu dyplomu lekarskiego (11 kwietnia 1932 roku) Julia Latkowska specjalizowała się w zakresie pediatrii w warszawskim Szpitalu Dzieciątka Jezus (roczny staż podyplomowy) oraz w Klinice Dziecięcej UW – pod kierownictwem Mieczysława Michałowicza. Prowadziła również poradnię dla niemowląt w III Miejskim Ośrodku Zdrowia[4].

W połowie lat 30. XX wieku Julia Latkowska wyszła za mąż za Witolda Starkiewicza, okulistę, syna pediatry – Szymona Starkiewicza – i zaczęła używać nazwiska Latkowska-Starkiewiczowa. W marcu 1939 roku małżeństwo (z dwiema córkami, ur. 1936 i 1938) przeniosło się do Lwowa, gdzie został służbowo przeniesiony Witold Starkiewicz. Julia Latkowska-Starkiewiczowa podjęła pracę w lecznictwie otwartym[4].

Okres II wojny światowej

W czasie kampanii wrześniowej Witold Starkiewicz był dowódcą Plutonu Sanitarnego Konnego w Podolskiej Brygadzie Kawalerii (później – jeńcem w Oflagu II C Woldenberg, Dobiegniew), a żona wróciła z dziećmi do rodzinnej Warszawy (w listopadzie 1939 roku), zabierając ze sobą tylko niezbędne rzeczy[9]. W roku 1940 podjęła pracę pediatry na oddziale noworodków kliniki położniczej oraz w domu wychowawczym im. ks. Gabriela Baudouina[4].

W pierwszych dniach powstania warszawskiego Julia Latkowska-Starkiewiczowa zorganizowała – w prywatnym mieszkaniu – punkt opatrunkowy dla rannych, a później była lekarzem (kierownikiem sali chorych) w powstańczym Szpitalu Polowym przy ul. Mokotowskiej 55 (Oddział „Bakcyl”, Sanitariat Okręgu Warszawskiego AK, Podobwód Śródmieście-Południe)[10]. Po kapitulacji powstania została wysiedlona (razem z matką, siostrą i dziećmi) poprzez obóz w Pruszkowie do wsi Biała Błotna koło Koniecpola. Leczyła tam chorych mieszkańców Błotnej i okolicznych wsi[4].

Okres powojenny w Warszawie

Po zakończeniu wojny (1945) Julia Latkowska-Starkiewiczowa wróciła do pracy w domu wychowawczym ks. Baudouina i rozpoczęła pracę asystenta prof. Adama Czyżewicza[11] w Katedrze i Klinice Chorób Kobiecych UW. W 1947 roku uzyskała stopień doktora nauk medycznych (na podstawie pracy Przyczynek do etiologii wylewów śródczaszkowych u noworodków) i zajęła stanowisko adiunkta[4].

Okres 1948–1978 w Szczecinie

W 1948 roku Starkiewiczowie zamieszkali w Szczecinie, gdzie organizowano od podstaw Akademię Lekarską (przekształconą w 1950 roku w Pomorską Akademię Medyczną). Warunki, w jakich rozpoczynali nowy okres w życiu, ilustruje cytat[9]:

Jeszcze raz więc małżonkowie stracili mieszkanie i przyjechali z dwiema córeczkami do Szczecina, na niewiadome. Wprawdzie mieli do dyspozycji małą willę, ale długo bytowali w warunkach prawie polowych. Rodzina sypiała na rozkładanych łóżkach. Podstawowe meble stanowiły deski leżące na cegłach i ułożone w półki. Największym bogactwem domu były książki. Do dóbr doczesnych Starkiewiczowie nie przywiązywali większej wagi i tacy zostali do końca życia [Ewa Lawska, 1985].

Julia Starkiewiczowa (w tym okresie używała nazwiska jednoczłonowego) zaczęła pracę w Klinice Pediatrycznej, na stanowisku adiunkta. Docentem została mianowana w 1954 roku (na podstawie pracy Patogeneza skurczu odźwiernika u niemowląt), a profesorem nadzwyczajnym w roku 1961. Tytuł profesora zwyczajnego otrzymała w roku 1971. Od 1957 roku pełniła funkcję kierownika I Kliniki Pediatrycznej, utworzonej po reorganizacji Katedry Pediatrycznej[12], a później – funkcję kierownika zespołowej Katedry Pediatrii, z trzema klinikami (od 1968 roku) oraz dyrektora Instytutu Pediatrii (w latach 1970–1975; do emerytury)[4].

W Pomorskiej Akademii Medycznej Julia Starkiewiczowa pełniła funkcje[4]:

  • zastępcy przewodniczącego senatu PAM (1967–1968),
  • prorektora do spraw Współpracy z Wojewódzkim Wydziałem Zdrowia (1967–1968).

W 1955 roku przebywała w Paryżu na czteromiesięcznym kursie pediatrii społecznej. W roku 1961 otrzymała stypendium WHO, dzięki któremu poznała metody pracy naukowej i terapeutycznej, stosowane w klinikach pediatrycznych Paryża, Zurychu i Bazylei[4].

Julia Starkiewiczowa była opiekunem 120 lekarzy starających się o specjalizację w dziedzinie pediatrii, promotorem 19 prac doktorskich oraz opiekunem naukowym w trzech przewodach habilitacyjnych[4].

Działalność pozauczelniana

Julia Starkiewiczowa była wieloletnim konsultantem wojewódzkim ds. pediatrii (1954–1973) oraz przewodniczącą Rady Konsultantów województwa szczecińskiego. Zorganizowała od podstaw system opieki nad dzieckiem w województwie, w tym – współpracę między lecznictwem akademickim i terenowym[4].

Uczestniczyła w pracach towarzystw i rad naukowych, np.[4]:

  • Polskie Towarzystwo Lekarskie; w latach 1966–1968 – prezes oddziału szczecińskiego,
  • Polskie Towarzystwo Pediatryczne; w latach 1955–1964 – prezes oddziału szczecińskiego, w latach 1965–1966 – członek Zarządu Głównego,
  • Szczecińskie Towarzystwo Naukowe; w latach 1957–1959 – członek nadzwyczajny, w latach 1960–1978 – członek zwyczajny,
  • Krajowa Rada Pediatrów przy Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie (1962–1967); w latach 1971–1978 – członek Rady Naukowej Instytutu,
  • Komitet Rozwoju Człowieka PAN, członek,
  • Société Internationale de la Pédiatrie (1957–1961),
  • Association Interne de Pédiatrie (1966–1975),
  • Europejska Liga do Walki z Reumatyzmem (1969–1975),
  • Komitet Redakcyjny Pediatrii Polskiej (1970–1975).

Najważniejsze publikacje

Julia Starkiewiczowa opublikowała ponad 50 prac naukowych w czasopismach specjalistycznych, m.in. w Pediatrii Polskiej, Polskiej Gazecie Lekarskiej, Dzieciach i Wychowawcy, Pielęgniarce Polskiej, Reumatologii, Rocznikach Pomorskiej Akademii Medycznej, np.[4]:

  • Leczenie ropniaków opłucnej u dzieci, Pediatria Polska (1953),
  • Wyniki leczenia ostrych stanów biegunkowych antybiotykami i sulfaguanidyną w latach 1949–1953, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej (1956),

Jest współautorem podręczników i monografii[4]:

  • Diagnostyka i terapia małego dziecka (wyd. 1967, red. Bolesław Górnicki, autorstwo rozdziałów: Choroby układu moczowego i Choroby przewodu pokarmowego),
  • Odmiedniczkowe zapalenie nerek i aktualne zagadnienia nefrologii dziecięcej (wyd. 1968, autorstwo rozdziału: Kliniczne metody rozpoznawania odmiedniczkowego zapalenia nerek),
  • Farmakoterapia wieku dziecięcego z uwzględnieniem terapii ogólnej (wyd. 1971, 1973, 1977; współautor: Leonidas Samochowiec),
  • Niedokrwistość niedoborowa u dzieci spowodowana czynnikami środowiskowymi (wyd. 1974; współautorzy: Maria Prochorow, Janusz Fydryk).
Tablica pamiątkowa na ścianie Szpitala Miejskiego im. Profesorów Julii i Witolda Starkiewiczów w Gryficach[13]

Wyniki badań naukowych prezentowała w formie referatów i wykładów, m.in. w czasie wykładów, wygłoszonych w 1966 roku we Francji, w Hôpital des Enfants Malades w Paryżu i Hôpital Saint Charles w Montpellier[4].

Niektóre odznaczenia i wyróżnienia, upamiętnienie

Julia Starkiewiczowa została odznaczona[4]:

Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gryficach nosi od 1985 roku imię Profesorów Julii i Witolda Starkiewiczów[13]. W 2018 roku szczecińskie „Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość” postanowiło upamiętnić Julię i Witolda Starkiewiczów sadząc na „Skwerze Pamięci” Cmentarza Centralnego młody dąb – „Drzewko Pamięci”[14].

Uwagi

  1. ↑ Jadwiga Kowalczykówna i Jadwiga Jawurkówna prowadziły w latach 1903–1944 gimnazjum i liceum żeńskie, współcześnie znane jako „Szkoła na Wiejskiej” (tytuł książki, zawierającej wspomnienia nauczycieli i wychowanek). Prowadzące szkołę panie Jadwigi – Czarna i Biała – zostały rozstrzelane przez niemieckich żołnierzy.

Przypisy

  1. ↑ a b Ewa Maria Pronicka, Joanna Maria Kośmider. W: Who is Who w Polsce. Encyklopedia biograficzna. Wyd. III. Poznań: Hübners blues Who is Who, 2004, s. 1945, 3448. ISBN 3-7290-0043-8. (pol.).
  2. ↑ a b Andrzej Przewoźnik: Helena Rudzińska. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXIII/1 (zeszyt 136): Rudowski Jan – Rustejko Józef. Wrocław Warszawa Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wyd. PAN, 1991, s. 8.
  3. ↑ a b Michał Latkowski. [w:] Powstańcze biogramy [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2017-02-12].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Stanisław T. Sroka: Polski Słownik Biograficzny. T. XLII (2003–2004): Stanislaw ks. Mazowiecki – Stawiarski Seweryn; Starkiewiczowa z Latkowskich Julia Helena Magdalena (1908–1978). Kraków: PAN (www.psb.pan.krakow), 2002, s. 314–316.
  5. ↑ Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 379–380. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).Sprawdź autora:1.
  6. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  7. ↑ Helena Rudzińska. [w:] Powstańcze biogramy [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2017-02-12].
  8. ↑ Praca zbiorowa: Szkoła na Wiejskiej. Znak, 2007 (wyd.1). [dostęp 2018-08-03].
  9. ↑ a b Ewa Lawska. Julia i Witold Starkiewiczowie. Talenty ustokrotnione. „Głos Szczeciński”, s. 3, 1985–04–12. ISSN 0137–9178. (pol.). 
  10. ↑ Julia Latkowska-Starkiewiczowa. [w:] Powstańcze biogramy [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2019-05-24].
  11. ↑ Czyżewicz Adam Ferdynand, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2019-01-13].
  12. ↑ Historia Szpitala. [w:] Strona internetowa Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 1 w Szczecinie [on-line]. spsk1.szn.pl. [dostęp 2016-03-12]. (pol.).
  13. ↑ a b Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Gryficach. www.medicam.pl. [dostęp 2011-11-09].
  14. ↑ Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość: XII.Drzewka Pamięci. [w:] Newsletter > Najważniejsze wydarzenia [on-line]. Miasto Szczecin, 25 października 2018. [dostęp 2018-10-25].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Witold Starkiewicz grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Witolda Starkiewicza i Julii Starkiewiczowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Tablica w Gryficach.jpg
Autor: Joanna Kośmider, Licencja: CC BY-SA 3.0
Miniatura tablicy pamiątkowej. Szpital im. Profesorów Julii i Witolda Starkiewiczów (Gryfice, Polska, 12.IV.1985)
Julia Starkiewiczowa.jpg
Autor: NieznanyUnknown author, Licencja: CC BY-SA 3.0
Julia Latkowska-Starkiewiczowa (1908-1978; Szczecin,Polska)
Klinika pl Starynkiewicza 02.jpg
Clinical Hospital Warsaw
PSK1 Pediatria.jpg
Autor: Joanna Kośmider, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie, Szpital Kliniczny nr 1, Klinika Pediatrii